Maciej Małecki to uznawany polski kompozytor, który łączy w swojej twórczości różnorodne dziedziny sztuki muzycznej.
Urodził się 27 listopada 1940 roku w Warszawie, gdzie rozpoczął swą drogę artystyczną jako pianista i pedagodzy.
W ciągu swojej kariery, Małecki zyskał renomę zarówno jako twórca, jak i nauczyciel, co przyczyniło się do jego znaczącego miejsca w polskiej muzyce współczesnej.
Życiorys
Maciej Małecki to znany kompozytor, który rozpoczął swoją edukację w XIV Liceum Ogólnokształcącym im. Klementa Gottwalda w Warszawie. Po ukończeniu liceum kontynuował naukę na warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, gdzie zdobył wykształcenie w 1965 roku. Jego studia odbyły się pod okiem uznanych pedagogów: kompozycję prowadził Kazimierz Sikorski, zaś fortepian uczyła Natalia Hornowska. Należy podkreślić, że ukończył oba kierunki z wyróżnieniem.
Następnie Małecki kontynuował kształcenie w Eastman School of Music w Rochester w Stanach Zjednoczonych w latach 1967–1968. Jego nauczycielami byli tam Samuel Adler w zakresie kompozycji oraz Eugene List w fortepianie. Zyskał dzięki temu międzynarodowe doświadczenie, które miało wpływ na jego późniejszą twórczość. Jako kompozytor, Małecki należy do Związku Kompozytorów Polskich, gdzie pełnił istotne funkcje kierownicze. Był wiceprezesem w 1991 roku, a później od 1993 do 1999 roku pełnił rolę prezesa.
W życiu osobistym, Małecki był żonaty z aktorką Anną Seniuk, jednak para rozwiodła się w 1994 roku. Z tego związku pochodzą dwoje dzieci: Grzegorz, który także związał swoje życie zawodowe z aktorstwem, oraz Magdalena, kształcąca się jako muzyk.
Działalność muzyczna
Po zakończeniu studiów muzycznych, Maciej Małecki przez długie lata aktywnie występował, grając muzykę poważną w duecie fortepianowym z Jerzym Derflem. Ich koncerty odbywały się zarówno w Polsce, jak i za granicą, między innymi w Wielkiej Brytanii oraz NRD. Jest kompozytorem o szerokich horyzontach, tworzącym różnorodne utwory muzyczne, w tym muzykę instrumentalną, orkiestrową, kameralną oraz rozrywkową. Jego twórczość różni się w zależności od wykonawców, do których zaliczają się orkiestry, kwintety, soliści oraz chóry.
Dodatkowo, Małecki współpracuje z Teatrem Narodowym w Warszawie. Utwory z jego muzyką można usłyszeć w wykonaniu wielu znakomitych artystów, takich jak: Affabre Concinui, Ewa Dałkowska, Kinga Ilgner, Wojciech Młynarski, Jerzy Połomski, Łucja Prus, Joanna Rawik, Danuta Rinn, oraz Zbigniew Wodecki.
Nagrody i wyróżnienia
- 1973 – I nagroda na XIII Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za muzykę do spektaklu Antygona,
- 1975 – I nagroda na KFPP w Opolu,
- 1981 – Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji,
- 1982 – wyróżnienie na Konkursie im. Karola Szymanowskiego za Cztery pieśni do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera na baryton i fortepian (1981),
- 1984 – Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji,
- 1989 – nagroda krytyki „Złoty mikrofon” za muzykę radiową,
- 1996 – I nagroda w Konkursie Kompozytorskim na III Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Będzinie za pastorałkę Niemowlątko na słomie na chór mieszany,
- 2003 – nagroda za muzykę do słuchowiska radiowego Nie-Boska Symfonia (2002) na Festiwalu „Dwa Teatry” w Sopocie,
- 2013 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Dyskografia
- 2002 – Balladyna. Opera radiowa (CD),
- 2005 – Witold Gombrowicz – Operetka (CD, Polskie Radio, PRCD 484-485),
- 2008 – Cicha noc – Stille Nacht, Koncert Kolęd Polskich (CD, Carus-Verlag, Carus 83.418).
Wybrane kompozycje
Utwory sceniczne
Wśród utworów scenicznych Macieja Małeckiego można wyróżnić następujące dzieła:
- 1979 – Awantura w Recco, opera; libretto Wojciech Młynarski,
- 1990 – Skrzypek opętany, balet według Bolesława Leśmiana,
- 1992 – Brazylijczyk w Paryżu, balet na motywach Jacques’a Offenbacha; libretto Lorca Massine.
