Nina Rydzewska

---

Życiorys

Nina Rydzewska to wybitna postać, której życie obfitowało w zmagania oraz twórczość literacką. Urodziła się jako córka Antoniego, który zmarł w 1905 roku, oraz Konstancji ze Staszczaków, która po stracie pierwszego męża znalazła wsparcie w Józefie Rydzewskim. Już w młodym wieku zmuszona była zmagać się z trudnościami materialnymi. Jej pierwsze kroki na polu zawodowym stawiała jako korepetytorka. W wieku zaledwie 10 lat rozpoczęła naukę w warszawskim gimnazjum Zofii Kudasiewiczowej oraz w Szkole Handlowej. Zdolności i determinacja pozwoliły jej na opłacenie edukacji ze swoich skromnych zarobków.

Przed wybuchem II wojny światowej, Rydzewska stała się aktywną członkinią Polskiej Partii Socjalistycznej. Do 1939 roku pracowała w biurze Kapituły Orderu Virtuti Militari, co świadczy o jej zaangażowaniu w życie społeczne. W kręgu literackim związana była z grupą poetycką Kwadryga, gdzie w 1926 lub 1927 roku debiutowała swoim przełomowym wierszem „Madonna Nędzarzy”. Utwór ten stał się przyczyną kontrowersji i wzburzenia wśród środowisk endeckich, co skutkowało próbą wszczęcia postępowania karnego przeciwko niej. Mimo silnej krytyki ze strony prawicowej prasy, w obronie poetki stanęło wiele znanych osobistości, takich jak Juliusz Kaden-Bandrowski, Stanisław Ryszard Dobrowolski, Kazimiera Iłłakowiczówna oraz Konstanty Ildefons Gałczyński. Jego sukces w konkursie Głosu Literackiego był dowodem na uznanie dla jej talentu.

W 1929 roku Rydzewska opublikowała tomik wierszy „Miasto”, gdzie zaprezentowała swoje artystyczne umiejętności, a jej utwory ukazywały się w takich pismach jak Głos Literacki i Wiadomości Literackie. Pomimo talentu, borykała się z oporem ze strony niektórych mediów, które, z powodu wpływów Kościoła i skrajnej prawicy katolickiej, odmawiały publikacji jej twórczości.

W 1937 roku, wśród literackich osiągnięć, ukazała się jej marynistyczna powieść „Akwamaryna”. Książka ta przedstawiała losy polskich kobiet i Kaszubów przez pryzmat postaci Weroniki, dochodząc do budowy Gdyni, co dobitnie ilustrowało zmiany społeczne wówczas zachodzące.

Związek z Gruzinem Asłanem Baytuganem nie przetrwał próby czasu, a po 1944 roku jego życie przestało być związane z Polską. Samotne życie Rydzewskiej podczas okupacji zaczęło się w Warszawie, a jej dalszy los był wypełniony dramatycznymi wydarzeniami, zwłaszcza po tym, jak jesienią 1944 roku udało jej się uciec z transportu, co sprawiło, że osiedliła się w Koninie do końca wojny.

W kolejnych latach podjęła różne prace, w tym w kopalni węgla w Białym Kamieniu, co znalazło odbicie w jej twórczości literackiej, szczególnie w powieści „Ludzie z węgla”. W 1953 roku osiedliła się w Szczecinie, gdzie mieszkała w willi przy ul. Pogodnej 34 (Głębokie), w której wcześniej mieszkał Jerzy Andrzejewski.

W latach 1954-56 pełniła funkcję prezesa szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Jej doświadczenia zawodowe obejmowały pracę w Radiu Szczecin, gdzie odpowiadała za redakcję literacką, a także zajmowała się tematyką kaszubską. Niestety, odmówiono jej przyznania stypendium twórczego, co dotknęło jej ambitnych planów.

Wśród jej dzieł znajduje się powieść „Godzina W” z 1946 roku. Rękopis „Mola na Krzyskim Wzgórzu” został zaakceptowany do druku zaledwie dwa dni po jej śmierci. Zarówno „Akwamaryna”, jak i „Mol na Krzyskim Wzgórzu” stanowią dwa tomy nieukończonej trylogii „Rybacy bez sieci”.

Nina Rydzewska była członkiem Związku Literatów Polskich, ale jej aspiracje do wejścia w szeregi PZPR zostały odrzucone. Przed śmiercią została uhonorowana Nagrodą Literacką Szczecina. Ulica w Szczecinie nosi jej imię, a miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 23c). W wiele jej archiwaliów można zapoznać się w Książnicy Pomorskiej im. Stanisława Staszica w Szczecinie.

---

Oceń: Nina Rydzewska

---