Witold Pogorzelski

---

Życiorys

Witold Pogorzelski przyszedł na świat w rodzinie Bronisława (1867–1941) oraz Heleny z Kornów (zm. 1934). Ukończył gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie w roku 1912. Jego początki w wyższej edukacji miały miejsce na Uniwersytecie w Nancy, gdzie przez rok studiował matematykę oraz fizykę, zdobywając licencjat z zakresu nauk ścisłych. Następnie kontynuował edukację przez kolejny rok, zgłębiając zagadnienia związane z mechaniką teoretyczną i fizyką na Sorbonie.

Po powrocie do rodzimej Polski zdecydował się na kontynuację nauki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie w 1919 roku uzyskał tytuł doktora filozofii na podstawie pracy dotyczącej „Badania równań całkowych i całkowo-różniczkowych nieliniowych”, opublikowanej w Wiadomościach Matematycznych w 1918 roku. Jego promotorem w tym przedsięwzięciu był znakomity matematyk, Stanisław Zaremba.

W roku 1921 obronił na tym samym uniwersytecie także pracę habilitacyjną, której temat brzmiał „Teoria promieniowania i kwantów energii”, a publikacja ukazała się w 1925 roku dzięki Państwowemu Instytutowi Meteorologicznemu. Już w 1922 roku, w wieku zaledwie 27 lat, objął stanowisko profesora nadzwyczajnego na Politechnice Warszawskiej. Jego kariera nauczycielska rozpoczęła się w 1916 roku, kiedy to podjął pracę w warszawskim gimnazjum dla dziewcząt.

Od 1920 roku Pogorzelski prowadził wykłady z matematyki na Wolnej Wszechnicy. Przez krótki czas wykładał także na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, po czym przeniósł się na Katedrę Matematyki na Wydziale Mechanicznym oraz zajmował się fizyką teoretyczną na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie był wykładowcą aż do roku 1933. Następnie, w 1923 roku, objął Katedrę Matematyki na Wydziale Mechanicznym PW i prowadził zajęcia przez czterdzieści lat z przerwami w czasie II wojny światowej.

W 1938 roku Pogorzelski uzyskał tytuł profesora zwyczajnego oraz został członkiem Akademii Nauk Technicznych. W latach 1937-1939 pełnił funkcję dziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W okresie okupacji niemieckiej angażował się w nauczanie na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego.

Był jednym z współtwórców Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej, którym kierował w latach 1945-1947. Prowadził wykłady z teorii potencjału, równań całkowych oraz geometrii różniczkowej na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1946-1948. W 1951 roku zainaugurował Katedrę Matematyki w nowo powstałej Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, gdzie pełnił obowiązki kierownika oraz wykładowcy do 1957 roku.

W swoim dorobku naukowym zgromadził 98 prac, które dotyczyły równań całkowych, równań o pochodnych cząstkowych, funkcji analitycznych, zagadnień fizyki matematycznej oraz rachunku prawdopodobieństwa. Ponadto, jako promotor prac doktorskich, wspierał 19 młodych matematyków, z czego 7 z nich uzyskało habilitacje, a 6 otrzymało tytuł naukowy profesora.

Aktywnie działał w Polskim Towarzystwie Matematycznym, a w ostatnich latach swojego życia został prezesem Oddziału Warszawskiego PTM oraz członkiem Zarządu Głównego tego stowarzyszenia. W 1961 roku został wyróżniony tytułem doctor honoris causa Politechniki Łódzkiej.

Od 5 marca 1929 roku był mężem Danuty Weil. Zmarł w Warszawie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (Aleja Zasłużonych-1-122).

Ordery i odznaczenia

Przyznane odznaczenia Witolda Pogorzelskiego stanowią istotny element jego dorobku i uznania w historii Polski. Wśród wyróżnień, które zdobył, znajdują się między innymi:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1960 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1958 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku.

Wybrany dorobek naukowy i dydaktyczny

Witold Pogorzelski to wybitny naukowiec, którego prace odgrywają kluczową rolę w rozwoju analizy matematycznej. W jego dorobku można znaleźć szereg znaczących publikacji, które miały wpływ na wielu studentów i badaczy.

• Analiza matematyczna. Tom 1. Wydanie 4. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956,
• Analiza matematyczna. Tom 2. Funkcje wielu zmiennych; Wzór Taylora. Równania algebraiczne; Rachunek całkowy; Zastosowania geometryczne, Wyd. 3 popr. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” Warszawa 1949,
• Analiza matematyczna. Tom 3. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Wyd. 4. Warszawa 1954,
• Analiza matematyczna. Tom 4. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Wyd. 3. Warszawa 1962,
• Równania całkowe i ich zastosowania. Tom I. Własności ogólne równań Fredholma i Volterry. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1953,
• Równania całkowe i ich zastosowania. Tom II. Układy równań całkowych; równania całkowe nieliniowe; zastosowania równań całkowych w teorii równań różniczkowych. Z dodatkiem R. Sikorskiego: O twierdzeniu Schaudera. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1958,
• Równania całkowe i ich zastosowania. Tom III. Własności całki typu Cauchy’ego. Zagadnienia brzegowe w teorii funkcji analitycznych. Równania całkowe mocno-osobliwe liniowe i nieliniowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1960.

Te publikacje ilustrują jego szeroki zakres zainteresowań oraz wkład w rozwój współczesnej matematyki. Pogorzelski pozostawił po sobie trwały ślad w dziedzinie edukacji oraz badań naukowych.

---

Oceń: Witold Pogorzelski

---