Piotr Niemczyk

---

Życiorys

Działalność w okresie PRL

W latach 1981–1987 Piotr Niemczyk ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, po których zaczął pracować w redakcji „Powściągliwości i Pracy”. Już od schyłku lat 70. angażował się w działalność opozycyjną, szczególnie w okresie pierwszej „Solidarności”. Jako redaktor biuletynu, który analizował informacje publikowane przez administrację PRL, miał istotny wpływ na kształtowanie opinii wśród opozycji. W 1981 roku był aktywnym członkiem redakcji „Gazety Strajkowej”.

Między 1982 a 1985 rokiem, Niemczyk był zaangażowany w drukowanie i dystrybucję wydawnictw podziemnych, takich jak „Tygodnik Mazowsze”. Jego działalność nie pozostała bez echa – był monitorowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w ramach spraw operacyjnych „Pionek”, „WiP” oraz „Alternatywa”. W związku z jego aktywnością polityczną był wielokrotnie zatrzymywany na czas do 48 godzin, a dwukrotnie trafił do tymczasowego aresztu, w lipcu 1983 roku oraz od lutego do września 1986 roku. Uwolnienia dziękował amnestii, która wówczas obowiązywała.

W 1985 roku Niemczyk był jednym z założycieli Ruchu Wolność i Pokój, w ramach którego organizował wydawanie „Serwisu Informacyjnego WiP”. W okresie 1988-1990 pełnił funkcję kierownika prasowego NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego w Szczecinie.

Działalność w III RP

W 1990 roku Niemczyk objął stanowisko szefa szczecińskiego oddziału „Gazety Wyborczej” oraz redaktora naczelnego lokalnego dodatku. W tym samym roku, za namową Andrzeja Milczanowskiego, dołączył do UOP, gdzie wraz z grupą opozycjonistów, w tym Bartłomiejem Sienkiewiczem, Konstantym Miodowiczem, Wojciechem Brochwiczem oraz Kazimierzem Mordaszewskim, brał udział w budowaniu struktur tego urzędu. Współtworzył Biuro Analiz i Informacji UOP, będąc również członkiem komisji weryfikacyjnej pracowników UOP. W latach 1990-1992 pełnił funkcję dyrektora BAI.

Jak twierdzi Lech Kaczyński, w 1992 roku Niemczyk miał wydać kontrowersyjną instrukcję 0015/92, na podstawie której UOP miał inwigilować środowisko polskiej prawicy, w szczególności polityków z Porozumienia Centrum. Politycy prawicowi wielokrotnie sugerowali, że instrukcja ta dostarczyła UOP narzędzi do prowadzenia operacji przeciwko partiom politycznym oraz związkom zawodowym. W 2010 roku Sąd Okręgowy w Warszawie przyznał rację Niemczykowi w jego pozwie przeciwko dziennikarzowi, uznając, iż instrukcja 0015/92 nie uprawniała do inwigilacji prawicy.

W latach 1993-1994 Niemczyk pełnił rolę zastępcy dyrektora w Zarządzie Wywiadu UOP. Był także ekspertem sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych w latach 1998-2001 oraz doradcą ministra spraw wewnętrznych i administracji (2000-2001). W 2001 roku został podsekretarzem stanu w Ministerstwie Gospodarki. Po opuszczeniu służb specjalnych, skoncentrował się na doradztwie w obszarze bezpieczeństwa oraz wywiadu gospodarczego, zakładając jedną z pierwszych w Polsce wywiadowni.

W 2007 roku powrócił na stanowisko doradcy Komisji ds. Służb Specjalnych (z rekomendacji Platformy Obywatelskiej). W 2008 roku dołączył do rady konsultacyjnej Centralnego Ośrodka Szkolenia ABW, a także objął stanowisko wydawcy biuletynu poświęconego tematyce bezpieczeństwa międzynarodowego, praw człowieka i przestępczości zorganizowanej. Niemczyk był również wykładowcą w Centralnym Ośrodku Kadr ABW, na Collegium Civitas oraz Uniwersytecie Warszawskim.

