Aleksander Rodziewicz

---

Życiorys

Urodziny Aleksandra Rodziewicza miały miejsce 8 września 1898 roku w Warszawie, choć niektóre źródła sugerują, że mógł ujrzeć światło dzienne w Archangielsku. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, jego ojcem był Bolesław, technik, a matką Aleksandra z Kiewliczów. Choć miał zamożne pochodzenie, po wojnie starał się je ukrywać.

Świeżo po ukończeniu gimnazjum w Irkucku, Rodziewicz przerwał studia na wydziale prawa w Kijowie, lecz ukończył kijowską Szkołę Dramatyczną. Już w 1916 roku zadebiutował jako aktor w teatrze Sołowcowa w Kijowie, który był jedną z najważniejszych scen dramatycznych w Rosji. Jego talent oraz przygotowanie zawodowe zaowocowały przejściem do Teatru Polskiego, który był pod kierownictwem Stanisławy Wysockiej.

W 1923 roku Rodziewicz związał się z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie, zarządzanym przez Teofila Trzcińskiego. Następnie, w sezonie 1926–1927, występował w wileńskim Teatrze Reduta Juliusza Osterwy.

Pod koniec lat 20. Rodziewicz rozpoczął karierę jako reżyser teatralny. W latach 1927–1930 pracował w Teatrze Polskim w Poznaniu, a w sezonie 1930–1931 występował na deskach Teatru Narodowego w Warszawie. Między 1931 a 1938 rokiem pełnił funkcję dyrektora Teatru Wołyńskiego im. J. Słowackiego w Łucku, gdzie jego zdolności reżyserskie oraz organizacyjne przyniosły pozytywne owoce. Pod jego przewodnictwem zespół aktorów wykształcił się i zasilili oni kadry różnych teatrów w Polsce.

W kwietniu 1938 roku, po rezygnacji Władysława Stomy, objął dyrekcję Teatru Miejskiego w Bydgoszczy, wprowadzając nowe imię do teatru – Karola Huberta Rostworowskiego. Pierwsze przedstawienie, „Judasz z Kariothu” H. Rostworowskiego, zrealizowane było w reżyserii Ludwika Solskiego. W sezonie 1938/1939 zdołał wystawić 24 premiery oraz 320 przedstawień, które zgromadziły 170 tysięcy widzów. Repertuar jego teatru był w dużej mierze skoncentrowany wokół operetki, która cieszyła się dużym zainteresowaniem wśród bydgoskiej publiczności.

Po rozpoczęciu II wojny światowej, Rodziewicz uciekł z Bydgoszczy do Lwowa. W latach 1940–1941 występował w Polskim Teatrze Dramatycznym, a później, do 1944 roku, zajmował się handlem. Na początku 1945 roku znalazł się w Ciężkowicach, gdzie w dniu 14 lutego to roku Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało go na dyrektora teatru w Bydgoszczy. 6 marca 1945 roku, jego zespół rozpoczął działalność w Teatrze Małym w Krakowie, który potem przemianowano na Teatr Polski, mieszczący się w dawnym budynku teatru Elysium przy ul. Gdańskiej 68.

Nowy sezon bydgoskiego teatru zainaugurowano komedią „Zemsta” Aleksandra Fredry. Do września 1945 roku Rodziewicz zdołał przedstawić 9 premier, 20 koncertów oraz 203 przedstawienia, w których uczestniczyło 67 tysięcy widzów. Również 9 marca 1945 roku, dzięki jego inicjatywie, w Bydgoszczy powołano Szkołę Dramatyczną, w której był pierwszym dyrektorem i prowadził zajęcia aż do połowy 1947 roku. W październiku 1945 roku objął dyrekcję połączonych Teatru Polskiego w Bydgoszczy oraz Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu, jednak po krótkim czasie zrezygnował z kierowania toruńskim teatrem, pozostając u steru Teatru Polskiego w Bydgoszczy do 1947 roku.

W kwietniu 1946 roku, przy ul. Grodzkiej 14, zorganizował filię Teatru Polskiego pod nazwą Teatr Powszechny Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych, działającą aż do momentu oddania do użytku nowego gmachu teatru w miejscu „Elysium”. Krytycy wysoko oceniali jego działalność reżyserską oraz dyrektorską. Jego największe sukcesy to m.in. „Candida” G. B. Shawa (październik 1946) oraz „Żeglarz” Jerzego Szaniawskiego (grudzień 1946).

Pod jego przewodnictwem w bydgoskiej scenie pojawiło się 13 sztuk, w tym „Mazepa” J. Słowackiego, „Śluby panieńskie” A. Fredry oraz „Moralność pani Dulskiej” G. Zapolskiej. W lipcu 1947 roku objął dyrekcję Teatru Powszechnego w Krakowie, a do Bydgoszczy powrócił w 1949 roku jako dyrektor i kierownik artystyczny Państwowych Teatrów Ziemi Pomorskiej. Z połączenia teatrów w Bydgoszczy i Toruniu powstał jeden zespół aktorski, w którym aktorzy występowali na obu scenach, podróżując pomiędzy miastami.

Rodziewicz wprowadzał do repertuaru TZP szeroki wachlarz polskich sztuk współczesnych oraz utworów radzieckich. Od października 1949 roku jego działalność nabrała jeszcze większego znaczenia w nowym gmachu teatru bydgoskiego przy al. Mickiewicza. Jego dyrekcja trwała do września 1951 roku. W latach 1953–1955 reżyserował i występował w Teatrze Dramatycznym im. C. K. Norwida w Jeleniej Górze, a w latach 1955–1956 w Teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie. W sezonie 1956/1957 był związany z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku.

W czerwcu 1957 roku objął stanowisko dyrektora oraz kierownika artystycznego Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie, gdzie pracował aż do 1963 roku. W jego repertuarze znajdowały się zarówno teksty dramaturgów zachodnich, jak i współpraca z Teatrem Ludowym w Rostocku. Jego zaangażowanie w życie teatralne Szczecina zaowocowało m.in. w 1958 roku, kiedy to wspierał inicjatywę utworzenia Teatru Propozycji w szczecińskim Klubie „13 Muz”. Po przejściu na emeryturę w 1963 roku, pozostał aktywny jako reżyser w Teatrze Polskim w Szczecinie, gdzie do 1967 roku zrealizował kilka przedstawień. W latach 1968–1973 współpracował również z Teatrem Muzycznym jako konsultant repertuarowy.

Rodziewicz zmarł 25 kwietnia 1981 roku w Szczecinie. Jego miejsce spoczynku to cmentarz Centralny w Szczecinie, na którym znajduje się w kwaterze 44-2-3. Życie osobiste Aleksandra Rodziewicza związane było z jego małżeństwem z Jadwigą Romą z Okońskich.

Ordery i odznaczenia

Oto zestawienie wyróżnień i odznaczeń, które otrzymał Aleksander Rodziewicz w trakcie swojego życia.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1958 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany dwukrotnie, z pierwszym przyznaniem w dniu 11 listopada 1934 roku,
• Srebrny Wawrzyn Akademicki, otrzymany 7 listopada 1936 roku,
• Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego, przyznana w 1960 roku.

---

Oceń: Aleksander Rodziewicz

---