Szmul Lehman był wybitnym kolekcjonerem oraz badaczem żydowskiego folkloru, którego działalność miała znaczący wpływ na zachowanie kultury i tradycji żydowskich w Polsce. Urodził się w 1886 roku w Warszawie, gdzie spędził większość swojego życia.
Lehman zmarł tragicznie 23 września 1941 roku w swojej rodzinnej Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek literacki. Był autorem licznych zbiorów folklorystycznych, które dokumentowały żydowskie tradycje i obyczaje, a jego prace do dziś są cenione przez badaczy i entuzjastów kultury żydowskiej.
Życiorys
Szmul Lehman, urodzony w Warszawie, był pasjonatem folkloru żydowskiego, który zaczął badać już w dzieciństwie. Jego zainteresowania rozkwitły w okresie zaborów, kiedy to rozpoczął gromadzenie oraz analizowanie materiałów głównie w rejonach prowincjonalnych. Przed I wojną światową prowadził badania w różnych żydowskich ośrodkach centralnej Polski. Po przystąpieniu Galicji do Polski, udawał się przez granicę dawnych Austro-Węgier i Rosji, aby zgłębiać różnorodność obyczajów oraz folkloru Żydów rosyjsko-polskich oraz Żydów z Małopolski.
W 1921 roku z jego ręki ukazała się książka zatytułowana Praca i wolność: zbiór pieśni ludowych, a w latach 1926-1933 publikował również Archiwum żydowskiego językoznawstwa, nauki o literaturze i etnologii. Jego praca przyczyniła się do rozwoju wiedzy na temat kultury żydowskiej w Polsce.
Podczas tragicznych wydarzeń II wojny światowej, Szmul Lehman wraz z rodziną trafił do getta warszawskiego, gdzie zamieszkał przy ulicy Orlej. W getcie aktywnie uczestniczył w działalności archiwum Ringelbluma, będąc jednym z jego kluczowych współpracowników. Dzięki zaangażowaniu Żydowskiej Socjalnej Samopomocy, udało mu się uniknąć głodu w trudnych warunkach getta.
Pod koniec 1940 roku lekarze zdiagnozowali u niego raka, co skłoniło go do przekazania sekretarza, który zajął się porządkowaniem jego badań. Szmul prowadził także badania nad zachowaniami Żydów w obliczu wojennej tragedii. W swoich notatkach dokumentował nowe słowa, historie oraz kalambury, które były świadectwem reakcji Żydów na dramatyczne zmiany w ich życiu. Szmul Lehman zmarł 23 września 1941 roku.
Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, niestety jego nagrobek nie przetrwał do naszych czasów.
Choć prace Lehmana były posegregowane przez jego sekretarza, z biegiem lat zaginęły. Emanuel Ringelblum, znany badacz i historyk, wielokrotnie prosił o przekazanie jego dorobku żony oraz syna Lehmana, jednak spadkobiercy podjęli decyzję, by tego nie uczynić. W ten sposób utracono cenny zasób wiedzy i kultury żydowskiej.
Przypisy
- Nie odnotowuje go baza nagrobków osób pochowanych na tym cmentarzu.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Maria Anto | Bartosz Król | Jakub Zdrójkowski | Ireneusz Dobrowolski | Ewa Krzyżewska | Cyprian Dylczyński | Timothee Adamowski | Paweł Borowski | Jacek Andrzej Rossakiewicz | Rest (raper) | Maksymilian Węgrzyn | Wojciech Engelking | Zofia Hertz-Łukańska | Tigermaan | Ewa Karwan-Jastrzębska | Zofia Bałdyga | Marcin Ciszewski (pisarz) | Magdalena Dipont | Antoni Sikorski (aktor) | Edward GrochowiczOceń: Szmul Lehman