Michał Gorstkin-Wywiórski

---

Życiorys

Michał Gorstkin-Wywiórski, syn rosyjskiego oficera Pawła Gorstkina oraz Józefiny Wywiórskiej, rozpoczął swoją edukację w dziedzinie chemii na Politechnice w Rydze, gdzie studiował w latach 1881–1882. Jego zaangażowanie w życie akademickie uwidoczniło się, gdy został przyjęty do korporacji akademickiej Arkonia. Niestety, jego studia zostały nagle przerwane przez poważną chorobę, co zmusiło go do powrotu do ojczyzny.

W okresie 1883–1887 kontynuował edukację w Akademii Monachijskiej, gdzie kształcił się pod okiem uznanych artystów, takich jak Karl Raupp oraz Nikolaus Gysis. Równocześnie miał możliwość pracy w prywatnych pracowniach Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Wielką pasją Michała były podróże; jego wyprawy obejmowały m.in. Polesie, Litwę, wyspę Sylt (około 1898 roku), a także Włochy (przed 1899 rokiem), Hiszpanię (1899–1900), Egipt (1900–1901), Norwegię i Szwecję (około 1903–1904). Odwiedzał również wybrzeża Bałtyku, Morza Północnego, Karpaty (około 1906 roku), a także Holandię, Krym oraz Kaukaz.

W 1895 roku Gorstkin-Wywiórski osiedlił się na dłużej w Berlinie, a później przeniósł się do Wielkopolski oraz Warszawy. Był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Artystów w Poznaniu oraz pełnił funkcję członka zarządu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu.

Michał założył rodzinę z Idą Małgorzatą Seeling; w ich małżeństwie przyszło na świat dwóch synów – Pawła oraz Piotra.

Twórczość

W początkowym etapie swojej twórczości, Michał Gorstkin-Wywiórski znalazł się pod wpływem takich artystów jak Józef Brandt oraz Alfred Wierusz-Kowalski. Jego pierwsze prace często przedstawiały sceny rodzajowe, z silnym akcentem na motywy orientalne. Jednakże, pod koniec XIX wieku, pod wpływem młodopolskiego panteizmu, obrazy Wywiórskiego zaczęły ewoluować w stronę czystego pejzażu, w którym szybko zdobył renomę jako niekwestionowany mistrz.

W 1894 roku jego talent został dostrzegnięty na wystawie w Glaspalast w Monachium, gdzie otrzymał medal drugiej klasy za swoje dzieło zatytułowane Z puszczy litewskiej. Publiczność oraz współtwórcy cenili jego umiejętności, co otworzyło mu drogę do dalszej współpracy artystycznej. W latach 1894–1896, dzięki zaproszeniu Wojciecha Kossaka i Juliusza Fałata, przyczynił się do powstania panoramy Przejście przez Berezynę. Z kolei w 1896 roku, na prośbę Jana Styki, pracował nad panoramą Bem w Siedmiogrodzie.

W 1889 roku odbył wspólnie z Wojciechem Kossakiem kilka podróży, które prowadziły ich do Hiszpanii oraz Egiptu. Celem tych wypraw było zbieranie materiałów do panoramy Somosierra. W wyniku tej pracy powstały cztery duże szkice olejne, w których pejzaż (stanowiący 80% powierzchni) był autorstwa Wywiórski. Niestety, realizacja panoramy została przerwana z powodu interwencji władz zaborczych. Zgromadzone fundusze, przeznaczone na przykładowe koszty takie jak zakup płótna czy wynajem budynku, zostały ostatecznie wykorzystane do stworzenia panoramy Bitwa pod piramidami, gdzie wszystkie partie pejzażowe również wykonał Wywiórski.

Twórczość Wywiórski obfituje również w wątki marynistyczne. Jego zdolności w obrazowaniu scen morskich były na niezwykle wysokim poziomie, a artysta zdawał sobie sprawę z istotnej roli koloru w malarstwie morskim. Potrafił wydobyć niezliczone odcienie wody, korzystając z ograniczonej, niemal monochromatycznej palety barw.

Do jego najważniejszych dzieł zalicza się:

• Barka żaglowa w porcie (1918),
• Pejzaż morski,
• Na przyboju,
• Wybrzeże morskie z wrakiem łodzi,
• Brzeg morski z urwiskiem (Brzeg morza),
• Rozbita fala (Pejzaż morski z kamienistym brzegiem),
• Skalisty brzeg morza,
• Łąki nadnoteckie,
• Dwór w Prochach,
• Pejzaż z wierzbą.

Największa kolekcja prac tego artysty w Polsce, obejmująca dziesięć obrazów, znajduje się w zbiorach Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

---

Oceń: Michał Gorstkin-Wywiórski

---