Tadeusz Rolke

---

Biografia

Tadeusz Rolke, syn Tadeusza Rolke, który pełnił funkcję dyrektora administracyjnego w Ratuszu Miasta Stołecznego Warszawy, oraz Zofii Rolke, już od najmłodszych lat okazywał talent i ambicję. Uczęszczał do szkoły powszechnej prowadzonej przez Helenę Chełmońską w Warszawie. Po wybuchu II wojny światowej jego edukacja kontynuowana była w ramach tajnego nauczania, co stanowiło znaczące wyzwanie w tamtym trudnym okresie.

Jako młody człowiek, Rolke był aktywnym członkiem Szarych Szeregów, organizacji zbrojnej, która odegrała kluczową rolę w czasie okupacji. Wziął udział w powstaniu warszawskim na Mokotowie Dolnym, gdzie używał pseudonimu „Wilk”. Po jego zakończeniu, 2 września 1944 roku, trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie. Stamtąd został deportowany na przymusowe roboty w głąb Niemiec, gdzie po drodze przez oboz przejściowy we Frankfurcie nad Odrą, podjął pracę we wsi Dobbrikow w Brandenburgii.

Następnie jego losy zaprowadziły go do okolic Chwalimia w gminie Kargowa, a później do Mościsk w pobliżu Sierpca. Ewakuowany pod Pruszcz Gdański, doczekał tam wkroczenia Armii Czerwonej w Nowym Porcie w Gdańsku. Powrócił do Warszawy w kwietniu 1945 roku, co dla niego oznaczało nowy początek i możliwość odbudowy życia po wojennych traumach.

Jego edukacja wznowiła się w warszawskim Gimnazjum im. Hugona Kołłątaja, a potem kontynuował naukę w Gimnazjum im. Tadeusza Reytana. Niestety, z powodu niewłaściwego pochodzenia społecznego, nie został przyjęty na Uniwersytet Warszawski i zamiast tego zdecydował się na studia z zakresu filozofii. Później przeszło na historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie, gdzie uzyskał przyjęcie na drugi rok historii sztuki na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

W trudnych latach stalinizmu Rolke był więziony z powodu fałszywego oskarżenia o działalność w nielegalnej organizacji „Ruch Uniwersalistów”, która rzekomo miała na celu obalenie ustroju państwowego. Został skazany na 7 lat więzienia i spędził ten czas w Zakładzie Karnym w Barczewie oraz w Zakładzie Karnym w Iławie. Po zwolnieniu na mocy amnestii w 1954 roku, nadal borykał się ze skutkami oskarżeń politycznych, które uniemożliwiały mu kontynuowanie edukacji.

Kariera zawodowa

Początek kariery Tadeusza Rolke przypada na lata 50. XX wieku. Już wówczas w dziedzinie fotografii reportażowej starał się ukazywać niepowtarzalną polską rzeczywistość, tworząc interwencyjny styl, którego celem było dokumentowanie ważnych aspektów życia społecznego. W szczególności zajmował się sytuacją Cyganów w podwarszawskich miejscowościach, a także rejestrował życie kulturalne stolicy.

Jego prace znalazły uznanie w takich tygodnikach jak „Stolica” oraz „Świat”, a także w renomowanych miesięcznikach „Polska” i „Ty i Ja”. To nie wszystko, bowiem fotografował także modę dla krakowskiego „Przekroju”. Od 1970 roku Rolke mieszkał na emigracji w Niemczech, gdzie jego twórczość była publikowana na łamach prestiżowych magazynów, w tym „Sterna”, „Die Zeit”, „Der Spiegel” i „Art”.

W późniejszych latach, w latach 80., artysta powrócił do Polski, a jego osiągnięcia obejmowały liczne wystawy fotograficzne, takie jak „Świat to teatr” oraz „Przemoc, seks, nostalgia”. Był również przewodniczącym jury Konkursu Polska Fotografia Prasowa w 1999 roku oraz współpracował z „Magazynem Gazety Wyborczej”. W sferze edukacyjnej prowadził wykłady na Uniwersytecie Warszawskim oraz w Warszawskiej Szkole Fotografii Mariana Schmidta.

