Pola Elster, znana również pod pseudonimami „Ewa” oraz „Goldman”, była postacią o niezwykłym znaczeniu w historii Polski. Urodziła się 28 listopada 1911 roku w Warszawie, a swoje życie pełne zaangażowania zakończyła 27 września 1944 roku w tym samym mieście.
Była to osoba, która wyróżniała się jako żydowska działaczka społeczna, a także posłanka do Krajowej Rady Narodowej w latach 1943–1944, co podkreśla jej aktywną rolę w polskim życiu publicznym tamtego okresu.
Życiorys
Poli Elster była osobą o niezwykłej drodze życiowej. Zawód krawcowej stał się dla niej punktem wyjścia do zaangażowania się w działalność polityczną. Od czasów swoich gimnazjalnych lat, związana była z lewicowymi organizacjami radykalnymi, co doprowadziło do jej dwukrotnego aresztowania w latach 1929 oraz 1933.
W czasie II wojny światowej, jej losy splatały się z dramatycznymi wydarzeniami w getcie warszawskim, gdzie uczestniczyła w walkach jako członek Żydowskiej Organizacji Bojowej. Po upadku powstania w getcie, Poli została deportowana do obozu pracy przymusowej SS w Poniatowej, jednak dzięki pomocy Teodora Pajewskiego, udało jej się uciec i wrócić do Warszawy, co świadczy o jej determinacji i niezłomności.
Po powrocie, kontynuowała działalność w konspiracji. Jej zaangażowanie zauważono, co doprowadziło do jej zgłoszenia przez Poalej Syjon-Lewicę do Krajowej Rady Narodowej, w której złożyła ślubowanie 31 grudnia 1943. W marcu 1944 stanęła na czele referatu ds. żydowskich, który został powołany przez KRN, w towarzystwie Adolfa Bermana.
W tragicznych okolicznościach, Poli zginęła na Żoliborzu podczas powstania warszawskiego. Jej ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz żydowski przy ulicy Okopowej w Warszawie, gdzie została pochowana w kwaterze 39-1-6.
Po jej śmierci, zasłużyła na pośmiertne odznaczenie – Krzyż Grunwaldu II klasy, które przyznano jej 27 czerwca 1947. Dodatkowo, w 1949 roku ukazały się drukiem „Kartki z notatnika Poli Elster” w wydaniu „Nasze Słowo”, nr 7/8, dokumentujące jej doświadczenia i przemyślenia.
Przypisy
- Instytut PamięciI.P. Narodowej Instytut PamięciI.P., Artur Podgórski: Ppor. Teodor Fabian Pajewski, żołnierz ZWZ-AK, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 21.08.2023 r.]
- Grób Poli Elster w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003 r. ISBN 83-916419-3-7. Brak numerów stron w książce
- M.P. z 1947 r. nr 102, poz. 666 „za zasługi w walce zbrojnej o wolność i demokrację oraz czynny, ofiarny udział w organizowaniu działalności Krajowej Rady Narodowej w okresie podziemnym”.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Wanda Opęchowska | Zbigniew Pruszkowski | Maciej Jankowski (1946–2019) | Dariusz Krajowski-Kukiel | Andrzej Rozenek | Tadeusz Jackowski (poseł) | Nicholas Andrew Rey | Edward Kanigowski | Tadeusz Świerczewski | Michaił Winawer | Mirosław Orliński | Jan Mulak | Marek Ociepka | Michał Stępniewski | Ewa Rurynkiewicz | Henryk Lukrec | Andrzej Machalski | Włodzimierz Zawadzki (polityk) | Alfred Lampe | Zygmunt MeterOceń: Pola Elster