Zakład Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo w Warszawie

---

Historia

Historia Zgromadzenia, które posiada głębokie korzenie, sięga czasów św. Wincentego a Paulo, który to był jego fundatorem. W jego wizji zaangażowania w pomoc najuboższym szczególne miejsce zajmowała św. Ludwika de Marillac. Początkowy obszar działalności wspólnoty obejmował wyłącznie terytorium Francji. Dopiero 8 grudnia 1652 roku, za sprawą Marii Ludwiki Gonzagi, siostry zakonne dotarły do Warszawy, a ich misja rozszerzyła się na różne zakątki Polski.

Maria Ludwika, jako żona króla Jana Kazimierza, pragnąc zadbać o przyszłość sióstr ze zgromadzenia Szarytek, zainicjowała powstanie fundacji na Tamce. W celu zapewnienia dostatecznego wsparcia przyszłym siostrom zakonnym, powołała również seminarium dedykowane ich edukacji i przygotowaniu. Jej ambicją było również, aby w centralnym domu zgromadzenia znajdowały się ubogie dziewczęta, które mogłyby otrzymać pomoc oraz opiekę, podczas gdy szczególną troską otaczałyby osoby chore i biedne.

W 1659 roku, fundatorka nabawiła od Marianny z Potockich Wesslowej dworek razem z tzw. dworcem „Gisowskim”, usytuowanym u stóp zamku Ostrogskich, który wznosił się nad wąwozem Tamki, na terenach znanych jako Glinki, wcześniej należących do rodziny Gizów i folwarku Kałęczyn. Maria Ludwika osobiście zadbała o zatwierdzenie fundacji na sejmie w 1662 roku. Przygotowano wszelkie niezbędne dokumenty prawne, a trzech zasłużonych królewskich urzędników zeznało, że wszystkie dobra zakupiła królowa i że są one jej własnością, która to sama podarowała – według oddzielnego aktu – „Szpitalowi Ubogich i Sierot” na wieczność.

Początkowo teren zakładu obejmował obszar na skarpie wiślanej, między ulicami Tamka i Czerwonego Krzyża, wzdłuż brzegu wiślanego oraz ul. Solec, a także wąski pas gruntu rozciągający się od ul. Nowy Świat pośród ulic: Warecką, Sienkiewicza, Sienną oraz przedłużeniem ul. Moniuszki.

Siostry zakonne wprowadziły się na nowo zakupione tereny razem z piętnastoma swoimi podopiecznymi (sierotami) już miesiąc po nabyciu posiadłości, 7 czerwca 1659 roku. Na początku budynki klasztoru były drewniane, ale z biegiem czasu, dzięki darowiznom zamożnych obywateli, w tym kardynała Michała Radziejowskiego, biskupa Mikołaja Święcickiego oraz księdza Michała Bartłomieja Tarłę (wizytatora), zdecydowano się na budowę murowanych obiektów. Już w roku 1697 wzniesiono nowy, trwały budynek, a w 1699 roku rozpoczęto budowę murowanego klasztoru oraz świątyni dedykowanej św. Kazimierzowi. 9 lipca 1699 roku zakończono budowę tego murowanego domu wraz z kaplicą jednonawową i murowanym ołtarzem z wizerunkiem św. Kazimierza, który stał się patronem tego miejsca.

W roku 1677 nad Polską przeszła zaraza morowa, która dotknęła Warszawę i jej ludność. W obliczu tej tragedii, siostry umieściły w specjalnie przygotowanych barakach około 4000 chorych, by zaopiekować się ich zdrowiem.

W skład zespołu klasztornego przy Tamce wchodzi zarówno klasztor, jak i kościół. Na teren zakładu prowadzi XIX-wieczna brama, a w jego obrębie można zobaczyć m.in. barokowy spichrz z końca XVII wieku, oficynę znaną jako kapelania z 1895 roku, oraz dom wychowanic zakładu św. Kazimierza z 1859 roku. W 2017 roku Rada m.st. Warszawy nadała miejscu prowadzącemu od ul. Tamka do bramy klasztoru, nazwę Zaułek Ku Szarytkom.

Klasztor

Obiekty klasztorne zostały wzniesione na planie kwadratu, w centrum którego usytuowany jest dziedziniec. Budowla utrzymana w stylu barokowym posiada piękną fasadę z neorokokową dekoracją – ryzalit. Dominującą cechą budowli jest smukła wieżyczka sygnaturki. Wnętrze klasztoru zachwyca niczym niezakłóconym pięknem, na ścianach można podziwiać liczne obrazy, w tym portret fundatorki, Marii Ludwiki Gonzagi.

Kościół św. Kazimierza

Kościół, także wzniesiony w stylu barokowym, zachwyca wnętrzem. W nawie głównej, w jego prezbiterium, znajduje się figura Najświętszej Marii Panny. Po prawej stronie ołtarza zdobi go obraz fundatorki klasztoru – Marii Gonzagi. Po obu stronach ołtarza znajdują się również obrazy św. Kazimierza (patrona, króla Jana Kazimierza), Zwiastowania NMP oraz św. Wincentego à Paulo. Od lat gromadzili się tu na mszy Francuzi, którzy osiedlili się w Warszawie. Na przełomie XIX wieku, w celu zwiększenia pojemności, dobudowano nawę boczną, zaprojektowaną przez architekta Władysława Marconi’ego, w której stoi figura Jezusa Miłosiernego.

W 1939 roku, niestety, kościół uległ całkowitemu zniszczeniu w trakcie pożaru, a klasztor także ucierpiał, częściowo burzony podczas powstania warszawskiego w 1944 roku. Odbudowa klasztoru rozpoczęła się po wojnie, a zakończona została w 1956 roku. Obecnie kościół posiada cechy klasycyzmu, a budynki są wiernie odtworzone, honorując ich dawną chwałę.

---

Oceń: Zakład Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo w Warszawie

---