Stanisław Łojasiewicz

---

Biogram

Stanisław Łojasiewicz, będący synem radcy sądowego Stanisława (1870–1933), rozpoczął swoją akademicką podróż w 1945 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. Już w czasie studiów zaangażował się w prace uniwersyteckie jako wolontariusz. Jego badania koncentrowały się na teorii równań różniczkowych, co zaowocowało uzyskaniem doktoratu trzy lata po ukończeniu studiów, w 1950 roku. Po uzyskaniu stopnia naukowego skierował swoje zainteresowania na zagadnienia związane z teorią dystrybucji. Na zaproszenie renomowanego francuskiego matematyka Laurenta Schwartza, wyjechał do Paryża, gdzie samodzielnie rozwiązał tzw. problem dzielenia dystrybucji przez funkcje analityczne, co stanowiło wyzwanie dla ówczesnych francuskich matematyków. Rozwiązanie tego problemu zyskało miano nierówności Łojasiewicza. Dzięki szczegółowej analizie tej nierówności, Stanisław Łojasiewicz wprowadził dwa nowe obszary w matematyce: geometrię semianalityczną oraz analizę różniczkową, które rozwinęły się później w geometrię subanalityczną.

Od roku 1958 Łojasiewicz prowadził badania na zagranicznych uniwersytetach, w tym w Chicago, Berkeley oraz Princeton, gdzie wzbogacił swoją teorię geometrii semianalitycznej. Jego międzynarodowa kariera akademicka obejmowała również wykłady w Włoszech (Piza), Hiszpanii (Valladolid, Madryt) oraz Argentynie (Buenos Aires) na zaproszenie UNESCO. W 1970 roku miał zaszczyt wygłosić wykład na Międzynarodowym Kongresie Matematyków (ICM) w Nicei, gdzie poruszał temat zbiorów semianalitycznych w sesji poświęconej geometrii i topologii. Rok później, w 1971, został wybrany członkiem Polskiej Akademii Nauk, a w 1980 roku uzyskał status członka rzeczywistego. Od samego początku istnienia Instytutu Matematycznego PAN aktywnie uczestniczył w jego pracach. Na Uniwersytecie Jagiellońskim prowadził regularnie seminaria dotyczące analizy różniczkowej oraz teorii osobliwości.

Jego działalność naukowa i dydaktyczna zyskała grono uczniów, z których z czasem wyrosła znacząca szkoła matematyczna. W jej skład wchodzili naukowcy z różnych ośrodków w Polsce, takich jak Kraków, Warszawa, Gdańsk, Łódź oraz Kielce, a także z instytucji zagranicznych z Francji, Włoch, Holandii, Hiszpanii, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Kanady czy Japonii. Łojasiewicz pozostawił po sobie imponujący dorobek, w tym ponad 70 publikacji, takich jak „Wstęp do teorii funkcji rzeczywistych” (1973) oraz „Wstęp do geometrii analitycznej zespolonej” (1988). Jego zainteresowania obejmowały rówania różniczkowe, mechanikę teoretyczną, analizę różniczkową, teorię dystrybucji oraz geometrię analityczną.

Stanisław Łojasiewicz był aktywnym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU), członkiem Academia Europea, założonej przez Unię Europejską, a także papieskiej Pontificia Academia Scientiarum w Watykanie, w której prezydium pełnił swoją funkcję przez wiele lat. Działał w Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej w Warszawie, oraz został odznaczony wieloma nagrodami i wyróżnieniami. Wśród nich znajdowały się Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1998), Nagroda im. Alfreda Jurzykowskiego (1985), Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal im. Wacława Sierpińskiego (1984) oraz Medal im. Stefana Banacha. W 1968 roku uhonorowano go nagrodą państwową pierwszego stopnia.

Własne zainteresowania prywatne obejmowały muzykę poważną (z zamiłowaniem grał na fortepianie), turystykę górską, narciarstwo oraz literaturę hiszpańską i włoską. Zmarł 14 listopada 2002 roku, wracając z konferencji naukowej we Włoszech, a swoją ostatnią ziemię znalazł na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kw. GD-płn.-7).

Upamiętnienie

Nowa ulica, która została zbudowana w Krakowie, znajduje się w obrębie III Kampusu UJ, gdzie siedzibę ma Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ta ulica została uhonorowana imieniem wybitnego profesora Stanisława Łojasiewicza.

Od 2010 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim odbywa się coroczny Wykład Łojasiewicza. Wydarzenie to poświęcone jest pamięci tego znakomitego matematyka i wykładowcy. Uczestnicy wykładów biorą również udział w warsztatach, które mają na celu przygotowanie ich do głębszego zrozumienia poruszanych tematów.

Rok	Wykładowca	Uniwersytet	Kraj	Tytuł
2010	Shing-Tung Yau	Harvard University	Chiny / Stany Zjednoczone	Coupled system of Hermitian metrics with Hermitian Yang-Mills system
2011	Richard S. Hamilton	Columbia University	Stany Zjednoczone	The Ricci flow in lower dimensions
2012	Bernard Malgrange (inne języki)	Uniwersytet Henri Poincaré (inne języki)	Francja	Differential algebraic groups
2013	Neil Trudinger	Australian National University	Australia	Optimal transportation in the 21st century
2014	Fernando Codá Marquez (inne języki)	Princeton University	Brazylia / Stany Zjednoczone	The min-max theory of minimal surfaces and applications
2015	Noga Alon	Tel Aviv University	Izrael	Signrank and its applications in combinatorics and complexity
2017	Artur Avila	Instituto Nacional de Matemática Pura e Aplicada (inne języki) / Centre national de la recherche scientifique	Brazylia / Francja	One-frequency Schrödinger operators and the almost reducibility conjecture
2018	Luis A. Caffarelli	University of Texas at Austin	Argentyna / Stany Zjednoczone	Some models of segregation
2023	Maksym Radziwiłł	University of Texas at Austin	Polska / Kanada / Stany Zjednoczone	Recent developments in analytic number theory

---

Oceń: Stanisław Łojasiewicz

---