Władysław Rawicz

---

Życiorys

Władysław Rawicz był niezwykłą postacią, pochodzącą z rodziny o ustabilizowanej pozycji społecznej. Urodził się jako syn Aleksandra Jana, bankiera i ziemianina, oraz Marianny Anny z Gutmanów. Miał również brata Józefa, który kontynuował działalność bankową w Warszawie. Wczesną edukację pobierał pod okiem ojca oraz Beniamina Szymańskiego, prowincjała kapucynów, który później został biskupem podlaskim. Kształcenie kontynuował w różnych instytucjach, w tym w IV Gimnazjum Realnym w Warszawie, które ukończył z wyróżnieniem w 1850 roku.

Dalszą naukę odbył w Akademii Rolniczej w Hohenheim, gdzie wykazał się nie tylko zaangażowaniem w naukę, kończąc dwuletni kurs w rekordowym czasie, ale także działalnością w polskich kółkach samopomocy oraz samokształcenia. Lata 1852–1853 spędził na podróżach handlowych przez Niemcy, Anglię, Francję, Danię, Belgię i Holandię. Po powrocie do kraju objął zarząd majątkiem ziemskim Grochów na Podlasiu, gdzie podniósł gospodarkę do wysokiego poziomu.

Był aktywnym członkiem lokalnego Towarzystwa Rolniczego, pełniąc w nim rolę sekretarza, a także zwolennikiem pracy organicznej, co podkreślało jego zaangażowanie w rozwój społeczności lokalnej. W życiu politycznym zajmował się sprawami białych, stając się mężem zaufania w okręgu węgrowskim lub sokołowskim. Po wybuchu powstania styczniowego, w obliczu trudności, wystosował memoriał do Tymczasowego Rządu Narodowego, apelując o wstrzymanie walk ze względu na brak możliwości ich powodzenia, zapewniając jednocześnie o lojalności wobec rządu.

Pełniąc funkcję naczelnika województwa podlaskiego w organizacji białych, Rawicz wspierał powstańców, dostarczając żywność i odzież. W 1863 roku, w maju, został mianowany naczelnikiem powiatu siedleckiego, a w czerwcu zastępcą naczelnika cywilnego województwa podlaskiego. Działał na rzecz organizacji oddziału konnych strzelców, liczącego 40 żołnierzy, oraz przygotowań wojennych, w tym organizacji koszar w swoich dobrach.

Jednak po porażkach powstańczych na Podlasiu, napotkał trudności w rekrutacji oddziału, składającego się z szlachty, który miał zobowiązać się do pozostania na polu walki. Niepowodzenie tej inicjatywy spotkało się z zarzutem braku demokratyczności. Nieszczęśliwie 27 września 1863 roku Rawicz został aresztowany w Proszewie pod Siedlcami. Rodzina podejmowała starania o jego uwolnienie, lecz władze rosyjskie przyspieszyły proces. Po wydaniu wyroku śmierci, egzekucja miała miejsce w trybie przyspieszonym, a carskie ułaskawienie nadeszło po jego śmierci. Jego szczątki spoczywają w zbiorowej mogile, która znajduje się na terenie Szkoły Podstawowej nr 5 w Siedlcach, patronem której został.

Władysław Rawicz był żonaty z Pauliną z Witwickich, bratanicą pisarza Stefana Witwickiego i miał syna, również imieniem Władysław, urodzonego w 1863 roku. Owiany legendą, stał się obok ks. Stanisława Brzóski jednym z bohaterów Podlasia. Poświęcono mu wiersz autorstwa Teofila Lenartowicza, a także był postacią dramatu napisanego przez Walerii Ciemniewskiej pt. „Władysław Rawicz”, który ukazał się w Lwowie w 1917 roku. W 1925 roku, mieszkańcy Siedlec uczcili jego pamięć, odsłaniając pomnik poświęcony jego osobie.

---

Oceń: Władysław Rawicz

---