Fabryka Obrabiarek Precyzyjnych Avia S.A. to firma z długą historią, sięgającą roku 1902, która zyskała renomę na rynku przemysłowym.
Swoją siedzibę ma w Warszawie, przy ul. Siedleckiej 47, co podkreśla jej znaczenie jako kluczowego gracza w branży obróbczej.
Historia
Avia to przedsiębiorstwo o bogatej historii, rozpoczęło swoją działalność w 1902 roku jako Fabryka Maszyn Precyzyjnych L. Nowiński. Wówczas produkowane były maszyny dla przemysłu tytoniowego, w tym urządzenia do wytwarzania gilz papierosowych w niewielkich, drewnianych pomieszczeniach. Pierwszy zespół pracowników liczył zaledwie kilkadziesiąt osób.
W 1918 roku firma zaczęła produkować maszyny dla nowo powstałego Polskiego Monopolu Tytoniowego, co stanowiło ważny krok w rozwoju przedsiębiorstwa. Siedem lat później, w 1924 roku, nastąpiła znacząca zmiana profilu produkcji oraz nazwy zakładu. Lucjan Nowiński, właściciel fabryki, przekształcił ją w Wytwórnię Maszyn Precyzyjnych AVIA. Do współpracy dołączyli inżynier Mieczysław Kośminski, konstruktor Włodzimierz Szomański oraz Bronisław Szybowski, czego efektem była produkcja urządzeń dla przemysłu zbrojeniowego.
Rok 1926 oznaczał początek nowego etapu, kiedy to Avia zaczęła ściślej współpracować z sektorem lotniczym. W 1927 roku rozpoczęła produkcję części zamiennych do silników lotniczych Gnome-Rhône. Dyrektorem technicznym tego okresu był Franciszek Peter, a kierownik biura konstrukcyjnego, Wiktor Narkiewicz, wprowadzał do produkcji polskie silniki lotnicze.
W listopadzie 1927 roku na bazie dokumentacji zakupionej od inż. Władysława Zalewskiego powstał prototyp pierwszego polskiego silnika samolotowego – „Avia” WZ-7. W 1935 roku zmodernizowano produkcję, uruchamiając silniki Wright R-790 o mocy 220 KM, których miesięczna produkcja sięgała do 25 sztuk.
Kolejny prototyp silnika, Avia P-4 o mocy około 70 KM, zbudowano w 1936 roku. W 1938 roku powstał nowy model – silnik Avia Delfin, zaprojektowany przez inż. Tupalskiego, osiągający moc 300 KM. W tym samym czasie prowadzono prace nad licencyjnym silnikiem Gnome Rhone Mars-7, który miał 730 KM, przeznaczonym dla napędu samolotu PZL-48 Lampart.
W 1939 roku zatrudnienie w firmie wzrosło czterokrotnie w stosunku do 1930 roku, osiągając pułap tysiąca pracowników, w tym setki z dyplomami uczelni technicznych. W tym okresie Avia dysponowała własnym biurem studiów oraz laboratoriami chemicznymi i mechanicznymi.
Październik 1939 roku przyniósł dramatyczne zmiany, ponieważ wytwórnia została włączona do niemieckiej firmy Mechanische Werkstätte Neubrandenburg. Produkowano wówczas specjalistyczne urządzenia, takie jak wyrzutniki bombowe, a liczba pracowników wzrosła do 1800, a w szczytowych momentach dochodziła nawet do 3000. Przy fabryce ustanowiono również areszt dla pracowników spóźniających się do pracy, a przemoc wobec robotników była na porządku dziennym.
W 1944 roku, po bombardowaniach, zniszczeniu uległo 90% budynków zakładu, lecz po odbudowie przedsiębiorstwo skoncentrowało się na produkcji maszyn dla przemysłu spożywczego. W 1980 roku zmieniono natomiast nazwę na Fabryka Obrabiarek Precyzyjnych „Ponar-Avia”.
Przypisy
- Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 160.
- Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 127.
- a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 38.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Ciepłownia Kawęczyn | Fabryka gilz Dzwon Hilarego Jeżewskiego w Warszawie | Kompleks młyński Michla w Warszawie | Oczyszczalnia Ścieków „Czajka” | Zabudowania Fabryki Wyrobów Metalowych „Metalik” w Warszawie | Budynek Fujifilm Polska | Elektrociepłownia Siekierki | Zespół Stacji Filtrów w Warszawie | Ciepłownia Wola | Zakład Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych | Garaż Zajezdni Służby Zdrowia | Elektrociepłownia Żerań | Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych | Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser” | Warszawska Piekarnia Mechaniczna | Stalowa (zajezdnia autobusowa) | Praga (zajezdnia tramwajowa)Oceń: Fabryka Obrabiarek Precyzyjnych Avia