Wacław Komarnicki

---

Życiorys

Wacław Komarnicki był postacią niezwykle zasłużoną w polskiej historii. Uczęszczał do Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, a w latach 1909–1914 kształcił się na Uniwersytecie Lwowskim oraz uniwersytecie w Dorpacie, gdzie studiował prawo i filozofię. Po zakończeniu studiów objął stanowisko nauczyciela historii na pensji J. Sikorskiej w Warszawie. Z biegiem lat stał się zaangażowany w działalność polityczną jako członek Ligi Państwowości Polskiej (gdzie zasiadał w Zarządzie) oraz Związku Odbudowy Państwa Polskiego, pełniąc rolę sekretarza. W latach 1918-1921 pełnił również funkcję radcy prawnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, a w tym okresie obronił doktorat z prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1920 roku. Warto dodać, że brał aktywny udział w wojnie polsko-bolszewickiej oraz w trudnych negocjacjach rozjemczych w Baranowiczach.

Od 1921 roku piastował tytuł profesora nadzwyczajnego oraz stanowisko kierownika Katedry Prawa Państwowego i Nauki o Państwie na Uniwersytecie Stefana Batorego, a w 1923 roku został profesorem zwyczajnym. W latach 1924–1927 pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa, jednocześnie będąc kuratorem i filistrem honoris causa Polskiej Akademickiej Korporacji Polesia. W międzyczasie prowadził również wykłady z zakresu prawa politycznego w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie (od 1929 do 1939). Jego kariera polityczna obejmowała mandat poselski z ramienia Stronnictwa Narodowego w latach 1928–1935, gdzie szczególną uwagę poświęcał kwestiom konstytucyjnym oraz oświatowym, krytykując m.in. konstytucję kwietniową. Jako aktywny uczestnik życia społecznego, od 1927 do 1939 roku był członkiem Koła Chrześcijańsko-Narodowego w Radzie Miasta Wilna, a w latach 1934–1939 zasiadał w Radzie Naczelnej Związku Miast Polskich.

W obliczu wybuchu II wojny światowej oraz agresji ZSRR na Polskę, Komarnicki trafił do sowieckiego obozu dla jeńców wojennych w Griazowcu, niedaleko Wołogdy. Po ataku III Rzeszy na ZSRR i podpisaniu układu polsko-sowieckiego, został uwolniony i wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuował swoje wykłady na University of St Andrews, gdzie uczył już od 1924 roku. W 1942 roku objął urząd ministra sprawiedliwości w rządzie Władysława Sikorskiego, co wywołało napięcia oraz sprzeciw w Stronnictwie Narodowym na emigracji, prowadząc do powstania opozycyjnej grupy z Marianem Seydą na czele. Już w tym samym roku, Tadeusz Bielecki wykluczył go ze Stronnictwa Narodowego. Komarnicki pozostał ministrem do czasu dymisji rządu Stanisława Mikołajczyka w listopadzie 1944 roku, po czym wycofał się z czynnej polityki.

Po 1945 roku jego działalność akademicka koncentrowała się na wykładach z zakresu prawa państwowego i prawa międzynarodowego publicznego na Uniwersytecie w Oksfordzie, gdzie pełnił rolę kierownika Katedry Prawa Państwowego Polskiego Wydziału Prawa oraz wykładał w polskiej Szkole Nauk Politycznych i Społecznych w Londynie. W 1949 roku prowadził wykłady w Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze, gdzie omawiał zagadnienia dotyczące identyfikacji agresora w nowoczesnym prawie międzynarodowym. Był jednym z członków założycieli Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Od 1938 roku pełnił również funkcję członka korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. Działał aktywnie także w wielu innych towarzystwach naukowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, m.in. w Polskim Instytucie Administracyjnym oraz Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Wilnie.

Niestety, Wacław Komarnicki zmarł, a jego miejsce spoczynku znajduje się na Putney Vale Cemetery w Londynie (BS nr 230).

Rodzina

Wacław Komarnicki był osobą z ciekawym rodowodem, będącym synem znanego fabrykanta, Tytusa Grzegorza Józefa oraz Józefy z Suszyckich. W rodzinie znalazł się również jego brat Tytus, który zasłynął jako dyplomata i autor licznych prac z zakresu historii oraz prawa.

Ważnym momentem w jego życiu było zawarcie związku małżeńskiego, które miało miejsce 7 kwietnia 1934 roku. Ceremonia odbyła się w parafii św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie. Warto zaznaczyć, że Wacław nie miał dzieci, co czyni jego biografię nieco bardziej tajemniczą i otwartą na interpretacje.

Odznaczenia

Wacław Komarnicki zdobył uznanie i szereg wybitnych odznaczeń za swoje zasługi w walce o niepodległość oraz poświęcenie w służbie kraju.

Wśród jego wyróżnień można wymienić Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, a także Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumuńskiej.

Publikacje

W twórczości Wacława Komarnickiego znajdują się liczne publikacje, które znacząco wpłynęły na rozwój myśli politycznej i prawnej w Polsce. Oto niektóre z nich:

• Powstawanie państw ze stanowiska nauki o państwie i prawa międzynarodowego (1916),
• O prawach i zobowiązaniach nowo powstałego państwa (1918),
• Ustrój państwowy Austro-Węgier (1918),
• Polskie prawo polityczne. Geneza i system (1922),
• Zarys ustroju państwowego Rzeczypospolitej Polskiej (1923),
• Geneza terytorium państwowego Polski ze stanowiska prawa narodów (1925),
• O zmianie konstytucji polskiej (1927),
• Odbudowa państwowości polskiej na ziemiach wschodnich (1929),
• Ustrój państwa polskiego (1932),
• La definition de l’agresseur (1935),
• O projekcie nowej Konstytucji (1937),
• Ustrój państwowy Polski współczesnej (1937),
• Nowy ustrój państwowy Związku Sowietów (1938),
• Rola prawnika w powojennej Polsce (1942),
• The Spirit of Polish Constitutional Law and Its Recent Development (1945).

---

Oceń: Wacław Komarnicki

---