Stefania Wolicka

Nauka i edukacja

Stefania Wolicka-Arnd to postać, która na zawsze zapisała się w historii Polski jako pierwsza Polka, która otrzymała dyplom doktorski. Urodziła się 31 sierpnia 1851 roku w Warszawie, a swoje życie zakończyła 1 kwietnia 1937 roku w tym samym mieście.

Jej osiągnięcia akademickie są szczególnie znaczące, ponieważ jest uważana za prawdopodobnie pierwszą kobietę, która zdobyła doktorat na wydziale filozoficznym Uniwersytetu w Zurychu. Wolicka była nie tylko utalentowaną historyczką, ale także tłumaczką i pisarką, której prace przyczyniły się do rozwoju myśli humanistycznej.

W trakcie swojej kariery Stefania Wolicka zaangażowała się również w działania na rzecz emancypacji kobiet, co czyni ją istotną postacią w kontekście walki o prawa kobiet w Polsce oraz na całym świecie.

Życiorys

Stefania Wolicka była niezwykłą postacią, córką Konstantego Wolickiego, pochodzącego z Kujaw. Jego życie naznaczone było tragicznymi wydarzeniami, w tym uczestnictwem w powstaniu listopadowym, a także pobytem jako więzień Cytadeli Warszawskiej oraz zesłaniem na Syberię. Edukację rozpoczęła w klasztorze urszulanek w Poznaniu, gdzie zyskała solidne podstawy do dalszego rozwoju.

W 1870 roku rozpoczęła studia na Uniwersytecie w Zurychu, który jako jedna z pierwszych nowoczesnych uczelni w Europie otworzył swoje drzwi dla kobiet. Zapał i talent Wolickiej zaowocowały stypendium za jej pracę semestralną na temat położenia socjalnego kobiet w Grecji, przyznanym przez radę wychowawczą kantonu zurichskiego. Jej czas studiów w Zurychu nie był jednak wolny od kontrowersji.

Władze carskiej Rosji zmierzały do wydalenia studentek, oskarżając je o powiązania z ruchem socjalistycznym, co doprowadziło do powstania „Kręgu Fritschi”, którego członkinie były traktowane jako rewolitonistki. Historia Wolickiej w tym kontekście pozostaje niejasna. Przyczyny, dla których nazwisko Wolickiej znalazło się na liście studenteckiej prośby skierowanej do Ministra Edukacji Dmitrija Tołstoja, również nie są dokładnie znane. Ostatecznie Wolicka i jej koleżanki musiały opuścić Szwajcarię do 1 stycznia 1874 roku.

Jednak Wolicka nie wyjechała z Zurychu od razu; jej podróż miała miejsce dopiero 5 listopada 1874 roku. W 1875 roku obroniła doktorat na Wydziale Filozoficznym tamtejszego uniwersytetu, na podstawie rozprawy zatytułowanej „Griechische Frauengestalten” („Greckie kobiety”). Jej obrona odbyła się in absentia 6 marca 1875 roku. Złożoność jej osiągnięcia polegała na tym, że uznawana jest za pierwszą kobietę z tytułem doktora na tym wydziale, jednak nie ma dokładnej pewności, czy to miano cyfrowe jej przysługuje, czy bardziej Helene von Druskowitz, która uzyskała doktorat w 1878 roku. W 1875 roku w wydawnictwie Zürcher und Furrer ukazała się jej rozprawa doktorska, o której donosiły polskie dzienniki. Wolicka zyskała status pierwszej Polki, która uzyskała tytuł doktora nauk.

Jej wkład w świat nauki i edukacji czyni ją jedną z pionierek w Polsce, która walczyła o prawa kobiet. Wolicka była częścią elitarnego kręgu kobiet, które z determinacją starały się zmienić oblicze polskiej edukacji. W około 1880 roku zawarła związek małżeński z inżynierem Stanisławem Arndem, przyjmując podwójne nazwisko Wolicka-Arnd. W 1885 roku powitali na świecie swojego syna, Zbigniewa Józefa. Niestety, w 1888 roku Wolicka przeżyła stratę męża, co skłoniło ją do podjęcia pracy jako nauczycielka.

W późniejszych latach przez 30 lat pełniła rolę tłumaczki w językach nowożytnych (angielskim i niemieckim) w Zarządzie miasta Warszawy. Wolicka angażowała się również w działalność charytatywną, ofiarowując fundusze na różne cele, takie jak kościół św. Karola Boromeusza oraz Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności. W okresie przed Wielkanocą aktywnie prowadziła kwestę mającą na celu zbieranie funduszy na cele dobroczynne przed kościołem pw. Wszystkich Świętych na Grzybowie.

Czynnikiem determinującym jej działalność była pasja do walki o prawa kobiet. W 1895 roku zamieściła w prawniczym czasopiśmie „Athenaeum” artykuł poświęcony dwudziestopięcioletniej walce parlamentarnie o prawa kobiet. Po swojej śmierci została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim, gdzie na jej epitafium widnieje napis: PIERWSZA POLKA DOKTOR FIL. /ZURICH 1875/.

Przypisy

  1. Wolicka (Frl.) Stefania [online], 25.11.2021 r.
  2. LukaL. Borsic, Ivana SkuhalaI.S., Meet Helene Druskowitz, „Prolegomena”, 19 (2), 2020, s. 177–195, DOI: 10.26362/20200202 [dostęp 24.11.2021 r.]
  3. EwelinaE. Tylińska, Drogi do kariery akademickiej kobiet na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 48 (23) (3–4), 2003, s. 155–161.
  4. ChristineCh. Johanson, Women’s struggle for higher education in Russia, 1855–1900, Kingston [Ont.]: McGill-Queen’s University Press, 1987, ISBN 978-0-7735-6115-1, OCLC 243575961 [dostęp 25.11.2021 r.]
  5. AgathaA. Schwartz, Shifting Voices: Feminist Thought and Women’s Writing in Fin-de-Siecle Austria and Hungary, McGill-Queen’s Press – MQUP, 18.12.2007 r., ISBN 978-0-7735-6052-9 [dostęp 25.11.2021 r.]
  6. AlicjaA. Urbanik-Kopeć, Nonsens i lekarz bastard. Anna Tomaszewicz-Dobrska (1854–1918), „Analecta. Studia i materiały z dziejów nauki”, 29, 2020, s. 155.
  7. Jan J. Hulewicz, Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX, Kraków 1939, s. 225.
  8. Jan Hulewicz, Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX. Warszawa: Polska Akademia Umiejętności, 1939, s. 202.
  9. Śp. Stefanja z Wolickich Arnd, „Kurjer Warszawski”, 117 (105), 1937, s. 11.
  10. Kobieta doktor, „Gazeta Polska” (66), 1875, s. 3.
  11. Lista Dam, „Słowo”, 12 (73), 1893, s. 3.
  12. Lista Dam, „Gazeta Polska” (66), 1880, s. 2.
  13. KarolK. Estreicher, Bibliografia polska, t. 5, Johnson Reprint Corp. [1964–1978], 1880, s. 146.
  14. Ach, te uparte filozofki, „Alma Mater. Miesięcznik Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie”, 2004 r.
  15. StanisławS. Milewski, Na gościnnych łamach, cz. II, „Palestra”, 2012 r.

Oceń: Stefania Wolicka

★★★★★
Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:25