Zofia Seidlerowa

---

Życiorys

Początki kariery

Zofia Seidlerowa rozpoczęła swoją edukację w pensji Jadwigi Sikorskiej w Warszawie, gdzie mogła szlifować swoje umiejętności. Wkrótce po ukończeniu szkoły, zaangażowała się w tłumaczenia z języków angielskiego, francuskiego oraz niemieckiego. Utwory, które przekładała, były podpisywane kryptonimem „Z.S.” i ukazywały się jako dodatek do popularnego w Warszawie czasopisma „Bluszcz”, które cieszyło się dużą renomą wśród kobiet od 1865 roku.

W miarę upływu czasu przejęła także funkcję publicystki, pisząc dla „Kuriera Warszawskiego” oraz „Wieku”, najwięcej zaś dla „Bluszczu”, któremu poświęciła znaczną część swojej kariery. W jej artykułach dominowały tematy dotyczące kwestii kobiecych oraz walki o równouprawnienie. Zajmowała się również tworzeniem sprawozdań oraz reportaży. Wkrótce objęła stanowisko kierowniczki literackiej tego czasopisma.

Redakcja czasopisma „Bluszcz”

W 1906 roku Zofia Seidlerowa przyjęła tytuł redaktorki naczelnej „Bluszczu”. Zastąpiła tym samym na tym stanowisku Mariana Gawalewicza. W 1908 roku odkupiła część akcji tygodnika, a już rok później stała się jego jedyną właścicielką i wydawczynią. Dzięki jej inicjatywom gazetka zyskała na popularności, a jej nakład wzrósł z 3 do 5 tysięcy egzemplarzy.

W jubileuszowym numerze z 1935 roku Anna Paradowska tak określiła ten rozwój: „Lata następne – niespełna dziesięciolecie – aż do wybuchu wojny w r. 1914, są okresem najbujniejszego rozwoju „Bluszczu” – wysoki poziom literacki pisma, dobór prac w każdym z poszczególnych działów, powierzonych najcelniejszym autorkom i autorom owej doby – stawia „Bluszcz” w rzędzie najlepszych pism polskich.”

Pod przewodnictwem Seidlerowej pismo współpracowało z uznanymi osobistościami literackimi, publikuje utwory takich autorów jak Władysław Reymont, Eliza Orzeszkowa, Kazimierz Przerwa-Tetmajer oraz Maria Rodziewiczówna. Wykazywała zaufanie w stosunku do młodych twórców, co owocowało publikacją ich dzieł podpisanych nieznanymi nazwiskami. Dzięki jej pomocy, mniej doświadczeni pisarze mieli szansę zaistnieć w świecie literackim, uczestnicząc w organizowanych przez nią spotkaniach czwartkowych.

Niezależnie od literackich aspektów, Seidlerowa zajmowała się również różnymi innymi działami miesięcznika, dotyczącymi np. recenzji teatralnych, porad domowych oraz przepisów kulinarnych. Co sezon osobiście podróżowała do Paryża, aby zapoznać się z najnowszymi trendami w modzie.

Po wybuchu I wojny światowej nie przerwała wydawania tygodnika, lecz w 1918 roku jego działalność została na pewien czas zawieszona z powodu problemów finansowych, a wznowiono ją dopiero po jej śmierci w 1921 roku.

„Bluszcz” a ruch kobiecy

Od momentu objęcia redakcji, Seidlerowa kierowała „Bluszczem” w stronę wyraźniejszego kursu emancypacyjnego. Czasopismo promowało umiarkowany feminizm, stając się platformą dla różnorodnych społeczności kobiecych, z dala od radykalnych głosów, takich jak feministyczny „Ster”, założony w 1907 roku przez Paulinę Kuczalską-Reinschmit. Pismo docierało głównie do bardziej konserwatywnych i zamożnych kręgów społecznych.

„Bluszcz” propagował solidarność kobiet oraz ideę budowania wspólnoty, prezentując różne stronnictwa i zasady reprezentowane w działaniach kobiet. „O wszystkich ważnych wydarzeniach w ruchu kobiecym starała się redakcja w ‘Bluszczu’ informować, pozostając neutralnym, ale życzliwym obserwatorem,” podsumowuje Teresa Kulak. Oprócz informacji o nadchodzących wydarzeniach, na jego łamach poruszano tematy związane z uzyskaniem przez kobiety praw wyborczych, równością dostępu do edukacji, organizacjami kobiecymi oraz nowoczesnym wychowaniem dzieci.

Na łamach tygodnika publikuje wiele znanych feministek, np. Justyna Budzińska-Tylicka, Zofia Daszyńska-Golińska, oraz Cecylia Walewska, a także działaczki ludowe i zwolenniczki tradycyjnej roli kobiety, jako „kapłanki ogniska domowego”.

Sama Seidlerowa była aktywna w stowarzyszeniach kobiecych. W 1907 roku została wybrana przewodniczącą Stowarzyszenia Umysłowo Pracujących Kobiet. W tym samym roku wzięła czynny udział w organizacji Zjazdu Kobiet Polskich, który był połączony z jubileuszem literackiej działalności Elizy Orzeszkowej. Z tej okazji „Bluszcz” opublikował specjalny numer poświęcony tej wybitnej pisarce.

Choć już przed rozpoczęciem redaktorskiej kariery, większość jej tekstów dotyczyła tematyki kobiecej. Regularnie prowadziła dział „Kronika działalności kobiecej”, gdzie informowała o działalności emancypantek na całym świecie, dokumentując ich sukcesy w różnych dziedzinach życia.

Teksty o sztuce

Publikacje Seidlerowej w „Bluszczu” obejmowały również sprawozdania z wystaw oraz artykuły dotyczące sztuki stosowanej. Jej działalność w tej sferze została uwieczniona w antologii „Emancypantki i modernistki. Teksty kobiet o sztuce 1879–1914”. Jej pisarstwo nawiązywało do szerszych kwestii związanych z równouprawnieniem kobiet w sztuce, koncentrując się na postaciach pionierskich.

„Sztuka stosowana, przesiąknięta nowym kierunkiem, zbratana potężnie z przemysłem i zdobywająca w całej Europie coraz szersze pole, i u nas też coraz liczniejszych znajduje przedstawicieli, pomiędzy tymi zaś większość kobiet-artystek.”

Seidlerowa zwracała szczególną uwagę na osiągnięcia artystek, takich jak Bronisława Poświkowa, która prowadziła szkołę rysunkową dla kobiet. W swoich tekstach podkreślała również znaczenie edukacji artystycznej.

„Wielce przyjemną niespodzianką była dla mnie wystawa sztuki dekoracyjnej, złożona z okazów, wyszłych spod rąk uczennic szkoły, założonej przed rokiem przez pannę Duninównę.”

Na łamach „Bluszczu” Seidlerowa tworzyła przestrzeń dla nowych koncepcji oraz przyczyniała się do promocji talentów młodych artystek.

Życie prywatne

Urodziła się 25 kwietnia 1859 roku w Warszawie jako córka Eleonory Józefy z Seidlerów i Wincentego Kwiecińskiego. Zawarła związek małżeński z Tekofilem Józefem Seidlerem, z którym miała trzy córki: Zofię (1877–1879), Stefanię (1883–1890) oraz Annę (1896–1967, żonę Czesława Peche, dyrektora Departamentu Górniczo-Hutniczego Ministerstwa Przemysłu i Handlu). Seidlerowa zmarła na tyfus 27 sierpnia 1919 roku w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (aleja katakumbowa, grób 125/126).

---

Oceń: Zofia Seidlerowa

---