Stanisława Perzanowska

---

Życiorys

Stanisława Perzanowska była znaną postacią w polskim świecie teatralnym. Urodziła się jako córka Wincentego. Jej edukacja artystyczna rozpoczęła się w Szkole Aplikacyjnej w Warszawie około 1914 roku, a następnie kontynuowała kształcenie w Warszawskiej Szkole Dramatycznej w latach 1918–1919. Po zakończeniu edukacji zadebiutowała na scenie teatralnej w teatrze Reduta. Do wybuchu II wojny światowej pracowała jako aktorka i reżyserka w teatrach w Krakowie, Warszawie i Wilnie. Wśród miejsc, gdzie występowała, można wymienić Teatr Ateneum oraz Teatr Polski w Wilnie.

W czasie trwania drugiej wojny światowej, Stanisława Perzanowska kontynuowała swoją działalność artystyczną, grając i reżyserując w Polskim Teatrze Dramatycznym w Wilnie w latach 1939–1941, a potem w różnych teatrach jawnych w Warszawie i Krakowie. W Warszawie pracowała również jako reżyserka, między innymi w teatrze Komedia oraz w teatrze Małych Form „Miniatury”. Oprócz tego prowadziła kabaret w miejscu zwanym „Ziemiańska”.

Po wojnie spotkały ją trudności, ponieważ przez trzy lata nie mogła występować na warszawskich scenach z powodu oskarżeń dotyczących jej pracy w teatrach jawnych w okresie okupacji niemieckiej. Mimo tego, zdołała wystąpić w Teatrze Śląskim w Katowicach (1945–1946), w Teatrze Syrena w Łodzi (1946–1947), Teatrze Nowym w Warszawie (1947–1949), Teatrze Placówka (1948), a także w Teatrze Narodowym w Warszawie (1949–1957) oraz Teatrze Współczesnym w Warszawie (1955–1968).

W bogaty dorobek artystyczny Perzanowskiej wpisują się znaczące kreacje teatralne. Wśród najważniejszych ról można wymienić Ulitę w „Lesie” Aleksandra Ostrowskiego, Walentową w „Karykaturach” Jana Kisielewskiego, panią Pernele w „Świętoszku” Moliera, panią Desmermortes w „Zaproszeniu do zamku” Jeana Anouilha oraz Anfisę w „Trzech siostrach” Antona Czechowa.

Od 1950 roku rozpoczęła współpracę z radiem, występując w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia. Jej występ jako Helena Matysiakowa w popularnej radiowej powieści „Matysiakowie” na długo pozostał w pamięci słuchaczy. Za swoją kreację w tej produkcji otrzymała pośmiertnie Nagrodę Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i TV I stopnia w 1982 roku. W ciągu swojej kariery zagrała również w kilku filmach, debiutując przed kamerą jeszcze przed II wojną światową.

Stanisława Perzanowska była także nauczycielem, przez długi okres wykładając w warszawskiej PWST aż do 1968 roku. Jej życie osobiste związane było z aktorem Zygmuntem Chmielewskim. Zmarła w Warszawie i została pochowana 28 maja 1982 roku na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 37B-5-28).

Filmografia

Stanisława Perzanowska miała znaczący wkład w polską kinematografię, biorąc udział w wielu produkcjach filmowych. Oto niektóre z nich:

• Romeo i Julcia (1933), reż. J. Nowina-Przybylski – wcieliła się w postać Adeli Gzyms,
• Córka generała Pankratowa (1934), reż. Mieczysław Znamierowski i Józef Lejtes – zagrała właścicielkę mieszkania,
• Jego wielka miłość (1936), reżyseria wspólnie z Mieczysławem Krawiczem,
• Niedaleko Warszawy (1954), reż. Maria Kaniewska – wystąpiła jako Banasiowa, gospodyni Boruckiego,
• Dzieci z naszej szkoły (1968), reż. Wadim Berestowski – zagrała babcię w odcinku 1 pt. Pies.

Nie bez powodu jej dorobek artystyczny cieszy się dużym uznaniem w środowisku filmowym.

Ordery i odznaczenia

Stanisława Perzanowska, wybitna postać w polskiej historii, została odznaczona wieloma prestiżowymi nagrodami za swoje zasługi. Poniżej przedstawiamy listę jej orderów i odznaczeń:

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1959),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1958),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954),
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967),
• Złota Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (17 stycznia 1963).

Upamiętnienie

Stanisława Perzanowska jest osobą, której wkład w kulturę polską został oficjalnie uhonorowany. Jej nazwisko znalazło się na tablicy upamiętniającej, która honoruje artystów, którzy w znaczący sposób przyczynili się do polskiej kultury. Tablica została umieszczona w 2020 roku na budynku znajdującym się przy ul. Odolańskiej 20 w Warszawie, gdzie artystka mieszkała.

---

Oceń: Stanisława Perzanowska

---