Jego zasługi i wkład w kulturę zostały dostrzeżone, co zaowocowało odznaczeniem Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” 25 czerwca 2010 roku. W 2013 roku wystąpił jako jeden z głównych bohaterów filmu dokumentalnego „Dziennik z podróży” w reżyserii Piotra Stasika. Dodatkowo, w 2021 roku otrzymał Złoty artKciuka na Interdyscyplinarnym Festiwalu Sztuk „Miasto Gwiazd”.

Na koniec warto wspomnieć, iż Tadeusz Rolke jest również członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików, co potwierdza jego znaczącą rolę w polskim środowisku fotograficznym.

Życie prywatne

Tadeusz Rolke był związany małżeństwem z Wiesławą Bąblewską, która była uznaną historyczką sztuki, żyjącą w latach 1930–2017. Z tego związku posiada córkę, Judytę, oraz wnuczkę, Małgorzatę. Obecnie Rolke mieszka w Warszawie, w szczególnie atrakcyjnej dzielnicy Mokotowie.

Publikacje książkowe

W twórczości Tadeusza Rolke znalazło się wiele znaczących publikacji, które dokumentują nie tylko jego artystyczną wizję, ale także kulturowe konteksty, w których funkcjonował.

• Amerykańscy artyści – Polska 1964-1965. Wystawa w Ambasadzie Amerykańskiej w Warszawie odbyła się w okresie od 24 maja do 10 czerwca 1965 roku, będąc katalogiem wystawy przygotowanym przez autora fotografii; Ambasada Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1965,
• Tadeusz Rolke – fotografowałem lata sześćdziesiąte [i nie tylko] / I photographed the 60`s (and not only). Wystawa miała miejsce w Piwnicach Zamku od 17.06 do 14.09.1997 oraz zawierała teksty w języku polskim oraz angielskim; kuratorem wystawy był Marek Grygiel, natomiast tłumaczenie wykonali Krzysztof Wojciechowski; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 1997,
• Edward Krasiński to kolejna publikacja, w której Rolke był autorem fotografii; był to katalog wystawy w języku polskim i angielskim pod redakcją Stefana Szydłowskiego przy współpracy Joanny Holzman; Galeria Arsenał, Białystok 1998, ISBN 83-86662-81-6,
• Tadeusz Rolke Fotografie 1944–2005 / Photography 1944–2005 to przedsięwzięcie redagowane przez Beatę Majchrowską, której owocem była publikacja wydana przez Fundację Galerii Foksal – Revolver, Warszawa – Frankfurt nad Menem 2006, ISBN 83-89302-03-9,
• Kobieta to… z tekstem Andrzeja Poniedzielskiego ukazała się w Bibliotece „Gazety Wyborczej”, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7552-180-1,
• Tu byliśmy. Ostatnie ślady zaginionej kultury to kolejny znaczący projekt, w którym Rolke był autorem fotografii; eseje zawierały teksty młodszego pokolenia, m.in. Simon Schama, z wprowadzeniem Feliksa Tycha oraz tekstami Abrahama Joshua Heschela; edition.fotoTAPETA, 2008, ISBN 978-83-61072-03-4,
• Tadeusz Rolke. Publikacja z 2015 roku wydana przez Wydawnictwo Bosz Szymanik i wspólnicy, Olszanica, ISBN 978-83-75762-25-9,
• Tadeusz Rolke. Moja namiętność. Mistrz fotografii rozmawia z Małgorzatą Purzyńską została wydana przez Wydawnictwo Agora w Warszawie w 2016 roku,
• Tadeusz Rolke. Fotografie warszawskie, wydane przez Dom Spotkań z Historią w Warszawie w 2019 roku, ISBN 978-83-66068-07-0,
• Tadeusz Rolke. W kolorze = in colour z 2019 roku, to kolejna edycja wydana przez Wydawnictwo BOSZ, Olszanica, ISBN 978-83-75764-50-5,
• Tu byliśmy. Tadeusz Rolke z tekstem w języku polskim oraz angielskim; curatorem merytorycznym był Marek Grygiel, a wstęp napisał Paweł Smoleński; publikacja miała także współpracę w zakresie tłumaczenia z Januszem Ochabem oraz redakcji z Ewą Woźniak; Wydawnictwo She for Art, Warszawa 2021, ISBN 978-83-96181-60-2.

---

Oceń: Tadeusz Rolke

---