Felícia Leirner

---

Życiorys

Felícia Leirner przyszła na świat w środowisku warszawskich Żydów, będąc córką Pinkusa i Szeli Aichembaumów. W 1927 roku, wraz z mężem Izajaszem Leirnerem, podjęła decyzję o emigracji do Brazylii, a swoje pierwsze kroki postawiła w São Paulo, gdzie osiedliła się na początku. W 1950 roku, mając 44 lata, zainicjowała swoją artystyczną podróż, zapisując się na studia malarstwa u Yolandy Mohalyi oraz rzeźby pod kierunkiem Victora Brechereta.

Najwcześniejsze dzieła artystki można zakwalifikować do nurtu figuratywnego, powstały one w latach 1950-1958. Już w 1953 i 1955 roku jej prace były prezentowane podczas międzynarodowych biennale w São Paulo, co przyczyniło się do ich znacznego rozgłosu. W 1955 roku otrzymała prestiżową nagrodę Prêmio de Aquisição Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Rio de Janeiro, a tym samym zdobyła uznanie w kraju i na świecie. W 1957 roku jej rzeźby wzbogaciły zbiory Museu de Arte de São Paulo (MASP) oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Paryżu.

Felícia Leirner była również zapraszana do ważnych europejskich instytucji, takich jak Stedelijk Museum w Amsterdamie oraz Tate Gallery w Londynie, gdzie niektóre z jej prac weszły do stałych kolekcji. W 1963 roku, w trakcie Bienale de São Paulo, otrzymała wyróżnienie za najlepszą rzeźbę wykonaną przez brazylijskiego artystę. Rozwijając swoje umiejętności i twórczość, w latach 1958-1962 artystka rozpoczęła nowy rozdział, koncentrując się na abstrakcji.

Po tragicznej śmierci męża w 1962 roku, Leirner postanowiła przenieść się z São Paulo do Campos do Jordão, gdzie mieszkała do 1978. W 1963 roku jej sztuka wkroczyła w tak zwaną Fazę Krzyży, a w latach 1964-1965 zmieniła się na Fazę Struktur. Uczestniczyła w VIII, IX i X Biennale, gdzie wyróżniono ją osobną salą autorską. W celu upamiętnienia X Biennale, brazylijska poczta wydała znaczek z reprodukcją jednej z jej rzeźb.

Jej prace były prezentowane w takich miejscach jak Ermitaż w Rosji, Royale Galerie w Belgii, Ein-Hod w Izraelu oraz Galeria Współczesna w Belgradzie. Poszukując nowych form i materiałów, przestała używać gliny oraz brązu, wybierając duże bryły białego cementu w etapie znanym jako Domowy. Rozpoczął się on w 1966 roku i wpłynął na architektoniczne elementy jej twórczości.

W 1970 roku zainspirowana miłością do przyrody, rozpoczęła etap Zwierzęcy, w ramach którego stworzyła kolekcję rzeźb zoologicznych. Powstały wtedy kolumnowe rzeźby, w których wnękach mogła osadzić wodę deszczową dla ptaków. Rzeźba przedstawiająca Świętego Franciszka z otwartymi ramionami stała się symbolem tej fazy. Oprócz tego, artystka stworzyła rzeźby o tematyce człowieka i rodziny, z monumentalnym dziełem o długości 8 metrów i wysokości 3 metrów, które zostało ustawione w ogrodach przed Pałacem Rządu Stanowego w São Paulo.

W 1978 roku, doceniając artystyczne osiągnięcia Felícii Leirner, władze stanu São Paulo powołały do życia Museu Felícia Leirner, w którym znalazło się aż 108 jej prac. Międzynarodowe Centrum Rzeźby w Waszyngtonie uznało park rzeźb Felícia Leirner za jedno z najistotniejszych miejsc na świecie w 1987 roku. Artystka kontynuowała pracę, tworząc nowe dzieła w swoim muzeum, co zaowocowało fazą Portali, wyrażającą się w wyciętych, płaskich formach umiejscowionych w krajobrazie, owianych tajemniczością.

W 1982 roku umieściła dwie rzeźby ramowe na pokrzywionym drzewie, co stanowiło jej ostatnią pracę stworzoną w muzeum. Po zakończeniu kariery artystycznej wróciła do Campos do Jordão, gdzie oddawała się hafcie, tkaniu dywaników, rysowaniu oraz pisaniu. Pomimo emerytury, Felícia nadal produkowała mniejsze rzeźby z gliny, które później odlewano w brązie; większość z nich przedstawiała ptaki. Po ukończeniu życia spędzała czas pomiędzy Campos do Jordão a São Paulo, gdzie klimat był łagodniejszy.

Felicia Leirner zmarła w wieku 92 lat w swoim domu w São Paulo. Była matką twórczej pisarki, ilustratorki i artystki plastycznej Giseldy Leirner, oraz malarza Nelsona Leirnera, a także babcią krytyczki kulturowej Sheili Leirner i pisarza Laurence Klingera.

Najważniejsze prace

Felícia Leirner była wyjątkową artystką, której dzieła odzwierciedlają jej głęboką wrażliwość i osobisty styl. Oto niektóre z jej najważniejszych prac, które pozostają ważnymi punktami odniesienia w dziedzinie sztuki współczesnej:

• Obras (wybór),
• Figure (Figura – 1950), znajdująca się w Colección Banco Itaú w São Paulo,
• Composition (Composición – 1962), dostępna w kolekcji Tate Modern w Londynie,
• Cruzes I (Cruzes – 1963), wystawiana w Museo Felícia Leirner,
• Estruturação II (Estrutura II 1964/65), także w Museo Felícia Leirner,
• São Francisco (San Francisco de Asís – 1966),
• Escultura (1973), zainstalowana w Jardín de Esculturas w Museu de Arte Moderno de São Paulo,
• Colunnas (1975/76), należąca do Acervo del Palacio de los Bandeirantes w São Paulo,
• Os Pássaros (Los pájaros – 1978/79), usytuowana na Plaza da Sé w São Paulo,
• Lua na Janela (1982), eksponowana w Museo Felicia Leirner.

---

Oceń: Felícia Leirner

---