Ludwik Wawrzynowicz

---

Życie i działalność

Muzyczne kształcenie Ludwika Wawrzynowicza miało miejsce w latach 1894-1897 w warszawskim Konserwatorium, gdzie studiował pod czujnym okiem takich osobistości jak P. Maszyński, G. Roguski, M. Zawirski oraz Z. Noskowskiego. Tuż po zakończeniu nauki, w 1897 roku, zainicjował działalność Chóru Drukarzy Warszawskich, który pod jego batutą odniósł sukces, zdobywając III nagrodę na konkursie amatorskich chórów męskich w Warszawie w 1901 roku. W tym czasie, Wawrzynowicz równolegle pracował jako śpiewak w Operze Warszawskiej, zdobywając uznanie dyrektora placówki, Adama Munchheimera.

W 1902 roku artysta przeniósł się do Częstochowy, gdzie podjął obowiązki dyrektora w Towarzystwie Śpiewaczym „Lutnia”, a także dyrygenta wielu tamtejszych zespołów wokalnych. Dwa lata później, otworzył pierwszą prywatną szkołę muzyczną w Częstochowie, co stanowiło znaczący krok w rozwijaniu edukacji muzycznej w tym regionie. Warto zauważyć, że przed tym wydarzeniem, istniała w Częstochowie jedynie szkoła muzyczna przy Kapeli Jasnogórskiej, która służyła jedynie do kształcenia młodzieży dla tego zespołu. Szkoła założona przez Wawrzynowicza funkcjonowała nieprzerwanie aż do 1946 roku, kiedy to połączyła się z Instytutem Muzycznym Kolegium Nauczycieli Muzyki ustanowionym w 1945 roku (aktualnie znanym jako Zespół Szkół Muzycznych im. M.J. Żebrowskiego). Dyrektorem nowej placówki został syn Ludwika, Tadeusz. Wawrzynowicz przekazał na rzecz szkoły instrumenty, a część wykładowców z jego byłej instytucji również rozpoczęła pracę w nowym miejscu.

Do 1950 roku Wawrzynowicz pełnił funkcję nauczyciela gry na fortepianie, a w 1955 roku aktywnie uczestniczył w powołaniu ogniska muzycznego, gdzie przez dwa lata uczył. Równocześnie, angażował się w działalność krytyki muzycznej, pisząc dla takich tytułów jak „Dziennik Częstochowski”, „Goniec Częstochowski”, „Gazeta Częstochowska”, „Życie Częstochowy” oraz „Ziemia Częstochowska”. Ludwik miał również talent organizacyjny, co owocowało wieloma wydarzeniami muzycznymi, w tym koncertami z udziałem znakomitych polskich artystów, takich jak: Aleksandr Michałowski, Artur Rubinstein, Józef Turczyński, Henryk Melcer, Józef Smidowicz, oraz skrzypków: Stanisław Barcewicz, Paweł Kochański i Bronisław Huberman. W 1911 roku Wawrzynowicz zainicjował cykl umuzykalniających koncertów dla szkół, każde z nich wzbogacone o prelekcje dotyczące różnych aspektów muzyki. Był również jednym z założycieli wielu zespołów chóralnych oraz autorem licznych odczytów o tematyce muzycznej. Ponadto, powołał Częstochowski Oddział Związku Muzyków Rzeczypospolitej Polskiej.

Wśród jego zróżnicowanych działań artystycznych, Wawrzynowicz stworzył wiele kompozycji. Jest autorem wielu dzieł instrumentalnych, w tym fortepianowych, które charakteryzują się stylistyką nawiązującą do twórczości Chopina. Jego chwytliwe mazurki, nawiązujące do polskiej tradycji, są przykładami jego unikalnej inspiracji. Oprócz licznych kompozycji organowych, kameralnych, Wawrzynowicz stworzył także wiele utworów wokalnych, w tym pieśni zarówno solo na głos z fortepianem, jak i chóralnych a cappella. W jego utworach znajdują się teksty, które obejmują polską poezję, utwory ludowe, a także teksty religijne w zarówno polskim, jak i łacińskim języku.

