Kompleks młyński Michla to interesujący element historii Warszawy, usytuowany przy ul. Objazdowej 2 w dzielnicy Pragi-Północ, w obszarze zwanym Szmulowizna. Obiekt składa się z takich komponentów jak młyn parowy, spichrz oraz portiernia, które razem tworzą unikalną enklawę przemysłową.
Od 2010 roku kompleks młyński Michla cieszy się statusem zabytku, co świadczy o jego znaczeniu w kontekście kulturowym i historycznym stolicy Polski. Z pewnością stanowi nie tylko ważny fragment przeszłości Warszawy, ale również owoc cennych tradycji przemysłowych regionu.
Historia
Nieruchomość była częścią historycznego krajobrazu Warszawy, będąc własnością Towarzystwa Akcyjnego „Warszawski Młyn Parowy”, którego właścicielem był Ludwik Michl. Wytwarzano tam różne produkty, takie jak kasza jęczmienna oraz krupa perłowa. W miarę upływu czasu przedsiębiorstwo zmieniało swoich właścicieli. Przed wybuchem I wojny światowej kluczowym akcjonariuszem był Karol Michler, natomiast w okresie międzywojennym zakład znalazł się pod zarządem żydowskiego przedsiębiorcy Fiszlera Bankiera. Produkowano m.in. mąkę pszenną i żytnią, otręby, a także kaszę jęczmienną i jaglaną oraz płatki owsiane.
Do obiektu prowadziła bocznica kolejowa z pobliskiego Dworca Wschodniego, co czyniło transport surowców i produktów znacznie łatwiejszym. Niestety, historia młyna nie była wolna od zawirowań; podczas II wojny światowej, w wyniku ostrzału artyleryjskiego, spłonęła najwyższa kondygnacja spichlerza, co przyniosło poważne straty.
Do lat 80. XX wieku, po zakończeniu wojny, obiekty dawnych zakładów Ludwika Michla były wykorzystywane przez Stołeczne Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Agred”. Po zamknięciu działalności przez to przedsiębiorstwo, w kompleksie zagościła WSS Społem, która ostatecznie opuściła nieruchomość w latach 90. XX wieku.
W ostatnich latach wiele budynków było narażonych na degradację; teren stał się miejscem przebywania bezdomnych, a także celem złomiarzy, którzy systematycznie rozkradali pozostałości po dawnym zakładzie. W 2006 roku miały miejsce wydarzenia, które doprowadziły do pożaru, po którym jedynie budynki spichlerza i młyna ocalały ze zniszczeń.
Kompleks milżyńskimi Michla stanowi zdecydowany unikat w skali Warszawy. Jest jednym z ostatnich zachowanych obiektów przemysłowych z przełomu XIX i XX wieku, co czyni go cennym reliktem architektury przemysłu spożywczego.
Zabytek
W 2010 roku spichlerz został ujęty w rejestrze zabytków, co stanowi istotny krok w kierunku ochrony tego historycznego obiektu. Przez tereny dawnego kompleksu przemysłowego Michla planowane były inwestycje, takie jak Trasa Świętokrzyska oraz część obwodnicy Śródmieścia.
Dzięki staraniom mieszkańców okolicznych dzielnic, Szmulek i Michałowa, którzy zjednoczyli swoje siły w obrębie Praskiego Stowarzyszenia Mieszkańców „Michałów” oraz Fundacji Hereditas, obiekt spichrza wraz z jego otoczeniem został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków. Formalności związane z tym wpisem miały miejsce 9 lutego 2010 roku, a dokonała ich Barbara Jezierska, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, pod numerem A-967.
Po formalnym wpisaniu budynku spichlerza do rejestru zabytków, podjęto działania mające na celu jego zabezpieczenie. Zamurowano okna, wstawiono tablice informacyjne o zagrożeniu budowlanym oraz ogrodzono teren, aby chronić ten cenny kawałek historii przed dalszymi zniszczeniami.
Projekt rewitalizacyjny
W 2008 roku, architekt Karol Langie, w współpracy z Praskim Stowarzyszeniem Mieszkańców „Michałów”, zaprezentował innowacyjny pomysł dotyczący utworzenia ośrodka kulturalno-sportowego. Projekt ten obejmował teren dawnego przedsiębiorstwa Ludwika Michla, a jego celem była rewitalizacja spichrza oraz młyna, co miało na celu przekształcenie tych zabytkowych budowli w lokalne centrum kultury.
W ramach przedsięwzięcia zaplanowano utworzenie wielofunkcyjnej sali, w której organizowane by były różnorodne wydarzenia, takie jak odczyty, koncerty oraz spektakle teatralne. Dodatkowo, koncepcja obejmowała powstanie mediateki, przedszkola, sali do gier towarzyskich oraz studia muzycznego, co miało na celu zaspokojenie potrzeb kulturalnych i edukacyjnych mieszkańców.
W bliskim sąsiedztwie tego centrum przewidziano także wiele atrakcji, takich jak klub, kawiarnia, amfiteatr oraz plac zabaw dla młodzieży. Teren ten zyskać miał przestrzeń przeznaczoną na parkour, skatepark oraz minilunapark, co miało przyciągnąć młodsze pokolenia i zachęcić je do aktywnego spędzania czasu.
Niestety, pomimo ambitnych założeń, projekt pozostał jedynie w sferze koncepcji, bez realizacji.
Przypisy
- a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 31.03.2024 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 17. [dostęp 19.07.2024 r.]
- a b Artykuł Emila Rosochackiego pt. "Spichlerz ożywi Szmulki" w serwisie Polska.Times.pl (opublikowany 23.12.2008 r.)
- a b Artykuł pt. "100-letni spichlerz uratowany przed zburzeniem" w serwisie MMWarszawa.pl (opublikowano 20.02.2010 r.)
- a b c d Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 71. ISBN 83-906889-2-1.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Oczyszczalnia Ścieków „Czajka” | Zabudowania Fabryki Wyrobów Metalowych „Metalik” w Warszawie | Budynek Fujifilm Polska | Elektrociepłownia Siekierki | Zespół Stacji Filtrów w Warszawie | Ciepłownia Wola | Zakład Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych | Praga (zajezdnia tramwajowa) | Stalowa (zajezdnia autobusowa) | Warszawska Piekarnia Mechaniczna | Fabryka gilz Dzwon Hilarego Jeżewskiego w Warszawie | Ciepłownia Kawęczyn | Fabryka Obrabiarek Precyzyjnych Avia | Garaż Zajezdni Służby Zdrowia | Elektrociepłownia Żerań | Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych | Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”Oceń: Kompleks młyński Michla w Warszawie