Piotr Hubert Matywiecki to postać wybitna w polskiej kulturze literackiej, urodzony 5 czerwca 1943 roku w Warszawie, zapisał się w historii jako utalentowany poeta oraz wnikliwy krytyk literacki. Jego wieloaspektowa działalność obejmuje również essayscję, a z zawodu jest bibliotekarzem, co w znaczący sposób wpłynęło na jego podejście do literatury i twórczości pisarskiej.
Życiorys
Piotr Matywiecki jest synem znanego poety oraz prawnika, Anastazego Matywieckiego. Podczas swoich studiów ukierunkował się na polonistykę i swoje akademickie lata spędził na Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu nauki związał się z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie, gdzie zdobył cenne doświadczenie w dziedzinie literatury.
Wczesne lata 80. były przełomowym okresem w jego życiu, gdyż stał się jednym z aktywnych członków zakładowej „Solidarności”. W trakcie stanu wojennego zdołał współtworzyć opozycyjny „Biuletyn Solidarności UW”, który miał znaczący wpływ na ówczesną rzeczywistość. Jako zaangażowany literat, współredagował również pismo „Wezwanie”, które również ukazywało się poza cenzurą. Jego twórczość zdobyła uznanie w takich periodykach jak „Więź”, „Twórczość” czy „Powściągliwość i Praca”, a od 1990 roku nawiązał współpracę z Polskim Radiem.
Odznacza się nieprzeciętnym dorobkiem literackim, a jego prace zostały sześciokrotnie nominowane do prestiżowej Nagrody Literackiej Nike. Do finalistów należą m.in. „Ta chmura powraca” (2006), „Twarz Tuwima” (2008), „Powietrze i czerń” (2010), „Którędy na zawsze” (2016), „Stary gmach” (2017) oraz „Do czasu” (2019). Otrzymał również szereg innych nagród, w tym w 1994 roku Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego oraz w 2008 Nagrodę Literacką Gdynia za książkę w kategorii eseistyka, „Twarz Tuwima”.
W kolejnych latach jego osiągnięcia nie zostały zignorowane, a w 2010 roku uhonorowano go Wrocławską Nagrodą Poetycką Silesius w kategorii książka roku za „Powietrze i czerń”. W 2011 roku zasłużył na nagrodę „Kamień” na Festiwalu Miasto Poezji oraz jego dzieło „Dwa oddechy. Szkice o tożsamości żydowskiej i chrześcijańskiej” było nominowane do Nagrody Literackiej Gdynia w tymże roku. W 2013 roku z kolei, jego nastepne tomy, w tym „Widownia”, zdobyły nominację do Nagrody Poetyckiej Orfeusz. Dalsze uznanie przyniosła mu Nagroda Jana Karskiego i Poli Nireńskiej w 2014 roku oraz Nagroda Literacka m.st. Warszawy w kategorii poezja za „Którędy na zawsze” w 2016 roku. W 2019 roku został uhonorowany wyróżnieniem od polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego.
W 2013 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowiło zwieńczenie jego wkładu w kulturę i literaturę polską. Choć w 2016 roku odmówił przyjęcia Złotego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznanego przez ministra Piotra Glińskiego, to jednak jego osiągnięcia są niepodważalne, a w 2020 roku otrzymał tytuł honorowego obywatela gminy Kadzidło.
Wielką czcią otaczał go również poeta Janusz Szuber, który na jego cześć napisał wiersz pt. „Do Piotra Matywieckiego”. Utwór ten znalazł się w tomiku poezji pt. „Biedronka na śniegu” z roku 2000.