Utwory instrumentalne
Małecki stworzył wiele utworów instrumentalnych, które zyskały uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. Oto niektóre z nich:
- 1975 – Ułańska fantazja na wielką orkiestrę dętą,
- 1980 – Sonata na fortepian,
- 1981 – Rondo na fortepian i orkiestrę,
- 1984 – Suita na kwintet dęty drewniany,
- 1985 – Nokturn na 4 rogi i 4 puzony,
- 1987 – Humoreska na fortepian,
- 1988 – Zabawy, kłótnia i echo na 3 perkusje,
- 1988 – Poemat w trzech nastrojach na dętą orkiestrę, dwie harfy i perkusję,
- 1988 – Elegia na saksofon altowy,
- 1988 – Concertino w dawnym stylu na dwie harfy i orkiestrę smyczkową,
- 1988 – Scherzando na 10 instrumentów,
- 1988 – Pieśń i ostinato na skrzypce, altówkę, wiolonczelę i fortepian,
- 1990 – Concertino na 12 instrumentów,
- 1991 – Marsz koncertowy na orkiestrę dętą,
- 1992 – Koncert na harfę elektryczną i orkiestrę,
- 1993 – Koncert na fortepian i orkiestrę dla młodego pianisty,
- 1994 – Offenbachiana, suita-fantazja z baletu Brazylijczyk w Paryżu na orkiestrę,
- 1994 – Kwartet smyczkowy nr 1,
- 1994 – Koncert na puzon i orkiestrę,
- 1994 – Cztery małe pory roku na dziecięcy chór a cappella,
- 1995 – Polskie Hymny Wielkanocne,
- 1995 – Uwertura koncertowa na wielką orkiestrę dętą,
- 1996 – Sinfonietta na 9 instrumentów,
- 1997 – Kwartet smyczkowy nr 2,
- 1998 – Dziki gołąb, las i panna, poemat symfoniczny,
- 1998 – Koncert na saksofon altowy i orkiestrę,
- 1999 – Symfonia nr 1,
- 2000 – Capriccio na klarnet,
- 2000 – Hymnus – Refugium et spes na saksofon altowy i kameralną orkiestrę smyczkową,
- 2001 – Allegro na orkiestrę symfoniczną,
- 2002 – Koncert na saksofon altowy i orkiestrę,
- 2002 – Mała symfonia polska na orkiestrę dętą,
- 2003 – Aria i Scherzo na saksofon altowy i kwartet smyczkowy,
- 2004 – Pastorale i toccata na skrzypce, klarnet i wiolonczelę,
- 2004 – Sonata-fantazja na wiolonczelę,
- 2004 – Symfonia nr 2 na chór mieszany i orkiestrę,
- 2005 – Koncert na flet i orkiestrę smyczkową w czterech epizodach,
- 2005 – Andante i allegro na altówkę solo i 5 instrumentów smyczkowych lub orkiestrę smyczkową.
Utwory wokalno-instrumentalne
W skład utworów wokalno-instrumentalnych zalicza się:
- 1981 – Cztery pieśni do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera na baryton i fortepian,
- 1988 – Kiedy na świecie przybywa wierszy, piosenka na 3-głosowy chór,
- 1996 – Niemowlątko na słomie [wersja I], pastorałka na chór mieszany (tekst: Elżbieta Szeptyńska),
- 1996 – Niemowlątko na słomie [wersja II], pastorałka na głos z fortepianem (tekst: Elżbieta Szeptyńska),
- 1996 – W moim sercu oziminy na młodzieżowy chór żeński lub dziecięcy (tekst: Elżbieta Szeptyńska),
- 1997-2000 – Pieśni miłosne na 4-głosowy chór mieszany (do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera),
- 1998 – Suita kolęd na głos i małą orkiestrę,
- 2006 – Nokturn na czelestę i smyczki (2006).
Muzyka rozrywkowa
Piosenki
Maciej Małecki jest znakomitym kompozytorem, który w swojej twórczości pozostawił wiele niezapomnianych utworów rozrywkowych. Jego piosenki, bogate w emocje i poezję, zdobyły uznanie słuchaczy. Oto lista niektórych z nich:
- Bajka poduszki (sł. Tadeusz Śliwiak),
- Ballada o późnej starości Don Kichota (sł. Wojciech Młynarski),
- Ci chłopcy mówią do nas takie rzeczy… (sł. Agnieszka Osiecka),
- Hotel Europa (sł. W. Młynarski),
- Jak zmienić Polskę w raj (sł. Andrzej Jarecki),
- Kiedy iść, to daleko (sł. A. Jarecki),
- Kowno, Kowno z szabelką (sł. Roman Kołakowski),
- Księżyc na niebo (sł. R. Kołakowski),
- Lekcja polskiego,
- Młodość św. Mikołaja (sł. W. Młynarski),
- Nadzieja (sł. A. Jarecki),
- Ostatni Ikar (sł. Jonasz Kofta),
- Song o szczęściu wiecznym,
- Szedł chłopiec ze swoją dziewczyną (sł. Czesław Miłosz),
- Tango retro (sł. W. Młynarski),
- To, co między nami (sł. J. Zalewski),
- Ułańska fantazja (sł. W. Młynarski),
- Wiśnie (sł. S. Baliński).
Każda z tych piosenek posiada niezwykle melodyjne brzmienie oraz głęboką treść, która porusza serca odbiorców.
