Stanisław Kwaskowski

Kultura i sztuka

Stanisław Kwaskowski, znany również pod pseudonimem Stachowiak, był znaczącą postacią polskiej sceny artystycznej. Urodził się 15 kwietnia 1897 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się w tym samym mieście 21 listopada 1986 roku.

Był nie tylko uznawanym aktorem teatralnym i filmowym, ale również pełnił ważne funkcje jako dyrektor oraz kierownik teatrów. Jego wkład w polską kulturę teatralną i filmową jest nieoceniony.

Warto także podkreślić, że Kwaskowski był uczestnikiem powstania warszawskiego, co wiele mówi o jego patriotyzmie i oddaniu dla ojczyzny.

Życiorys

Stanisław Kwaskowski przyszedł na świat w rodzinie Józefa Romana oraz Marii Kwaskowskich. Jego debiut na scenie przypadł na rok 1919. W okresie międzywojennym związał się z różnymi teatrami w Polsce, w tym z Teatrem Miejskim w Toruniu, gdzie występował w latach 1922–1925, a także z Teatrem Miejskim w Bydgoszczy 1921–1922, Teatrem Ziemi Pomorskiej w latach 1934–1935, a nawet z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1928–1929). Jego kariera teatralna obejmowała również Teatr Polski w Poznaniu (1929–1932), Teatr Miejski Kameralny w Częstochowie (1935), Teatr Malickiej oraz Teatr Kameralny w Warszawie w latach 1935–1939.

W 1939 roku, podczas II wojny światowej, wziął udział w powstaniu warszawskim w ramach 104 Kompanii Syndykalistów Zgrupowania „Róg”. Walczył w Śródmieściu oraz na Starym Mieście, a po kapitulacji powstania opuścił Warszawę wraz z cywilami. Po wojnie wznowił karierę artystyczną w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach w 1945 roku. Pełnił następnie funkcję dyrektora oraz reżysera w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej i Cieszynie w latach 1945–1949.

W latach 1949–1951 był dyrektorem naczelnym oraz artystycznym, a później kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże w Gdańsku. Po powrocie do Warszawy w 1951 roku, występował na scenach Teatru Współczesnego (1951–1957) oraz Teatru Narodowego (1958–1959). W późniejszych latach, aż do 1961 roku, był dyrektorem oraz reżyserem w Teatrze Ludowym. Ostatnie lata swojej kariery artystycznej spędził w Teatrze Ateneum, gdzie grał aż do 1971 roku, od 1970 występując gościnnie jako emeryt.

Wyróżniał się także w telewizyjnych produkcjach, zagrał w dwóch spektaklach Teatru Telewizji (1958–1964) oraz wystąpił w piętnastu audycjach Teatru Polskiego Radia w latach 1952–1979. Jego talent został dostrzegany, co zaowocowało otrzymaniem nagrody Ministra Oświaty w 1947 roku za rolę Grumia w spektaklu „Poskromienie złośnicy” na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku.

W 1975 roku opublikował książkę pt. „Teatr w Toruniu 1920–1939” (Wydawnictwo Morskie). Ponadto, był autorem wielu artykułów prasowych dotyczących teatru, a także pozostawił po sobie niewydane pamiętniki pt. „Gawędy teatralne prowincjonalnego aktora”. Po śmierci w Warszawie, został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 284-4-28.

Filmografia

Stanisław Kwaskowski to postać, która pozostawiła znaczący ślad w polskiej kinematografii. Jego udział w licznych produkcjach filmowych świadczy o jego wszechstronnych talentach aktorskich. Poniżej znajduje się zestawienie niektórych z jego ról filmowych:

  • Załoga (1951) – wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej,
  • Pierwsze dni (1951) – Piwowarski, przewodniczący rady zakładowej,
  • Domek z kart (1953) – adwokat, współpracownik „Gazety Codziennej”,
  • Opowieść atlantycka (1954) – Blachier, wuj Gastona,
  • Kariera (1954) – adwokat Narcyz Gołębiowski,
  • Sprawa pilota Maresza (1955) – kapitan Henryk Dobrowolski,
  • Trzy kobiety (1956) – burmistrz Skołyszyna,
  • Pożegnanie z diabłem (1956) – Czumak, przewodniczący Gromadzkiej Rady Narodowej w Piaskach,
  • Nikodem Dyzma (1956) – gość na dancingu „Gigolo”,
  • Król Maciuś I (1957) – minister spraw zagranicznych,
  • Cafe pod Minogą (1959) – mężczyzna oglądający choinkę,
  • Rzeczywistość (1960) – adwokat,
  • Rozstanie (1960) – naczelnik stacji Antoni,
  • Droga na Zachód (1961),
  • Gdzie jesteś, Luizo? (1964) – mecenas.

Każda z wymienionych ról ukazuje różnorodność talentu Kwaskowskiego, który z powodzeniem wcielał się w złożone postacie, od poważnych adwokatów po pełnoprawnych członków władz lokalnych. Jego wkład w polski film nie jest potrzebny tylko do historii, ale i do analizy aktorstwa w kontekście ówczesnych realiów społecznych.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Kwaskowski, wybitna postać w historii Polski, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:

  • krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 lipca 1955 roku,
  • złoty krzyż zasługi, nadany 4 lipca 1948 roku,
  • medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 19 stycznia 1955 roku.

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: KWASKOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 26.09.2023 r.]
  2. Teatr w Toruniu 1920–1939, Stanisław Kwaskowski. tezeusz.pl. [dostęp 14.05.2021 r.]
  3. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  4. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  5. M.P. z 1948 r. nr 72, poz. 626 „za zasługi w pracy społecznej i zawodowej”.

Oceń: Stanisław Kwaskowski

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:25