Stefan Jędrychowski

Polityka i administracja

Stefan Jędrychowski, urodzony 19 maja 1910 roku w Warszawie, a zmarły 26 maja 1996 roku w tym samym mieście, był niezwykle wpływowym polskim ekonomistą oraz prawnikiem. Jego działalność obejmowała również obszar dyplomacji, publicystyki i polityki, co czyniło go postacią kompleksową i wieloaspektową.

W swojej karierze politycznej Jędrychowski był wieloletnim członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) w okresie od 1956 do 1971 roku. Oprócz tego, pełnił funkcje poselskie, będąc przedstawicielem w Krajowej Radzie Narodowej w latach 1944-1947, a także na Sejm Ustawodawczy oraz w kolejnych Sejmach PRL: I, II, III, IV i V kadencji.

W 1944 roku objął stanowisko kierownika resortu informacji i propagandy, a następnie zajął się zarządzaniem ministerstwem żeglugi i handlu zagranicznego od 1945 do 1947 roku. Jako przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego oraz Komisji Planowania przy Radzie Ministrów działał w latach 1956-1968, a w latach 1968-1971 piastował urząd ministra spraw zagranicznych.

W okresie od 1971 do 1974 roku Jędrychowski był również ministrem finansów, a w latach 1951-1956 pełnił funkcję wiceprezesa Rady Ministrów. Można go określić mianem budowniczego Polski Ludowej, ponieważ jego działania miały znaczny wpływ na rozwój i kształt nowego ustroju politycznego oraz gospodarczego kraju.

Życiorys

Stefan Jędrychowski urodził się jako syn Karola i Teodozji. W 1926 roku ukończył Państwowe Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Następnie kontynuował naukę na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, gdzie zdobył wykształcenie wyższe w zakresie ekonomii, a w efekcie otrzymał stopień doktora nauk prawnych. W okresie międzywojennym był aktywnym członkiem lewicowych organizacji działających w Wilnie oraz współwydawcą czasopisma „Poprostu”. Jako współpracownik Żagarów, miał możliwość angażowania się w działalność społeczną. Był również znaczącą postacią w Akademickim Klubie Włóczęgów Wileńskich, gdzie nawiązał bliskie relacje z takimi osobami jak Paweł Jasienica i Wacław Korabiewicz.

Po wspomnianej agresji ZSRR na Polskę, pod wpływem Józefa Stalina oraz Wandy Wasilewskiej, w 1940 roku został posłem do Sejmu Republiki Litewskiej i zasiadał w Radzie Najwyższej Litewskiej SRR oraz Radzie Najwyższej ZSRR. W latach 1942 i 1943 w podziemnym piśmie „Niepodległość” ukazał się Komunikat Sądu Specjalnego R.P., który skazał go na karę śmierci za kooperację ze Związkiem Sowieckim na szkodę Polski. W 1943 był także współorganizatorem Związku Patriotów Polskich oraz armii polskiej w ZSRR.

W 1944 roku dołączył do Polskiej Partii Robotniczej, która później przekształciła się w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. W latach 1945–1975 był członkiem Komitetów Centralnych PPR oraz PZPR. Od kwietnia 1947 przez rok zasiadał w Sekretariacie KC PPR, a od grudnia 1947 kierował Wydziałem Ekonomicznym. W latach 1956–1971 należał do Biura Politycznego KC PZPR.

W 1944 roku został skierowany do resortu informacji i propagandy w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego, a także przez pewien czas pełnił funkcję ambasadora RP we Francji i ZSRR. W latach 1945–1947 był ministrem żeglugi i handlu zagranicznego, a w latach 1951–1956 wicepremierem. Po dymisji Adama Rapackiego w wyniku nagonki marcowej, przejął resort spraw zagranicznych w latach 1968–1971, a na początku rządów Edwarda Gierka (1971–1974) pełnił rolę ministra finansów. W latach 1956–1968 przewodniczył Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego oraz Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.

W latach 1974-1978 był ambasadorem PRL w Węgierskiej Republice Ludowej. Został wyznaczony przez ZPP na posła do Krajowej Rady Narodowej, a następnie do Sejmu Ustawodawczego oraz na Sejm PRL w kadencji I, II, III, IV i V (1944–1972). 7 grudnia 1970 roku podpisał Układ PRL-RFN o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków razem z Józefem Cyrankiewiczem.

