Wacław Rolicz-Lieder

---

Życie i twórczość

Wacław Lieder przyszedł na świat w Warszawie, w rodzinie z warmińskimi tradycjami. Miał szczęście dorastać w domu, w którym kultywowano literackie pasje. Jego ojciec, Jan Lieder, pracował jako urzędnik bankowy oraz był właścicielem kamienicy. Warto dodać, że również starał się pisać, a od 1896 roku przyjmował herb Rola, który przyczynił się do powstania przydomka poety.

W roku 1883 Wacław Lieder został usunięty z rosyjskiego gimnazjum z powodu nieporozumień z nauczycielem; to doświadczenie postanowił uwiecznić w wierszu Szkoła (Poezje II). Po tym incydencie kontynuował naukę w Krakowie, gdzie ostatecznie zdecydował się na studia na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W jego kursie znajdowały się także język arabski, którego naukę podjął ponownie podczas czteroletniego pobytu w Paryżu w École Nationale des Langues Orientales Vivantes oraz na Uniwersytecie Wiedeńskim. Warszawę opuścił na stałe w 1897 roku.

Już w 1888 roku Wacław pracował nad swoim debiutanckim tomem poetyckim, zatytułowanym Poezje I, który udało mu się wydać rok później dzięki znanej krakowskiej drukarni Wacława Anczyca. Niestety, po 15 miesiącach sprzedało się jedynie 12 egzemplarzy, co było wynikiem zarówno niskiego zainteresowania poezją, jak i cenzury rosyjskiej, która uniemożliwiła rozpowszechnianie tomu w zaborze rosyjskim.

W 1890 roku poeta rozesłał broszurę pod tytułem Z księgi lirycznej, zawierającą nie tylko kilka nowych utworów, ale również propozycję prenumeraty drugiego tomu poezji. Jednakże spotkała się ona z nieprzychylnymi recenzjami; jedynie Antoni Lange, Jan Kasprowicz oraz Zenon Przesmycki zdołali dostrzec wartość twórczości Liedera.

Zniechęcony niepowodzeniem, Lieder podjął decyzję o publikowaniu swoich przyszłych tomików w bardzo ograniczonych nakładach (od 50 do zaledwie 20 egzemplarzy), przy czym zakazał ich przedruków oraz omówień w prasie. Ostatecznie w ten sposób wydrukował takie tomy jak Poezje II, Wiersze III, Moja Muza. Wierszów ciąg czwarty oraz Wiersze V. Po powrocie do kraju w 1897 roku zdecydował się na rezygnację z tej praktyki i zreedycję niektórych z niskonakładowych tomów w publikacji Wierszów księgi pierwsze, drugie i trzecie powtóre wydane (1898). Mimo pozytywnych recenzji w dwóch ostatnich tomikach, poeta wrócił do drukowania w ograniczonych nakładach, lecz tym razem bez zakazu omówień.

Badaczka Maria Podraza-Kwiatkowska określa Liedera jako jednego z najbardziej oryginalnych poetów Młodej Polski. Uważa, iż jego indywidualizm i ekscentryzm w poezji przejawiają się zarówno w nawiązaniach do twórczości Juliusza Słowackiego oraz Charles’a Baudelaire’a, popularnych w drugiej połowie XIX wieku, jak i w inspiracjach staropolskich, szczególnie w odniesieniu do Jana Kochanowskiego.

Ze względu na ograniczone nakłady swoich publikacji, Rolicz-Lieder nie był powszechnie znany wśród poetów Młodej Polski i nie miał na nich istotnego wpływu. Mimo tego, utrzymywał aktywny kontakt z europejskim środowiskiem literackim końca XIX wieku. Utrzymywał przyjaźń ze Stefanem Georgem, którego wiersze tłumaczył na język polski. To dzięki niemu udało mu się zyskać pewną renomę, m.in. w Niemczech.

W swoim utworze twierdził:
„Wśród ciągłych burz, przeciwieństw kul
Gra bardon mój eolski:
Jam Bogów syn, serc ludzkich Król,
Poeta młodej Polski!”

Oprócz poezji, Rolicz-Lieder interesował się także językoznawstwem. Napisał kilka prac naukowych, w tym publikację Krakof i Olof dwaj bajeczni władcy Wawelu. Dociekanie archeologiczno-filologiczne (Warszawa 1910), które jednak nie zyskały uznania w środowisku akademickim tamtych lat. Jego zainteresowania lingwistyczne odzwierciedliły się także w jego twórczości poetyckiej, w której niejednokrotnie czerpał inspiracje z Słownika Samuela Bogumiła Lindego.

W końcu Wacław Lieder został pochowany na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 7-3-10/11.

Wybrane dzieła

Oto wybrane dzieła Wacława Rolicza-Liedera, które stanowią istotny element jego twórczości. Publikacje te prezentują bogactwo jego poezji oraz wpływ, jaki wywarł na literaturę polską.

• 1889 – Poezje I,
• 1891 – Poezje II,
• 1895 – Wiersze III,
• 1896 – Moja Muza. Wierszów ciąg czwarty,
• 1897 – Wiersze V,
• 1898 – Wierszów księgi pierwsze, drugie i trzecie powtóre wydane (antologia),
• 1903 – Nowe wiersze,
• 1906 – Pieśnie niepodległe.

Dwa ostatnie tomy były w istocie jedynie wznowieniami starszych utworów, z których wiele dotąd nie miało swojego druku. Ponadto, w 1895 roku, Rolicz-Lieder zaprezentował książkę Abu Sajid Fadlullah ben Abulchajr, w której zawarł czterowersy oraz przekłady poezji perskiego twórcy z X wieku.

---

Oceń: Wacław Rolicz-Lieder

---