Jerzy Sosnkowski

---

Życiorys

Jerzy Sosnkowski przyszedł na świat 23 października 1894 roku w Warszawie, w rodzinie o bogatych tradycjach. Jego ojcem był Józef Bogdan Sosnkowski h. Godziemba (1832–1896), a matką Zofia z Drabińskich (1858–1938). Warto zaznaczyć, że miał brata, Kazimierza Sosnkowskiego, który również odegrał znaczącą rolę w historii wojskowości.

W latach 1913–1914 związał się z Związkiem Strzeleckim we Lwowie. Jego drogi wojskowe rozpoczęły się wtedy, kiedy podczas I wojny światowej, w latach 1914–1917, służył w 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich. Następnie, w latach 1918–1923, kontynuował swoją służbę w pułku swoleżerów oraz 7 Pułku Ułanów Wojska Polskiego. W 1934 roku, jako oficer pospolitego ruszenia, był ewidencjonowany w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Warszawa Miasto III i miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas przewidziany do użycia w czasie wojny.

Wyróżnił się też jako projektant, tworząc buławę marszałkowską, która została wręczona Ferdinandowi Fochowi przy okazji nadania mu tytułu Marszałka Polski. W latach 20. XX wieku piastował funkcję inspektora artystycznego Zarządu Miejskiego w Warszawie. Co więcej, w 1927 roku pełnił rolę członka kierownictwa w konkursach organizowanych podczas Międzynarodowej Wystawy Sztuki Kinematograficznej w Warszawie.

Rok 1929 był kluczowy, gdyż zakończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a następnie wspólnie z Juliuszem Żórawskim zaprojektował budynek kina „Atlantic” w Warszawie. Działał aktywnie w warszawskim oddziale Stowarzyszenia Architektów Polskich, co otworzyło mu drzwi do wielu projektów dla wojska. Realizował zlecenia budowlane, w tym budynki mieszkalne dla Funduszu Kwaterunku Wojskowego w Żoliborzu oraz w Stanisławowie, Jabłonnie i Górze Kalwarii. Zaprojektował także meble dla Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie.

Współpraca z Czesławem Piaskowskim przyniosła mu sukcesy w dziedzinie scenografii, w tym projekt scenografii do filmu „Rycerze mroku” z 1932 roku. Zajmował się również scenografią teatralną. Jego znane projekty wnętrz obejmowały między innymi restaurację Żywiec, której architektura i meble charakteryzowały się nowoczesnymi, opływowymi kształtami.

Był współzałożycielem pisma „Wnętrze”, gdzie pełnił funkcję redaktora naczelnego. Jego felietony dotyczące architektury i przestrzeni miejskiej ukazywały się w „Kurierze Warszawskim”. Sosnkowski był również aktywny jako ilustrator i reporter dla takich tytułów jak „Tygodnik Ilustrowany” oraz „Naokoło Świata”. Jego pasja do literatury objawiała się w odczytach radiowych oraz w twórczości literackiej, gdzie nie unikał tematów fantastycznych. W zbiorze opowiadań „Żywe powietrze” poruszał wątki o geometrycznych potworach oraz zagrożeniach od inteligentnych istot w przestworzach, nawiązując do stylistyki H.P. Lovecrafta. W tym zbiorze złośliwie odnosił się także do Janusza Meissnera, wyśmiewając jego styl pisania.

Na zlecenie wydawnictwa Książnica-Atlas stworzył dwie dydaktyczne czytanki patriotyczne: „Białe Orlę” oraz „Krew ziemi”, które znalazły się w antologii dla młodzieży szkolnej. Życie prywatne Jerzego Sosnkowskiego wiązało się z Zofią Janicką, z którą doczekał się syna Wacława.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Sosnkowski, wybitny wojskowy i polityk, otrzymał liczne wyróżnienia za swoją służbę oraz działalność na rzecz niepodległości Polski.

• Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931, przyznany „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”,

Twórczość

Jerzy Sosnkowski był znanym architektem, którego twórczość obejmowała zarówno projekty budowlane, jak i działalność literacką. Jego najważniejsze realizacje to:

• projekte kino „Atlantic” w Warszawie (wraz z Juliuszem Żórawskim),
• Dom Oficerski w Legionowie (1929),
• Dom Podoficerski Funduszu Kwaterunku Wojskowego przy ul. Dymińskiej 10a w Warszawie (około 1935 roku),
• wnętrze restauracji „Żywiec” na rogu alei Jerozolimskich i ul. Marszałkowskiej w Warszawie,
• wnętrze sklepu Mary Mill,
• meble dla Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie (1933).

Oprócz pracy architektonicznej, Sosnkowski był również autorem kilku książek. Do jego najważniejszych publikacji literackich należą:

• 1917: Czerwone wyłogi: szkice i obrazki,
• 1923: Dom filozofów,
• 1925: Auto, Ty i Ja (miłość maszyn) – powieść,
• 1926: Żywe powietrze – nowele,
• 1926: Bosman Finta – nowele,
• 1927: Radjomiłość – nowele.

---

Oceń: Jerzy Sosnkowski

---