Muzyka filmowa
Maciej Małecki, znany kompozytor, ma na koncie wiele dzieł, które wydają się być niezapomnianą częścią polskiej muzyki filmowej. Jego prace obejmują wiele lat i różnorodne tematy, co świadczy o jego wszechstronności oraz zaangażowaniu w sztukę kompozytorska. Oto niektóre z filmów, przy których Małecki miał przyjemność pracować:
- 1989 – Jeniec Europy,
- 1985 – Jesienią o szczęściu,
- 1984 – Rozalka Olaboga,
- 1983 – Soból i panna,
- 1981 – Podwójne Calypso,
- 1981 – Debiutantka,
- 1980 – Świat Włodzimierza Puchalskiego,
- 1979 – Ojciec królowej,
- 1977 – Znak orła,
- 1977 – Tam, gdzie Warta kończy swój bieg…,
- 1976 – Znaki szczególne,
- 1976 – Złota kaczka,
- 1976 – Zanim nadejdzie dzień,
- 1976 – Szaleństwo Majki Skowron,
- 1976 – Czerwone i czarne kamienie,
- 1975 – Czerwone i białe,
- 1975 – Wystawa – Maksymilian Gierymski,
- 1975 – Nim powstanie muzyka,
- 1974 – Orzeł i reszka,
- 1974 – Koniec wakacji,
- 1974 – Jabłka,
- 1974 – Aleksander Gierymski – w altanie,
- 1974 – Godzina za godziną,
- 1973 – Bułeczka.
Prace Małeckiego pokazują nie tylko jego talent, ale także ogromną pasję do tworzenia dźwięków, które podkreślają narrację i emocje filmowych opowieści. Jego bogata filmografia stanowi trwały wkład w polską kulturę filmową, a utwory, które stworzył, są często wspominane z uznaniem.
Muzyka ilustracyjna
Muzyka teatralna
Z pewnością niezwykle istotne są dzieła, które Maciej Małecki zrealizował w theaterze. Do najważniejszych prac tego kompozytora, które miały premierę w różnych latach, należą:
- 1971 – Ćwiczenia z Szekspira,
- 1972 – Makbet,
- 1973 – Antygona,
- 1986 – Zaczarowana królewna,
- 2000 – Szkoła żon,
- 2001 – Dożywocie,
- 2002 – Kurka Wodna,
- 2005 – Jesień polska w tradycji i poezji, spektakl radiowo-estradowy do tekstów polskich poetów,
- 2005 – Rzeźnia (reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska).
Spektakle muzyczne
Małecki, jako kompozytor, przyczynił się także do powstania spektakli muzycznych. Oto zestawienie wybranych realizacji:
- 1967 – Marsz do kąta (składanka),
- 1967 – Apetyt na czereśnie (teksty: Agnieszka Osiecka),
- 1970 – Oko (sł. Jonasz Kofta),
- 1973 – Cień, bajka muzyczna dla dorosłych (libretto Wojciech Młynarski).
Spektakle Teatru Telewizji
Wysokiej jakości twórczość Małeckiego zyskała również uznanie w telewizji. Przykłady jego kompozycji to:
- 2002 – Smutne miasteczko,
- 2001 – Beatryks Cenci,
- 1989 – Małżeństwo Marii Kowalskiej,
- 1985 – Czwartkowe damy,
- 1982 – Irydion,
- 1982 – Balladyna,
- 1981 – Wesele,
- 1981 – Molier, czyli Zmowa świętoszków,
- 1977 – Letnicy,
- 1974 – Sława i chwała,
- 1973 – Moje serce jest w górach,
- 1973 – Kariera Artura Ui,
- 1972 – Czekanie.
Spektakle radiowe
Oprócz działalności teatralnej, Małecki również komponował dla radia. Oto wybrane spektakle radiowe:
- 1999 – Balladyna, opera radiowa (według Juliusza Słowackiego, reż. Anna Seniuk),
- 2002 – Pchła Szachrajka, radiowa bajka muzyczna (według Jana Brzechwy),
- 2002 – Nie-Boska Symfonia, słuchowisko radiowe (na motywach dramatu Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego),
- 2004 – Operetka, słuchowisko radiowe (według Witolda Gombrowicza; reż. Piotr Cieślak),
- 2005 – Jesień polska w tradycji i poezji, spektakl radiowo-estradowy do tekstów polskich poetów.
Przypisy
- Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 10.10.2023 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 - Monitor Polski [online], monitorpolski.gov.pl [dostęp 25.11.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Michał Dąbrówka | Anna Wielgucka | Krzysztof Gosztyła | Ferdynand Hoesick | Michał Gorstkin-Wywiórski | Elżbieta Czyżewska | Waleria Gorobets | Alicja Pawlicka | Zofia Bajkowska | Zuzanna Galia | Marcin Rams | Bogdan Sölle | Magdalena Malec | Jerzy Ziarnik | Jolanta Lipka | Tadeusz Łysiak | Konstancja Bednarzewska | Maria Dąbrowska (aktorka) | Julian Front | Krzysztof DobrowolskiOceń: Maciej Małecki (kompozytor)