Jednym z jego najistotniejszych dzieł jest 4-aktowa opera dziecięca „Baba Jaga”, której librettem zajął się Janina Porazińska. Opera miała swoją premierę w 1931 roku, realizując się dzięki uczniom jego szkoły. Po II wojnie światowej, dzieło zostało na nowo zaaranżowane przez Romualda Twardowskiego i wystawione w 1964 roku przez pedagogów oraz uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, gdzie miało miejsce 11 przedstawień.

Kompozycje

Instrumentalne

Fortepianowe

Wśród kompozycji fortepianowych Ludwika Wawrzynowicza, kluczowymi utworami są dwa preludia op. 20, które zostały opublikowane przez Gebethner i Wolff w Warszawie w 1925 roku. Preludia te to:

• b-moll nr 1,
• c-moll nr 2.

Kolejnym ważnym dziełem są Deux preludes pour piano seul op. 20 z 1918 roku, zawierające:

• cis-moll nr 1,
• d-moll nr 2.

Nie można zapomnieć o Preludium c-moll op. 80 oraz cyklu Pięć etiud koncertowych, którego elementy to:

• nr 1 (aktualnie uznawana za zaginioną),
• b-moll nr 2,
• F-dur nr 3,
• g-moll nr 4 (1926),
• fis-moll nr 5 „Całotonowa” (1928).

W jego twórczości znajdują się także:

• Mazourka fantastique Souvenir de la valse de Chopin c-moll op. 2,
• oraz 7 Mazurków fortepianowych, w tym:
• F-dur nr 1 (1944),
• g-moll nr 2 „Wojenny” (1944),
• D-dur nr 3 (1944),
• Es-dur nr 4 (1945),
• b-moll nr 5 (1944),
• A-dur nr 6 (1944),
• cis-moll nr 7 (1944).

Inne znaczące utwory to:

• Impromptu f-moll op. 10,
• Pieśń bez słów f-moll z 1919,
• Berceuse G-dur op. 11 (1912),
• oraz Nokturn d-moll op. 30 (1927).

W twórczości Wawrzynowicza znajdziemy także kilka marszów, w tym:

• Marsz uroczysty C-dur op. 8 (1903),
• Marsz triumfalny F-dur (1909),
• Marsz kościuszkowski Es-dur (1917),
• a także 50 ćwiczeń rytmicznych na gamie C-dur (1908).

Organowe

Kompozycje organowe Wawrzynowicza obejmują wiele interesujących preludiów, takich jak:

• Preludium c-moll,
• Preludium (Adagio) c-moll,
• Preludium a-moll na temat „Święty Boże” (1911),
• Preludium E-dur na temat „Bóg się rodzi”,
• Preludium i fuga C-dur na temat „Wesoły nam dzień” (1914),
• Fuga G-dur,
• Fuga A-dur,
• Fuga „Dorycka”,
• Fuga D-dur na temat „Przybieżeli do Betlejem” (1946).

Kameralne

W repertuarze kameralnym znajdują się m.in.:

• Fantazja e-moll na flet i fortepian (1897),
• Dwie intrady na instrumenty dęte blaszane,
• Chanson du printemps na 2 skrzypiec, harmonium i fortepian,
• Mała serenada na trąbkę, 2 skrzypiec, harmonium i fortepian.

Chóralne a cappella

Wawrzynowicz stworzył wiele utworów chóralnych, w tym:

• Hymn na cześć Gutenberga na chór męski (1897),
• Bzy na chór męski, sł. I. Remiszewska (1902),
• Pytasz się, czemu ucichły me pieśni na chór męski, sł. Z. Krasiński (1903),
• Śpiewnik dla młodzieży szkolnej (ok. 1911),
• Pobudka na chór męski (1920),
• Hymn na cześć Sienkiewicza na chór męski (1924),
• Smutno mi Boże na chór męski, sł. J. Słowacki (1927),
• Cicha noc zapada na chór męski, sł. W. Znanicki,
• Hymn nieznanemu żołnierzowi na chór męski, wyd. Lit. Konarzewski i Makowski,
• Moje piosenki na chór męski, sł. W. Głodowski,
• Nasz Bałtyk na chór męski, sł. S. Rybka,
• Pięć pieśni ludowych na chór męski (opracowania),
• Ziemi naszej nie wydrzecie, sł. A. Oppman (1924),
• Pieśń żołnierska na chór mieszany (1920),
• Pieśń zwycięstwa na chór mieszany, sł. Kobyłecki (1927),
• Hetmanowi Czarnieckiemu na chór męski,
• Hymn na cześć św. Cecylii na 4-głosowy chór męski a cappella,
• Veni Creator na chór męski a cappella.

W programie chóralnym znajdują się także:

• Cztery pieśni Maryjne na chór męski a cappella,
• Najświętsza Panna,
• Ucieczko grzesznych,
• Królowo Różańcowa,
• Królowo Korony Polskiej.

Wokalno-instrumentalne

Pieśni na głos i fortepian

W zakresie pieśni na głos i fortepian, znane są m.in.:

• Pięć pieśni (1902), w tym:
• Pozdrowienie, sł. T. Lenartowicz,
• Pieśń żołnierza, sł. A. Mickiewicz,
• Tatarzy, sł. B. Bielawski,
• Alpuhara, sł. A. Mickiewicz,
• Barkarola, sł. M. Chluska,

Warto również zwrócić uwagę na Dwie pieśni „Z odgłosów pieśni smutnych”, wyd. Księgarnia S.A. Krzyżanowskiego w Krakowie w 1913 roku:

• Na przesmutne twoje oczy,
• Ty nie mów nigdy.

Inne istotne utwory to Dwie pieśni, sł. J.F. Galiński (1916):

• I całe życie,
• Choć przed chatą kwitną bzy,
• Patrz na kwiaty pada rosa,
• Siejba, sł. M. Konopnicka,
• Wierzbo moja.

Pieśni na 2 lub 3 głosy i fortepian

W obszarze pieśni na 2 lub 3 głosy i fortepian wyróżniają się:

• Żegnamy was na 2 głosy i fortepian (1933),
• Kantata imieninowa na 3 głosy i fortepian (1933),
• Wesele na wsi na 2 głosy i fortepian, sł. K. Laskowski,
• Z tamtej strony Wisły na 2 głosy i fortepian,
• Pieśń żniwna na 2 głosy i fortepian, sł. K. Laskowski,
• Słoneczko śliczne na 2 głosy i fortepian, sł. S. Szymonowicz,
• A czy znasz ty bracie młody na 2 głosy i fortepian, sł. W. Pol.

Pieśni na głos i organy

Do wyjątkowych kompozycji należy także Pieśń do św. Józefa na głos i organy.

Utwory na różne składy wokalno-instrumentalne

W bogatej twórczości Wawrzynowicza znajdziemy utwory przeznaczone na różne składy wokalno-instrumentalne, takie jak:

• Hymn koronacyjny na 5-głosowy chór mieszany, tenor solo, organy i zespół smyczkowy (1911),
• Hymn na cześć św. Jakuba na chór mieszany, organy i zespół instrumentalny (1948),
• Kantata jasnogórska na chór męski i organy,
• Kantata papieska na chór męski, tenor solo i fortepian,
• Cieszmy się i pod niebiosy – kolędy na chór mieszany, tenor solo i organy,
• Matko Pocieszenia na chór męski i organy (1935),
• Gwiazdo zaranna na chór męski, tenor solo i organy (1939),
• Msza pastoralna na chór męski, głosy solowe i organy,
• Msza D-dur na głosy solowe, chór męski i organy (1936),
• Kyrie i Gloria A-dur,
• Kyrie F-dur.

Sceniczne

Ważnym elementem działalności Wawrzynowicza są jego opery, w tym wyjątkowa „Baba Jaga”, która jest operą dziecięcą, a jej libretto oparte jest na tekście autorstwa J. Porazińskiej z 1929 roku.

---

Oceń: Ludwik Wawrzynowicz

---