Tadeusz Wittlin, urodzony 19 czerwca 1909 roku w Warszawie, był niezwykle wpływową postacią w polskiej kulturze. Zmarł 4 października 1998 roku, pozostawiając po sobie bogaty dorobek zarówno w dziedzinie literatury, jak i publicystyki.
Był nie tylko prawnikiem, ale również pisarzem, którego twórczość wywarła znaczący wpływ na myśl społeczną wyrażaną w jego publikacjach.
Życiorys
Po ukończeniu matury w 1928 roku w gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie, Tadeusz Wittlin podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w ciągu dwóch lat uzyskał magisteria z zakresu prawa oraz sztuki. Jego debiut literacki przypada na rok 1929, kiedy to opublikował tomik poezji zatytułowany „Trasa na Parnas”. Już w 1931 roku, będąc jeszcze studentem, zaczął współpracować z tygodnikiem satyrycznym Cyrulik Warszawski, gdzie pełnił rolę zastępcy redaktora naczelnego, a swoje teksty publikował pod różnymi pseudonimami, takimi jak „Tadzio – Tadzio” czy „Teddy”. Wittlin był także autorem wielu piosenek.
W 1940 roku, 6 stycznia, został aresztowany przez Sowietów i deportowany do obozu pracy w Workucie. Po zwolnieniu z łagru, które miało miejsce pod koniec 1941 roku, dołączył do armii Władysława Andersa. Tam pełnił rolę animatora kultury i dotarł z armią do Ziemi Świętej. Współpracował z wojskowym teatrem oraz redagował publikacje i czasopisma, takie jak „Orłem Białym”, „Paradą” i „Zewem”, a także cywilną prasę polską, która powstawała w Jerozolimie oraz Rzymie, w tym „W drodze”.
Po zakończeniu działań wojennych, Wittlin przeniósł się do Londynu, a następnie w latach 1950–1951 mieszkał w Paryżu, gdzie pracował w polskiej sekcji Radio France Internationale. W 1952 roku zdecydował się na emigrację do Stanów Zjednoczonych, a od 1958 roku osiedlił się na stałe w Waszyngtonie. Tam przygotowywał audycje literackie dla Głosu Ameryki oraz Radia Wolna Europa. W 1959 roku rozpoczął pracę jako redaktor miesięcznika „Ameryka”, który był wydawany przez Ambasadę USA w Polsce. Dodatkowo, prowadził zajęcia z literatury polskiej na uniwersytecie w Waszyngtonie, a także był członkiem angielskiego i amerykańskiego PEN Clubu.
W 1961 roku w Waszyngtonie ożenił się z Geną (Eugenią) (1914–2012), swoją przedwojenną narzeczoną, która była córką Józefa Galewskiego, uznanego scenografa. Podpisał także protestujący list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzując się z osobami sprzeciwiającymi się zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, znanym jako List 59. Tadeusz Wittlin zmarł w 1998 roku, pozostając na emigracji przez cały okres swojego życia po wojnie.
Twórczość
Twórczość Tadeusza Wittlina obejmuje wiele istotnych dzieł, które odzwierciedlają jego literacką wrażliwość i zainteresowania. Poniżej znajduje się lista jego najważniejszych publikacji:
- Tadeusz Wittlin: „Radosne dni”, Rzym 1945,
- Tadeusz Wittlin: „Modigliani – prince of Montparnasse”, Wyd. Bobbs-Merrill, Nowy Jork 1964,
- Tadeusz Wittlin: „Time stopped at 6:30 – The Katyn forest massacre”, Wyd. Bobbs-Merrill, Nowy Jork 1965,
- Tadeusz Wittlin: „Commissar – The life and death of Lavrenty Pavlovich Beria”, Wyd. Macmillan, Nowy Jork 1972,
- Tadeusz Wittlin: „Ostatnia cyganeria”, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1989,
- Tadeusz Wittlin: „Nad szarej Wisły brzegiem…”, Wyd. Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1990,
- Tadeusz Wittlin: „Diabeł w raju”, Wyd. Polonia, Warszawa 1990,
- Tadeusz Wittlin: „Szabla i koń. Opowieść o Wieniawie”, Wyd. LTW, 2003,
- Tadeusz Wittlin: „Pieśniarka Warszawy Hanka Ordonówna i jej świat”, Wydawnictwo LWT, Łomianki 2006.
Przypisy
- Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 14.10.2023 r.]
- a b Wittlin, Tadeusz [online], www.poles.org [dostęp 14.10.2023 r.]
- Tadeusz Wittlin - Stare melodie [online], Stare Melodie - przecudny zgrzyt ze starych płyt [dostęp 14.10.2023 r.]
- Tadeusz Wittlin | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 14.10.2023 r.]
- Józef Galewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 14.10.2023 r.]
- Kultura 1976/03/342 Paryż 1976, s. 34.
- Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Tomasz Steifer | Karolina Beylin | Andrzej Drawicz | Izabela Lubomirska | Czesław Centkiewicz | Tadeusz Kosudarski | Emilian Deryng | Janina Nowicka | Izabela Wilczyńska-Szalawska | Maciej Marczewski (aktor) | Filipina Brzezińska | Dorota Lanton | Magdalena Wołłejko | Mieczysław Kotarbiński | Jan Młynarski | Stanisław Ostoja-Chrostowski | Stanisław Gabriel Kozłowski | Stefania Osińska | Kapitan Nemo (wokalista) | Artur Żmijewski (artysta)Oceń: Tadeusz Wittlin