Stefan Jędrychowski był również długoletnim członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W latach 80. po przejściu na emeryturę, regularnie zapraszano go do aktywnego uczestnictwa w różnych komitetach honorowych i ciałach doradczych. W kwietniu 1982 roku został powołany przez Prezesa Rady Ministrów do 26-osobowej Konsultacyjnej Rady Gospodarczej, a 28 listopada 1988 do Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR – PPS, który dał początek PZPR. Po przemianach, w 1989 roku wybrany został do Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Życie osobiste Stefana Jędrychowskiego to również historia jego małżeństwa z Izabelą Milińską (1910–1991). Oboje spoczywają na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze A33-2-7.

Wybrane odznaczenia

Stefan Jędrychowski był osobą, której osiągnięcia zostały docenione poprzez liczne odznaczenia i medale, świadczące o jego wkładzie w rozwój Polski oraz działalność na rzecz kraju.

  • Order Budowniczych Polski Ludowej (1964),
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
  • Order Virtuti Militari,
  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1946),
  • Order Sztandaru Pracy I klasy (1950),
  • Medal im. Ludwika Waryńskiego (1986),
  • Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973),
  • Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
  • Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966),
  • Pamiątkowy Medal z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (1983),
  • Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1960),
  • Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1960),
  • Medal pamiątkowy „40-lecia PZPR” (1988),
  • Wielka Wstęga Orderu Narodowego Zasługi (Bułgaria, 1946),
  • Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania, 1949),
  • Order Zasługi dla Ludu ze Złotą Gwiazdą (Jugosławia, 1946),
  • Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1965),
  • Order Czerwonego Sztandaru Pracy (Związek Radziecki, 1967),
  • Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” (Związek Radziecki, 1969),
  • Odznaka „25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1970),
  • Medal 50-lecia Komunistycznej Partii Czechosłowacji (Czechosłowacja, 1971).

Te odznaczenia stanowią nie tylko symbol uznania dla jego życia zawodowego, ale również odzwierciedlają zaangażowanie Jędrychowskiego w działania na rzecz kraju oraz jego wartości w kontekście międzynarodowym.

Przypisy

  1. Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 22.08.2020 r.]
  2. A. Srebrakowski, Aktywność turystyczno-krajoznawcza klubów „Włóczęgów” w Wilnie (1923–1939), [w:] Znowuż »z kuferkiem i chlebakiem«..., red. B. Konopska, J. Nowosielska-Sobel, G. Strauchold, Wrocław 2014, s. 273–303.
  3. K. Jasiewicz (red.), Europa nieprowincjonalna. Non provincial Europe, Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza RYTM, Londyn-Warszawa 1999, ISBN 83-86759-92-5, 83-87893-58-7.
  4. „Trybuna Robotnicza”, nr 277, 29.11.1988 r., s. 5.
  5. Zadania i cele Konsultacyjnej Rady Gospodarczej [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 70, 08.04.1983 r., s. 1–2.
  6. Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30.12.1983 r., s. 3.
  7. „Życie Partii”, styczeń–marzec 1987 r., s. 55.
  8. Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11.10.1973 r., s. 2.
  9. W 40. rocznicę kongresu zjednoczeniowego [w:] „Głos Pomorza”, nr 292, 16.12.1988 r., s. 2.
  10. Nadzwyczajna sesja Sejmu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22.07.1966 r., s. 1.
  11. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 1, 10.02.1961 r., s. 4.
  12. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, nr 9, 20.09.1960 r., s. 1.
  13. Radzieckie odznaczenia dla polskich obywateli [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 264, 06.11.1967 r., s. 2.
  14. Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, nr 170 z 20.07.1964 r.
  15. Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 77, 19.03.1946 r., s. 1.
  16. Bułgarski order zasługi za współpracę polsko-bułgarską [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 350, 20.12.1946 r., s. 2.
  17. Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga 1947, s. 21.
  18. Medale 50-lecia KPCz dla kierowniczych działaczy PZPR [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 174, 24–25.07.1971 r., s. 2.
  19. Stefan Jędrychowski pełnił urząd kierownika informacji i propagandy w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
  20. 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
  21. Do 1 stycznia 1957 przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.

Oceń: Stefan Jędrychowski

★★★★★
Średnia ocena:4.77 Liczba ocen:13