Wanda Opęchowska

---

Życiorys

Wanda Opęchowska była osobą o niezwykle różnorodnym wykształceniu i szerokim zakresie działalności społecznej. Urodziła się jako córka inżyniera Hermana Pelza oraz Felicji z Żelechowskich. W swoich młodzieńczych latach ukończyła Szkołę Handlową żeńską Teodory Raczkowskiej z siedzibą w Warszawie oraz kursy handlowe w Duisburgu. Jej edukacja obejmowała également nauki przyrodnicze, w które zgłębiała swoje zainteresowania na uniwersytecie w Genewie.

Po zakończeniu I wojny światowej, Wanda zaangażowała się w działalność organizacyjną, szczególnie w kontekście tworzenia kół rodzicielskich przy żeńskich szkołach średnich w stolicy. Przy gimnazjum żeńskim Janiny Popielewskiej oraz Janiny Roszkowskiej pełniła rolę kierowniczki takiego koła. Oprócz tego, od początku istnienia harcerstwa, była aktywna w Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP). W 1923 roku objęła stanowisko sekretarza, a rok później została wiceprzewodniczącą Zarządu Okręgu Warszawskiego ZHP. W 1936 roku awansowała na wiceprzewodniczącą całego ZHP.

Wanda odegrała kluczową rolę w nadzorze działalności Kół Przyjaciół Harcerstwa, koordynując poszukiwania funduszy na różne potrzeby harcerstwa, w tym organizację obozów. Przyczyniła się także do budowy Domu Harcerza na ulicy Łazienkowskiej w Warszawie. Od 1938 roku była radną Rady Dzielnicowej w Warszawie, co pokazuje jej silne zaangażowanie w społeczność lokalną.

Kiedy wybuchła II wojna światowa, Wanda pozostała w Warszawie, gdzie, bez porozumienia z przewodniczącym ZHP Michałem Grażyńskim, który opuścił kraj, podjęła decyzję o mianowaniu Floriana Marciniaka na stanowisko komendanta Pogotowia Harcerzy w stolicy. 27 września 1939 roku przewodniczyła naradzie członków Rady Naczelnej ZHP, na której zdecydowano o rozpoczęciu działalności w konspiracji. Ta działalność później zdobyła miano Szare Szeregi – kryptonimem organizacji męskiej, a także podjęto decyzję o powołaniu Marciniaka na Naczelnika Harcerzy.

W czasie okupacji, Wanda pozostała wiceprzewodniczącą ZHP, reprezentując organizację przed Departamentem Oświaty Delegatury Rządu RP na Kraj. Wysiłki, jakie podejmowała, obejmowały także poszukiwanie funduszy na bieżące potrzeby oraz pomoc dla członków organizacji. Jesienią 1939 roku zaryzykowała podejmowanie środków z konta ZHP w Komunalnej Kasie Oszczędności w Warszawie. 12 maja 1943 roku przewodniczyła zebraniu kierownictwa, na którym powołano Stanisława Broniewskiego na Naczelnika Szarych Szeregów z powodu aresztowania Marciniaka.

Po akcji bojowej, znanej jako akcja pod Arsenałem, która miała miejsce 26 marca 1943 roku, Opęchowska zorganizowała kwaterę na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, aby uhonorować poległych członków Szarych Szeregów. Zaangażowała się również w działalność w Towarzystwie Opieki nad Więźniami. Gdy w Warszawie wybuchło powstanie, pozostała w siedzibie naczelnictwa Szarych Szeregów przy ul. Skorupki, gdzie odbyła wizytację kwater oddziałów służby pomocniczej.

Po zakończeniu wojny, Wanda pracowała w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Łodzi. Ostatecznie zmarła w Łodzi, lecz została pochowana na warszawskim cmentarzu Bródnowskim, w kwaterze 10A-4-1. Jej życie i działalność pozostają ważnym punktem odniesienia dla historii harcerstwa i dążeń społecznych w Polsce.

Życie prywatne

W 1906 roku, Wanda Opęchowska zdecydowała się na małżeństwo z Edwardem Opęchowskim, który pełnił funkcję inżyniera oraz dyrektora Elektrowni Warszawskiej. Niestety, to połączenie nie przetrwało próby czasu i zakończyło się rozwodem. Z tego związku pochodził syn, Władysław Opęchowski (1911–1993), który później zrealizował swoją karierę jako profesor fizyki w Vancouver, w Kanadzie.

Ordery i odznaczenia

Wanda Opęchowska, wybitna postać w historii, została uhonorowana licznymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jej niezłomny duch i poświęcenie.

• krzyż wielki orderu odrodzenia polski (pośmiertnie, 26 września 2009),
• złoty krzyż zasługi (11 listopada 1936),
• odznaka harcerska „za zasługę” (1927).

---

Oceń: Wanda Opęchowska

---