Wacław Karol Bruner, znany również pod pseudonimami Mateusz Morski oraz Montwiłł, przyszedł na świat 25 lipca 1898 roku w Warszawie. Był to wybitny polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, który swoją działalnością znacząco wpłynął na losy swojego kraju.
Bruner zmarł w Londynie 12 kwietnia 1957 roku. Warto podkreślić, że oprócz aktywności politycznej, miał również związek z wolnomularstwem, co dodaje kolejny wymiar do jego biografii oraz zaangażowania społecznego.
Życiorys
Wacław Bruner przyszedł na świat 25 lipca 1898 roku w Warszawie, pochodząc z rodziny Jana Henryka. Będąc uczniem Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie, zaangażował się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1916 roku rozpoczyna studia prawnicze naUniwersytecie Warszawskim, gdzie stał się członkiem Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej „Filarecja”. Już w 1917 roku zainicjował powstanie Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej na Uniwersytecie, a jego działalność obejmowała także kierowanie strajkiem studenckim w tym okresie.
W listopadzie 1918 roku reprezentował swoją organizację na zjeździe młodzieży akademickiej we Lwowie, a tuż po tym brał udział w walkach o to miasto. W roku 1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w ramach Pułku Obrony Warszawy, który był tworzony przez Polską Partię Socjalistyczną, a później działał w dywersyjnych oddziałach „Związku Obrony Ojczyzny”. W 1921 roku współpracował z innymi członkami warszawskiego ZNMS przy plebiscycie na Górnym Śląsku oraz uczestniczył w III powstaniu śląskim.
W maju 1922 roku, wspólnie z Stanisławem Dubois oraz Bohdanem de Nissau, aktywnie uczestniczył w organizacji ogólnopolskiego zjazdu Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, podczas którego został wybrany sekretarzem generalnym Komitetu Wykonawczego ZNMS. Już od 1923 roku działał w Centralnym Wydziale Młodzieży TUR, a trzy lata później stał się członkiem Komitetu Centralnego tej organizacji.
W latach 1928–1930 pełnił rolę członka egzekutywy Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS Warszawa Podmiejska oraz w 1928 roku ubiegał się o mandat do Sejmu z ramienia państwowej listy PPS. W okresie od 1923 do 1939 roku był urzędnikiem Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, a od 1929 roku naczelnikiem wydziału w departamencie ubezpieczeń społecznych. W 1933 roku był jednym z pomysłodawców ustawy scaleniowej ubezpieczeń społecznych.
W 1934 roku, jako podporucznik piechoty pospolitego ruszenia, figurował w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III, będąc jednocześnie „przewidzianym do użycia w czasie wojny”. Po wybuchu II wojny światowej został ewakuowany do Lwowa, gdzie został aresztowany przez NKWD i przetransportowany na Ural. Uwolnienie nastąpiło po podpisaniu układu Sikorski-Majski w 1941 roku, po czym objął funkcję kierownika wydziału opieki społecznej Ambasady Polskiej w Kujbyszewie i współdziałał w komitecie PPS.
W 1942 roku powrócił do Londynu, gdzie objął stanowisko sekretarza generalnego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej oraz później kierownika biura Funduszu Pomocy Polakom. Po wojnie kontynuował swoje działania w Polskiej Partii Socjalistycznej na emigracji. Do 1952 roku był wiceprzewodniczącym Komitetu Głównego PPS w Wielkiej Brytanii oraz przewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego.
W czerwcu 1955 roku został wybrany do Centralnej Komisji Rewizyjnej PPS, jednak zrezygnował z tego zaszczytu. Aktywnie działając, był także w Radzie Towarzystw Pomocy Polakom oraz pełnił rolę wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i Młodzieży. Zmarł w 1957 roku i spoczywa na cmentarzu Brompton Cemetery, w grobie oznaczonym numerem J/2.6/11.3.
Przypisy
- a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 14.07.2022 r.]
- Bruner Wacław Karol [online], Czerwony Goździk, 07.07.2019 r. [dostęp 04.02.2021 r.]
- Anna MariaA.M. Stefanicka, Śpieszmy z Pomocą. Historia Towarzystwa Pomocy Polakom, 2016 r., ISBN 978-83-63139-22-3.
- Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość: wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, 1984 r., s. 326.
- S.P. Wacław Bruner, „Orzeł Biały: Polska walcząca o wolność”, 27.04.1957 r.
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi w służbie państwowej”.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 263, 832.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Julia Pitera | Chaim Rasner | Edmund Tomaszewski (polityk) | Jadwiga Maleszewska | Kazimierz Hildt | Feliks Kon | Andrzej Świeżaczyński | Grażyna Sikorska | Maciej Ryszkowski | Aldona Wos | Kamila Gasiuk-Pihowicz | Dariusz Skowroński | Janusz Wojtych | Paweł Poncyljusz | Robert Luśnia | Wanda Traczyk-Stawska | Elżbieta Sobótka | Jan Szyszko | Ryszard Hill | Krzysztof DębnickiOceń: Wacław Bruner