Antoni Szymanowski (dyplomata)

---

Życiorys

Antoni Szymanowski był postacią o niezwykle interesującym życiorysie. Urodził się jako syn Aleksandra Szymanowskiego oraz Józefy Natanson, wnuk Kazimierza Natansona, który był prawnikiem, bankierem oraz zaangażowanym działaczem społecznym. Jego rodzina ze strony ojca miała korzenie neofickie, a przodkowie związani byli z żydowskim ruchem frankistów, którego przywódcą był Jakub Frank. Siostra Antoniego, Zofia Chądzyńska, zdobyła uznanie jako pisarka, żyjąc w latach 1912-2003.

Po zakończeniu nauki w Gimnazjum Państwowym im. Stefana Batorego, w latach 1932-1937 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie obronił pracę magisterską na temat „Związek Alkuina z Brytanią”. Już od 1928 roku aktywnie uczestniczył w harcerstwie. W trakcie swoich studiów zdobył cenne doświadczenie pracując w Bibliotece Ordynacji Zamoyskich w Warszawie. W kolejnych latach, między 1937 a 1938, służył w Wojsku Polskim w Włodzimierzu Wołyńskim oraz Rembertowie. Następnie, w 1938 roku, zaczął stypendium w Cambridge.

W 1939 roku uczestniczył w obronie stolicy w czasie wybuchu II wojny światowej. W latach 1939-1941 angażował się w działalność podziemną w organizacji „Wolność i Lud”. Od września 1940 roku zdecydował się na pracę w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, gdzie zajął się analizowaniem polityki Niemiec na okupowanych terenach. Jako kierownik Podwydziału pisał liczne raporty oraz analizy dotyczące sytuacji na podbitych przez Niemców terenach, w tym dokument poświęcony eksterminacji warszawskich Żydów, zatytułowany „Likwidacja ghetta warszawskiego. Reportaż”, który napisał w listopadzie 1942 roku.

Pod wpływem Jerzego Makowieckiego w 1941 roku wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego, gdzie znalazł się w Zarządzie Głównym od 1943 roku. Po wewnętrznej rozbieżności w tej partii objął redakcję „Nowych Dróg”. W trakcie Powstania Warszawskiego pełnił rolę redaktora „Biuletynu Informacyjnego AK”. Po awansie na porucznika w lipcu 1944, następnie odebrał Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami za swoje zasługi w czasie powstania. W okresie 1944-1945 został ujęty w oflagu II D Gross-Born i X-B Sandbostel.

Po wojnie, w 1945 roku, Antoni rozpoczął pracę na Górnym Śląsku, a od 1946 roku działał w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, piastując różne funkcje, m.in. naczelnika Wydziału w Departamencie Propagandy i Informacji, dyrektora Polskiego Ośrodka Informacyjnego w Nowym Jorku (1947-1951), oraz naczelnika Wydziału ONZ. Przez krótki czas, od 1956 do 1957, był szefem Misji Polskiej w Wietnamie. W grudniu 1957 roku mianowano go ambasadorem PRL w Sztokholmie, a po powrocie dalej pełnił kluczowe role w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w departamentach dotyczących Europy Zachodniej oraz Anglii i Ameryki. W latach 1975-1979 pracował jako Chargé d’affaires i poseł w Reykjavíku, a także wielokrotnie uczestniczył w sesjach Zgromadzenia Ogólnego ONZ jako doradca oraz delegat.

Po 1945 roku Antoni Szymanowski pozostawał bezpartyjny i był znany jako autor licznych tłumaczeń z języka polskiego oraz na język polski dzieł literatury francuskiej, angielskiej i szwedzkiej. W 1953 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W życiu osobistym, w 1944 roku poślubił Paulinę Lucynę Potok, z którą miał dwóch synów: Piotra Szymanowskiego, uznanego teatrologa oraz tłumacza, a także Jana Szymanowskiego, weterynarza. Po śmierci został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie, w alei katakumbowej, grób 173/174.

---

Oceń: Antoni Szymanowski (dyplomata)

---