Elżbieta Dziębowska

Nauka i edukacja

Elżbieta Dziębowska, znana także pod pseudonimem „Dewajtis”, urodziła się 16 kwietnia 1929 roku w Warszawie. Jej życie, które zakończyło się 4 kwietnia 2016 roku, było obfitujące w różnorodne osiągnięcia i doświadczenia.

W historii polskiej kultury, szczególnie w dziedzinie muzykologii, Dziębowska zasłynęła jako wybitna postać. Pełniła również rolę nauczyciela akademickiego, kształcąc kolejne pokolenia studentów.

Podczas II wojny światowej, była aktywną uczestniczką ruchu oporu, angażując się w działalność Szarych Szeregów oraz w oddziale dywersji bojowej Kedywu Agat. Jej odwaga i determinacja znalazły wyraz podczas powstania warszawskiego, gdzie brała udział w walkach o wolność i niezależność swojego kraju.

Życiorys

Elżbieta Dziębowska, urodzona jako córka Feliksa Dziębowskiego, byłego oficera wojskowego, który zginął w 1939 roku, oraz Julii z Gradowskich, przeżyła swoją młodość w czasach II wojny światowej. W 1940 roku rodzina przeniosła się do Warszawy, co stało się początkiem nowego etapu w jej życiu. W 1942 roku zaczęła uczęszczać do drugiej klasy miejskiego Gimnazjum Żeńskiego im. Jana Kochanowskiego, które w okresie okupacji przyjęło nazwę II Miejskiego Żeńskiego Gimnazjum Krawiecko-Bieliźniarskiego.

Jej zaangażowanie w działania konspiracyjne rozpoczęło się w lutym 1942, kiedy to wstąpiła do Szarych Szeregów, a także do 58. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerzy pod dowództwem Ireny Malento ps. „Jenny”. Wybierając swoje harcerskie pseudonim, zdecydowała się na nazwę dębu, odwołując się do swojego ulubionego bohatera literackiego z powieści „Dewajtis” autorstwa Marii Rodziewiczówny.

Mimo młodego wieku, już w lutym 1943 roku, Dziębowska złożyła przysięgę harcerską, i rozpoczęła kurs przysposobienia wojskowego. W sierpniu tego samego roku dołączyła do oddziału dywersji bojowej Kedywu „Agat”, późniejszego batalionu „Parasol”. W swoim miejscu zamieszkania przy ul. Kaliskiej 17 współdzieliła biuro II plutonu. W niezwykle młodym wieku stała się wywiadowczynią tegoż oddziału, aktywnie uczestnicząc w wielu akcjach.

Dziębowska brała udział w akcjach na cele takie jak Brauna, Kutzschera czy Milch. Za swoje działania w akcji Kutschera została odznaczona Krzyżem Walecznych, co stało się jej pierwszym odznaczeniem wojskowym. Równocześnie uczęszczała na tajne komplety, które odbywały się w przedwojennym Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Prusa. Szkoła ta, mimo swojego męskiego charakteru, przyjęła dziewczęta po uzyskaniu zgody od dyrektora.

W pierwszych dniach powstania warszawskiego, Dziębowska została oddelegowana do służby sztabowej jako łączniczka płk. Jana Mazurkiewicza ps. „Radosław”. 19 sierpnia ranna w walkach związanych z obroną Starego Miasta, po opatrzeniu ran, wróciła do swojego obowiązku. W czasie powstania ponownie została odznaczona Krzyżem Walecznych. Niestety, w wyniku czerwonki, którą złapała podczas przemieszczania się kanałami, zyskała zgodę na powrót do matki na ul. Górnośląską, gdzie straciła kontakt z oddziałem. Wysłała się z Warszawy we wrześniu 1944 roku, dołączając do cywilnej ucieczki i przeszła przez oboz przejściowy w Dulagu 121.

Po zakończeniu działań wojennych Dziębowska ukończyła liceum w Szczecinie, a następnie podjęła studia muzykologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, które zakończyła w 1957 roku, zdobywając tytuł magistra. Przez kilka lat pracowała jako asystent na tej samej uczelni.

W latach 1958–1963 była redaktorem w tygodniku „Ekran”, gdzie przez ostatnie miesiące sprawowała funkcję redaktora naczelnego. W 1966 roku uzyskała stopień doktora na podstawie pracy o Poematów symfonicznych Mieczysława Karłowicza, nadanego przez Instytut Sztuki PAN w Warszawie. Następnie powróciła na Uniwersytet Warszawski oraz rozpoczęła pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie pełniła funkcje kierownicze w Katedrze Historii i Teorii Muzyki.

PEłniła także funkcję wykładowcy w Akademii Muzycznej w Krakowie, a także była redaktorem naczelnym Encyklopedii Muzycznej PWM oraz kwartalnika „Muzyka”. Jej działalność wspierająca kulturę i naukę była podkreślona członkostwem w ZBoWiD i PZPR.

Po zakończeniu kariery zawodowej przeniosła się do Jurgowa, gdzie w 1997 roku otrzymała tytuł podporucznika. W 2000 roku wyróżniono ją Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich, a w 2005 roku została członkiem honorowym tegoż Związku.

Ordery i odznaczenia

Elżbieta Dziębowska posiada bogaty dorobek w zakresie odznaczeń i nagród, które potwierdzają jej znaczącą rolę w różnych dziedzinach życia społecznego oraz kulturalnego. Wśród jej wyróżnień można wymienić:

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2006 roku,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1998 roku,
  • Krzyż Walecznych, odznaczony dwukrotnie,
  • Warszawski Krzyż Powstańczy,
  • Srebrny Krzyż Zasługi,
  • Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”, otrzymana w 1963 roku,
  • Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”, przyznana w 1984 roku.

Upamiętnienie

W 2007 roku wmurowano tablicę pamiątkową, która znajduje się w chodniku Alej Ujazdowskich, dokładnie na wysokości ulicy Chopina. Tablica ta upamiętnia Elżbietę Dziębowską, która w tym miejscu brała udział w akcji Kutschera.

Oceń: Elżbieta Dziębowska

★★★★★
Średnia ocena:4.47 Liczba ocen:10