Twórczość
Książki poetyckie
W dorobku literackim Piotra Matywieckiego znajduje się szereg zadań poetyckich, które ukazują jego wielką wrażliwość oraz kunszt. Oto niektóre z kluczowych tytułów:
- Podróż (Czytelnik, Warszawa 1975),
- Struna (Czytelnik, Warszawa 1979),
- Płanetnik i śmierć (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981),
- Anioł z ognia i lodu (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1986),
- Światło jednomyślne (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990),
- Nawrócenie Maxa Jacoba (Przedświt, Warszawa 1994),
- Poematy biblijne (Wydawnictwa Fundacji Historia Pro Futuro, Warszawa 1995),
- Improwizacje i światy (Pracownia, Ostrołęka 1997),
- Zwyczajna, symboliczna, prawdziwa (Open, Warszawa 1998),
- Ta chmura powraca (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005),
- Powietrze i czerń (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009),
- Zdarte okładki (Biuro Literackie, Wrocław 2009),
- Widownia (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012),
- Którędy na zawsze (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015),
- Palamedes (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2017),
- Do czasu (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018),
- Wszyscy inni (Instytut Mikołowski, Mikołów 2019),
- Poematy biblijne (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2020),
- Skrytka (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021),
- Cykle (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2024).
Pozostałe publikacje
Oprócz poezji, Matywiecki zajmuje się również pisarstwem krytycznym oraz esejami, co podkreśla jego wszechstronność. Oto niektóre z jego publikacji:
- Kamień graniczny (Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa 1994),
- Twarz Tuwima (Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2007),
- Dwa oddechy. Szkice o tożsamości żydowskiej i chrześcijańskiej (Biblioteka Więzi, Warszawa 2010),
- Myśli do słów. Szkice o poezji (Biuro Literackie, Wrocław 2013),
- Świadomość (Instytut Mikołowski, Mikołów 2014),
- Stary gmach (Biblioteka Więzi, Warszawa 2016),
- Własne oczy (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2024).
Przypisy
- Piotr Matywiecki z Nagrodą PEN Clubu im. Jana Parandowskiego. instytutksiazki.pl, 14.10.2019 r. [dostęp 22.10.2019 r.]
- Marek Radziwon: Nike 2019. Znamy 20 tytułów nominowanych do najważniejszego wyróżnienia literackiego w Polsce. wyborcza.pl, 23.05.2019 r. [dostęp 24.05.2019 r.]
- Poezja górą. Oto nominowani do Nagrody Literackiej Nike 2017. tvn24.pl, 18.05.2017 r. [dostęp 18.05.2017 r.]
- Nagroda Nike 2016 – nominacje. Oto 20 książek roku. wyborcza.pl, 19.05.2016 r. [dostęp 19.05.2016 r.]
- Pisarze uhonorowani „Glorią Artis” – siedmioro nie odebrało medali. rp.pl, 18.02.2016 r. [dostęp 19.02.2016 r.]
- Znamy laureatów 9. edycji Nagrody Literackiej m. st. Warszawy. dzieje.pl, 27.04.2016 r. [dostęp 27.04.2016 r.]
- Nagroda im. Ksawerego Pruszyńskiego. penclub.com.pl. [dostęp 23.07.2014 r.]
- „Wezwanie”. encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 23.07.2014 r.]
- Nagroda Nike 2008. nike.org.pl. [dostęp 20.07.2015 r.]
- Nagroda Nike 2010. nike.org.pl. [dostęp 20.07.2015 r.]
- Nominowani 2011. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 02.12.2015 r.]
- Nominowani 2010. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 02.12.2015 r.]
- Laureaci 2008. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 31.01.2016 r.]
- Honorowi Obywatele Gminy Kadzidło/Laureaci Kurpiowskich Nepomuków. kadzidlo.pl. [dostęp 13.11.2022 r.]
- Janusz Szuber: Biedronka na śniegu. Kraków: Wydawnictwo a5, 1999 r., s. 18. ISBN 83-85568-41-7.
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 03.12.2013 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2014 r. poz. 550).
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Stasiek Wielanek | Armand Vetulani | Jadwiga Sachnowska | Stanisław Kwaskowski | Anna Radziejewska | Zenon Jarocki | Otton Ślizień | Waldemar Łysiak | Mariusz Krzemiński | Stefan Rembowski | Dow Freiberg | Wacław Berent | Jadwiga Szamotulska | Paweł Kędzierski | Hanna Kinder-Kiss | Seweryna Broniszówna | Tomasz Kołodziejczak | Maciej Buchwald | Alojza Rafaela Żółkowska | Margerita Trombini-KazuroOceń: Piotr Matywiecki