Maria Jaszczukowa

---

Życiorys

Maria Jaszczukowa była osobą niezwykłą, córką Stanisława Guzickiego, który był ekonomistą oraz wykładowcą na Politechnice Warszawskiej. W młodości zajmowała się studiowaniem prawa, ale to po zakończeniu II wojny światowej ukończyła studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1936 roku została sekretarzem zarządu Klubu Demokratycznego mieszczącego się w Warszawie. Pracowała również jako sekretarz Sekcji Młodych tego klubu, a w 1939 roku wstąpiła do nowotworzonego Stronnictwa Demokratycznego.

W obliczu wybuchu II wojny światowej opuściła stolicę i znalazła się w ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej. W okresie radzieckiej okupacji podjęła pracę nauczycielki historii w Białymstoku aż do 1941 roku. W czasach niemieckiej okupacji została uwięziona na Pawiaku, a następnie trafiła do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Jej życie ocaliło interwencja Szwedzkiego Czerwonego Krzyża, co umożliwiło jej przetrwanie reszty tego trudnego okresu w Skandynawii.

Po zakończeniu działań wojennych Maria powróciła do aktywności społecznej oraz politycznej w Polsce. Nominowano ją do Krajowej Rady Narodowej, a następnie zasiadała w Sejmie Ustawodawczym w latach 1947-1952 oraz w Sejmie PRL I kadencji do 1956 roku. Była twórczynią Koła Posłanek przy Krajowej Radzie Narodowej, a także jedną z inicjatorek Ligi Kobiet oraz tygodnika „Przyjaciółka”. Uczestniczyła w pracach wielu organizacji, w tym Komitetu Obrońców Pokoju, Komitetu do Spraw Walki z Analfabetyzmem, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci oraz Światowej Demokratycznej Federacji Kobiet.

W 1952 roku po raz kolejny zdobyła mandat poselski z okręgu Bytom, gdzie działała na Górnym Śląsku. W Sejmie I kadencji objęła urząd wiceprzewodniczącej Komisji Pracy i Zdrowia. W 1956 roku była sprawozdawczynią projektu ustawy, która na 36 lat zalegalizowała w Polsce aborcję z przyczyn społecznych. Rok 1957 przyniósł jej wycofanie z życia politycznego. W latach 1959-1963 przebywała w Moskwie, gdzie jej mąż był ambasadorem PRL. W 1965 roku została dyrektorem Biura Współpracy z Konsumentem „Opinia”. Na początku lat 70. stanęła na czele komitetu redakcyjnego biografii Mieczysława Michałowicza, powołana przez SD, a także pełniła rolę sekretarza Rady Naczelnej ZBoWiD.

Maria Jaszczukowa była żoną Bolesława Jaszczuka, z którym miała syna Bolesława, angażującego się w działalność Związku Komunistów Polskich „Proletariat”. Zmarła w Warszawie i znalazła spoczynek na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C31-tuje-10).

Publikacje

Wśród ważnych publikacji, które pomogły w dokumentowaniu historii, wyróżnia się dzieło autorstwa Stanisławy Garncarczykowej, Marii Jaszczukowej oraz Edwarda Orłowskiego. Książka nosi tytuł „Byłyśmy w ZSRR” i została wydana w Warszawie w 1948 roku.

Ordery i odznaczenia

Maria Jaszczukowa została uhonorowana wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które odzwierciedlają jej wkład w życie społeczne i polityczne kraju. Wśród nich można wymienić:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 12 stycznia 1955 roku),
• Medal Pamiątkowy z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (grudzień 1983).

---

Oceń: Maria Jaszczukowa

---