Pomnik Gloria Victis w Warszawie

Pomniki

Pomnik Gloria Victis to niezwykle ważny zabytek, który służy jako przypomnienie o heroizmie i poświęceniu żołnierzy Armii Krajowej. Monument ten został wzniesiony, aby upamiętnić żołnierzy, którzy stracili życie podczas powstania warszawskiego oraz w trakcie niemieckiej okupacji.

Usytuowany jest w kwaterze A-26 na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie historyczne i symboliczne. Pomnik nie tylko oddaje hołd poległym, ale również stanowi ważny element pamięci narodowej, pozostając miejscem refleksji i uczczenia ich odważnych czynów.

Opis

Pomnik Gloria Victis, który znajduje się w Warszawie, ma swoje korzenie w emocjach oraz pamięci tych, którzy walczyli o wolność. Inicjatywa jego budowy wyszła od żołnierzy oraz rodzin poległych z grupy „Radosław”, którzy jako pierwsi zaczęli grzebać na cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Miejscem spoczynku uczynili kwatery zbiorowe, gdzie grzebano żołnierzy według przynależności do poszczególnych oddziałów. Konkurs na projekt pomnika ogłoszono w lutym 1946 roku, a zwyciężył w nim projekt autorstwa Heleny Kłosowicz, znanej pod pseudonimem „Monika”, która współpracowała z batalionem „Łukasiński”.

Pierwszą odsłonę pomnika zaplanowano na 1 sierpnia 1946 roku, dnia, który w kalendarzu Polaków stał się symbolem pamięci. Ten monumentalny obiekt upamiętnia wszystkich żołnierzy Armii Krajowej, którzy polegli w czasie powstania warszawskiego oraz w okresie niemieckiej okupacji. Pomnik bezpośrednio ulokowany jest w centralnym punkcie, otoczonym przez kwatery, w których spoczywają żołnierze różnych jednostek Armii Krajowej. Ich szczątki ekshumowano z różnych części Warszawy w latach 1945-1947.

Pomnik ma formę granitowego graniastosłupa, zrealizowanego w czarnym kolorze, umieszczonego na szerokim cokole. Na frontalnej ścianie pomnika, od strony kwatery A-24, znajduje się Krzyż Virtuti Militari oraz łacińska sentencja Gloria Victis, co oznacza Chwała zwyciężonym. Boczna strona monumentu ozdobiona jest datą 1939–1945 oraz znakiem Polski Walczącej na lewej ścianie, podczas gdy prawa strona nosi napis Żołnierzom Armii Krajowej, którzy polegli w walkach o wolność – towarzysze broni. Na tylnej ścianie widnieje napis POWSTANIE WARSZAWSKIE, poparty datami 1.VIII–2.X.1944, które otoczone są wieńcem laurowym. Graniastosłup ma narożniki z różowego marmuru, a całość wieńczy czworościenny blok w kształcie urny, który z każdej strony zdobiony jest stylizowaną płaskorzeźbą orła.

Monument umiejscowiony jest na szerokiej płycie, w rogach której ustawiono cztery bloki z różowego marmuru ze znakami Polski Walczącej. Co roku, w dniu 1 sierpnia o godzinie 17.00 (w godzinę „W”), przy pomniku odbywają się obchody rocznicowe. Uczestniczą w nich przedstawiciele władz, kombatanci, ich rodziny oraz mieszkańcy stolicy.

W 2022 roku, na mocy porozumienia zawartego z Okręgiem Warszawa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Muzeum Powstania Warszawskiego przejęło opiekę nad tym pomnikiem, co świadczy o dbałości o zachowanie pamięci o tych, którzy oddali życie za ojczyznę.

Przypisy

  1. Muzeum Powstania Warszawskiego przejęło opiekę nad pomnikiem Gloria Victis. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. 28.10.2022 r. [dostęp 16.01.2023 r.]
  2. a b Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległości. Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie w setną rocznicę jego powstania (1912–2012). Ząbki: Apostolicum, 2012 r., s. 35.
  3. Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski: Spacerownik po warszawskich cmentarzach. Warszawa: Agora, 2009 r., s. 137.
  4. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 2. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005 r., s. 54.
  5. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 5. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005 r., s. 297.
  6. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 2. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005 r., s. 52–56.
  7. Hanna Odrowąż-Szukiewicz: Mogiły żołnierzy polskich na Powązkach Wojskowych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mikromax”, 1991 r., s. 65.
  8. Hanna Odrowąż-Szukiewicz: Mogiły żołnierzy polskich na Powązkach Wojskowych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mikromax”, 1991 r., s. 66.
  9. Juliusz Jerzy Malczewski (red.): Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1989 r., s. 23.
  10. Karol Mórawski: Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989 r., s. 33.
  11. Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979 r., s. 411–412.

Oceń: Pomnik Gloria Victis w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:16