W przeszłości był członkiem Unii Wolności, gdzie w latach 2001-2004 pełnił funkcję sekretarza generalnego tej partii. Następnie, do 2009 roku, zasiadał w radzie politycznej Partii Demokratycznej. W 2019 roku, jako członek Nowoczesnej, ubiegał się o mandat w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej.

W grudniu 2016 roku, razem z Pawłem Białkiem, Krzysztofem Bondarykiem oraz Januszem Noskiem, wystąpił z prywatnym aktem oskarżenia przeciwko rzeczniczce prasowej Ministerstwa Obrony Narodowej, oskarżając ją o pomówienie w kontekście komentowania ich konferencji naukowej. Zarzut dotyczył stwierdzenia, że w konferencji uczestniczyli „byli funkcjonariusze podejrzewani o współpracę ze służbami wrogimi Polsce i NATO”. Proces zakończył się w styczniu 2021 roku prawomocnym wyrokiem skazującym urzędniczkę na grzywnę.

W 2019 roku rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar powołał Niemczyka do Komisji Ekspertów ds. przestrzegania praw obywatelskich w działalności służb specjalnych, a w 2020 roku dołączył do rady honorowej Fundacji Instytut Społeczeństwa Otwartego oraz zespołu ekspertów senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej.

Działalność publicystyczna

Piotr Niemczyk jest uznawanym autorem tekstów zarówno dla prasy popularnej, jak i publikacji naukowych, koncentrujących się na białym wywiadzie oraz bezpieczeństwie międzynarodowym. W latach 90. prowadził swoją kolumnę pod tytułem Krótki kurs szpiegowania w „Expressie Wieczornym”, poświęconą różnorodnym zagadnieniom związanym z bezpieczeństwem. Jego twórczość można również odnaleźć w takich gazetach jak „Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita” czy „Wprost”. Dodatkowo, jest autorem wielu publikacji naukowych w „Przeglądzie Bezpieczeństwa Wewnętrznego”.

Do jego książek należy Szósta rano. Kto puka?, która ukazała się w 2018 roku, wydana przez Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Książka ta eksploruje temat przekształcania się ojczyzny Solidarności w państwo policyjne. W kolejnym roku zadebiutowała publikacja Pogarda. Dlaczego w Polsce rośnie liczba przestępstw z nienawiści, która ukazała się nakładem Znak Literanova.

W 2019 roku jego dzieło, Krótki kurs szpiegowania, które zostało napisane w formie rozmowy z Jasiem Kapelą, wydano przez wydawnictwo Czarna Owca. Oprócz tego, Niemczyk pełnił rolę konsultanta oraz współpracownika Vincenta V. Severskiego podczas prac nad powieścią szpiegowską pt. Christine, która opowiada o Krystynie Skarbek, wydanej w 2019 przez wydawnictwo OsnoVa.

W ostatnich latach jego twórczość wzbogaciły kolejne książki wydane przez wydawnictwo Harde, takie jak Szpiedzy z papieru. Wszystkie grzechy polskich służb specjalnych z 2022 roku oraz Jedenaste: Nie daj się złapać. Poradnik knucia, wydany w 2023 roku, w którym Niemczyk dzieli się radami od byłych szpiegów. Dodatkowo, w 2020 roku objął stanowisko redaktora naczelnego serwisu internetowego Obywatele.News.

Życie prywatne

Piotr Niemczyk, będący wnukiem Stanisława Mackiewicza, jest jednocześnie siostrzeńcem Kazimierza Orłosia. Jego rodzicami są Władysław oraz Aleksandra. Piotr zawarł związek małżeński z Bianką Mikołajewską, jednak ich relacja nie trwała długo i małżonkowie ostatecznie się rozstali.

Odznaczenia i wyróżnienia

Piotr Niemczyk otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń i wyróżnień, które podkreślają jego osiągnięcia oraz znaczący wkład w rozwój kultury i służby publicznej.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2011,
• Krzyż Wolności i Solidarności – 2015,
• Srebrny Krzyż Zasługi – 1993,
• Odznaka Honorowa imienia gen. Stefana Roweckiego „Grota” – 2011,
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury – 1999,
• Złota Odznaka „Zasłużony dla Służby Celnej” – 2012,
• Nagroda im. Jerzego Zieleńskiego – 1989.

---

Oceń: Piotr Niemczyk

---