Władysław Fedorowicz, urodzony 5 czerwca 1902 roku w Warszawie, to postać o niezwykłym dorobku. Jako inżynier i społecznik, odegrał kluczową rolę w historii swojego regionu.
Jego działalność zaznaczyła się szczególnie w Słupsku, gdzie pełnił funkcję pierwszego powojennego burmistrza. Fedorowicz zmarł 27 kwietnia 1983 roku w Słupsku, pozostawiając po sobie ważny ślad w pamięci mieszkańców.
Życiorys
Młodość i wykształcenie
Urodziny Władysława Fedorowicza miały miejsce 5 czerwca 1902 roku w stolicy Polski, Warszawie. Jego edukacja rozpoczęła się w gimnazjum w Łomży, a kontynuacja nastąpiła w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda, którą ukończył w 1923 roku. Pierwsze kroki zawodowe stawiał w Państwowej Fabryce Karabinów, znanej później jako VIS, usytuowanej w Warszawie. Następnie, w 1925 roku, znalazł zatrudnienie w Zakładach Mechanicznych „Lilpop, Rau i Loewenstei” S.A. W 1920 roku był jednym z założycieli Robotniczego Klubu Sportowego „Znicz” w Pruszkowie, gdzie piastował funkcje sekretarza oraz wiceprzewodniczącego. Dodatkowo, został członkiem Robotniczego Sportowego Komitetu Okręgowego w Warszawie, a w 1923 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej.
Strajk w zakładach Lilpopa
Władysław Fedorowicz aktywnie uczestniczył w działalności Polskiej Partii Socjalistycznej, a jego zaangażowanie zaowocowało wsparciem dla strajku pracowników zakładów Lilpopa. Niestety, konsekwencją jego działań było zwolnienie z pracy. Czas jakiś spędził na południu Polski, gdzie rozpoczął nową pracę w Sanoku.
Sanok
W Sanoku objął stanowisko kierownika produkcji w zakładach Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów – L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper, Spółka Akcyjna, Fabryka Sanocka, obecnie znanej jako Autosan. W momencie wybuchu II wojny światowej, Fedorowicz odpowiedzialny był za ewakuację fabryki na wschód, jednak pech chciał, że pociąg został zbombardowany, co zmusiło go do powrotu do Sanoka. Podczas okupacji ukrywał się w pobliskich wioskach i w górach, obawiając się deportacji do obozu. Dzięki interwencji dyrektora Karola Górniaka oraz obietnicy zapewnienia bezpieczeństwa, mógł wrócić do pracy w fabryce, gdzie pozostawał zatrudniony aż do 1945 roku.
Burmistrz Słupska
Po zakończeniu walki Władysław Fedorowicz został skierowany przez Centralny Komitet Wykonawczy PPS na ziemie odzyskane. 15 maja 1945 roku dotarł do Słupska, gdzie ustanowił pierwszą komórkę PPS. Został mianowany pierwszym burmistrzem tego miasta po wojnie. Do najważniejszych zadań, które musiał podjąć, należały:
- zapewnienie mieszkańcom miasta odpowiedniego wyżywienia,
- organizacja straży pożarnej oraz milicji,
- przejęcie szpitali i stworzenie systemu opieki zdrowotnej,
- zarządzanie infrastrukturą miejską, w tym gazowniami, wodociągami i tramwajami,
- wprowadzenie sprawnej administracji oraz działania umożliwiające rozpoczęcie nowego roku szkolnego.
W latach 1946–1948 pełnił funkcję przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej w Słupsku. Następnie pracował w MPGK, gdzie dzięki jego staraniom przywrócono komunikację tramwajową. Ponadto, zatrudniał się w Słupskich Fabrykach Mebli oraz w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym. Również zaangażował się w działalność w NOT, PTTK, LOP i STSK oraz był współzałożycielem Koła Pierwszych Słupszczan, pełniąc natomiast rolę jego pierwszego przewodniczącego. Zmarł 27 kwietnia 1983 roku, osiągając wiek 80 lat, i został pochowany na Starym Cmentarzu w Słupsku.
Jego wkład w historię Słupska uwiecznił zapis w Złotej Księdze Miasta: „Dnia 26 kwietnia 1945 roku w szóstym roku trwania wielkiej wojny światowej, otwieram nową historię prastarego grodu słowiańskiego, powracającego na zawsze do Rzeczypospolitej Polskiej. Pierwszy Burmistrz Miasta Władysław Fedorowicz”. 8 września 1985 roku dla upamiętnienia Fedorowicza odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku, gdzie w 1945 roku funkcjonował pierwszy Urząd Miasta (na rogu al. Wojska Polskiego i ul. S. Starzyńskiego).
Życie prywatne
Fedorowicz był synem Jana i Zofii Piotrowskiej. Jego żoną została Elżbieta Witas (1903–1974). W życiu rodzinnym wyróżniał się także jego starszy syn Jerzy Fedorowicz, uznawany za artystę awangardowego.
Odznaczenia
Władysław Fedorowicz, inżynier o bogatej historii osiągnięć, zdobył wiele prestiżowych odznaczeń, które podkreślają jego wkład w rozwój regionu oraz kraju.
- medal 650-lecia miasta Słupska,
- medal „Zasłużony dla miasta Słupska”,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Przypisy
- Władysław Fedorowicz. slupsk.grobonet.com. [dostęp 01.09.2021 r.]
- Stanislav Turczyk, 50-lecie działalności Słupskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego: 1964–2014, Słupskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, 2014, ISBN 978-83-928667-4-9.
- Marika Kuźmicz i inni, Ludmiła Popiel, Jerzy Fedorowicz, Warszawa: Fundacja Arton – Arton Foundation, 2019, ISBN 978-83-956488-0-9.
- Jan Eljaszewicz, Z dziejów ruchu sportowego w Pruszkowie w latach 1916–1974, wyd. pierwsze, Pruszków, ISBN 978-83-62144-37-2.
- Elżbieta Wisławska, Znani słupszczanie. Szkice biograficzne z powojennych dziejów miasta, wyd. 1, Słupsk: LenART, 2003, ISBN 83-917334-8-3.
- Hieronim Rybicki, Partie i stronnictwa polityczne na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1947, Wydawnictwo Poznańskie, 1967.
- Stanisław Łach, Przemiany społeczno-polityczne na Pomorzu Zachodnim, 1945–1950, Wydawnictwo Poznańskie, 1978.
- Historia [online], www.mzk.slupsk.pl [dostęp 10.05.2020 r.]
- C.I.T., Słupski Tramwaj [online] [dostęp 10.05.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Ryszard Krystosik | Tadeusz Bednarczyk | Anita Czerwińska | Barbara Czaplicka | Ludwik Kulczycki | Piotr Samson | Michał Tober | Konstanty Rokicki | Maciej Karasiński | Jerzy Matusiński | Stefan Natanson | Robert Lipka | Stefan Starzyński | Janusz Korwin-Mikke | Gabriela Balicka-Iwanowska | Jacek Eisner | Adam Stanisław Sapieha | Jan Dobraczyński | Konstanty Brodzki | Lucjusz DuraOceń: Władysław Fedorowicz (inżynier)