Przemysław Cieślak

---

Życiorys

Przemysław Cieślak jest postacią, której życie obfituje w wydarzenia związane z polską historią współczesną. Ukończył studia na Wydziale Filologii PolskiejUniwersytetu Warszawskiego w 1979 roku, gdzie zdobywał wiedzę, która w przyszłości miała mu pomóc w działalności społecznej i literackiej. W latach 1978–1979 uczestniczył w wykładach TKN, co stanowiło preludium do jego późniejszej działalności opozycyjnej.

W okresie 1978–1981 Cieślak współpracował z KSS „KOR”, gdzie intensywnie angażował się w prace Biura Interwencyjnego.

Tworząc miejsce dla niezależnej twórczości, w latach 1979–1980 pełnił rolę kolportera, drukarza oraz był autorem tekstów w „Biuletynie Informacyjnym” KSS KOR, odgrywając rolę tzw. młodego KOR. Jak sam wspominał: „Zaliczałem się do tzw. młodego KOR, czyli, inaczej mówiąc, byłem chłopcem do wszystkiego; z własnej rzecz jasna woli”. Po ukończeniu studiów, od 1979 roku związał się z Niezależną Oficyną Wydawniczą NOWA, gdzie pracował na różnych stanowiskach, w tym jako redaktor i kolporter.

W latach 1979–1980 współprowadził Niezależną Spółdzielnię Wydawniczą 1 wraz z Markiem Borowikiem oraz Wacławem Holewińskim. W sierpniu 1980 roku uczestniczył w ważnych wydarzeniach w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, gdzie dostarczył listy od Jacka Kuronia i Henryka Wujca dla strajkujących.

Rok 1981 przyniósł nowe wyzwania, gdyż Cieślak stał się autorem w piśmie związkowym „Niezależność” oraz reporterem Agencji Prasowej Solidarność (AS). W obliczu stanu wojennego, który został wprowadzony w grudniu 1981 roku, Cieślak był jednym z pierwszych, który drukował ulotki przeciwko nowym realiom politycznym. 16 grudnia 1981 roku został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Białołęce, z którego został uwolniony 23 lipca 1982 roku. Wspominał, że w kwestionariuszu rejestracyjnym podał NOW-ą jako swoje miejsce pracy.

Po wyjściu z internowania kontynuował działalność w Niezależnej Oficynie Wydawniczej, gdzie w latach 1982–1986 był drukarzem, redaktorem oraz kolporterem. W latach 1986–1990 współprowadził oficjalnie zarejestrowane wydawnictwo Verba, a następnie przez krótką chwilę wydawnictwo CiS. Od 1991 do 1998 roku prowadził niewielką działalność handlową.

W 1999 roku zainicjował własny antykwariat oraz agencję literacką pod nazwą www.cytat.pl. W 2003 roku został członkiem założycielem Stowarzyszenia Wolnego Słowa, wnosząc znaczący wkład w zachowanie wolności słowa w Polsce. Był także miłośnikiem twórczości Władysława Zambrzyckiego i wydał jego autorską, nieocenzurowaną wersję Kwatery bożych pomyleńców oraz powieść W oficynie Elerta, trafiającą w rękopisach przez ponad 40 lat.

Oprócz swoich prac edytorskich, stworzył również stronę internetową gromadzącą materiały na temat życia i twórczości tego pisarza. Przemysław Cieślak został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 53F-2-3), pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny oraz ważne ślady w polskim ruchu opozycyjnym.

Represje

Represje Przemysława Cieślaka są tematem, który wymaga szczegółowego omówienia. Był on wielokrotnie zatrzymywany oraz poddawany szczegółowym przeszukaniom przez milicję oraz Służbę Bezpieczeństwa.

Ważnym okresem w jego życiu były wydarzenia, które miały miejsce pomiędzy 9 a 20 marca 1978 roku, kiedy to był intensywnie rozpracowywany przez Wydział III Komendy Stołecznej Milicji Obywatelskiej, w ramach operacji o kryptonimie Pak. Działania te były częścią szerszej strategii służb mającej na celu kontrolę i ograniczenie działalności opozycyjnej.

Kolejnym kluczowym momentem nastąpił 25 czerwca 1982 roku, kiedy to Przemysław Cieślak znalazł się ponownie pod obserwacją, teraz przez Wydział III-2 Komendy Stołecznej Milicji Obywatelskiej, w kontekście operacji oznaczonej jako KE.

Jego sytuacja nie uległa poprawie, ponieważ od 11 grudnia 1987 roku był następnie rozpracowywany w ramach SOR Grad. Te działania świadczą o skali ówczesnych represji i o potrzebie monitorowania oraz likwidacji wszelkich form opozycji w Polsce.

Ordery, odznaczenia, nagrody

W trakcie swojej kariery, Przemysław Cieślak zdobył liczne wyróżnienia, które świadczą o jego wkładzie w działalność kulturalną i społeczną.

Do najważniejszych nagród oraz odznaczeń, które otrzymał, należą:

• nagroda Polcul Foundation, przyznana w 1985 roku,
• odznaka Zasłużony Działacz Kultury, ufundowana w 1999 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 2008 roku, uznający „wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej”.

---

Oceń: Przemysław Cieślak

---