Antoni Sikorski, znany także pod pseudonimami Wojciech Zaremba, Antoni Kłos oraz Maska, to postać, która zasługuje na szczegółowe przedstawienie. Urodził się 30 lipca 1884 roku w Warszawie, gdzie rozpoczął swoją działalność artystyczną, która opierała się na pasji do teatru.
Jako polski aktor i reżyser teatralny, Sikorski pozostawił trwały ślad w polskim teatrze. Był nie tylko twórcą, ale również literatem i organizatorem ruchu teatralnego, co pokazuje jego zaangażowanie w kulturę teatralną w Pułtusku oraz Skierniewicach.
Jego wkład w rozwój lokalnych scen teatralnych jest nieoceniony, a jego dziedzictwo artystyczne trwa do dzisiaj.
Antoni Sikorski zmarł 13 października 1946 roku w Skierniewicach, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny i wiele wspomnień wśród miłośników teatru.
Kariera aktorska
W 1908 roku Antoni Sikorski rozpoczął swoją edukację w Szkole Aplikacyjnej, która była związana z Byłymi Teatrami Rządowymi Warszawskimi. Jego zaangażowanie w sceniczne popisy tej instytucji było wyraźnym dowodem na jego talent oraz pasję do sztuki teatralnej. W latach 1915-1917 miał okazję występować w Teatrze Małym w Warszawie, gdzie zdobywał doświadczenie i uznanie jako artysta sceniczny.
Po tym okresie Sikorski zajął się prowadzeniem własnych zespołów teatralnych w miastach takich jak Pułtusk i Skierniewice. Jego dorobek artystyczny obejmuje wiele znaczących ról, w tym:
- Onufry w Kościuszko pod Racławicami,
- Krauze w Kościuszko pod Racławicami,
- Tatar w Na dnie,
- Gentil w Pan Dyrektor,
- August w Panna służąca,
- Żmirski w Kraj,
- Bielinowicz w Wilczy bilet.
Zarządzanie zespołami teatralnymi
W sezonie artystycznym 1911/1912, w ścisłej współpracy z Wiktorem Rakowieckim oraz Władysławem Szyszką, Antoni Sikorski zarządzał Teatrem Komedii w Płocku. Jego działalność artystyczna miała istotny wpływ na rozwój lokalnej kultury teatralnej.
Okres pułtuski
Rok 1917 przyniósł mu nowe wyzwania, gdyż objął stanowisko sędziego hipotecznego w Pułtusku. Wkrótce po tym, zainicjował dynamiczny rozwój ruchu teatralnego w tym mieście. Był pomysłodawcą i organizatorem Sekcji Dramatycznej Urzędników, w której pełnił funkcje aktora, reżysera oraz kierownika artystycznego. Ta artystyczna inicjatywa przyniosła ze sobą ogromny sukces, przejawiający się w łącznie 83 premierach teatralnych w latach 1919-1929.
Jego działalność nie ograniczała się jedynie do Sekcji Dramatycznej. Antoni Sikorski z pasją organizował przedstawienia w związkach młodzieży rzemieślniczej oraz wśród żołnierzy, co sprzyjało popularyzacji kultury dramatycznej. Ponadto, był autorem trzech broszur, które poświęcił historii oraz znaczeniu teatru w Pułtusku:
- Teatr w Pułtusku. Przyczynek do dziejów rozwoju kultury polskiej (1921),
- Teatr w Pułtusku. Przyczynek do dziejów rozwoju kultury polskiej. Tom II (1923),
- Teatr w Pułtusku. Sekcja Dramatyczna Urzędników 1919-1929 (1929).
Okres skierniewicki
W 1933 roku Antoni Sikorski osiedlił się w Skierniewicach. Tam, kontynuując pracę jako sędzia hipoteczny, poświęcił się dalszemu promowaniu teatru. Przed wybuchem II wojny światowej, objął kierownictwo nad Sekcją Dramatyczną działającą przy Towarzystwie Artystycznym, która organizowała wieczory literacko-muzyczne w Sali Sejmikowej. W ramach tej sekcji, Sikorski inscenizował utwory autorów takich jak Jerzy Szaniawski, Stefan Żeromski oraz Tadeusz Rittner.
Po zakończeniu II wojny światowej, zainicjował działania na rzecz stworzenia nowego teatru w Skierniewicach. Teatr ten początkowo nosił nazwę Teatr Ludowy „Mazowsze”, a w późniejszym czasie przekształcił się w Teatr Powszechny im. Władysława Reymonta, w którym jednocześnie występował jako aktor i prowadził reżyserię. Prób i przedstawień odbywały się w Sali Sejmikowej Starostwa Powiatowego, a repertuar koncentrował się głównie na komediach, w tym na wznowieniu sztuki „Dwa bieguny”.
Twórczość
Antoni Sikorski rozpoczął swoją przygodę z literaturą w 1904 roku, kiedy to w „Niwie Polskiej” opublikował swój debiutancki felieton zatytułowany O Kamieńskim słów kilka. Równocześnie w „Kurierze Warszawskim” można było zapoznać się z jego nowelą pt. U celu. Na początku swojej kariery literackiej zamieszczał recenzje dotyczące teatru oraz krótkie utwory w wielu czasopismach takich jak „Niwa”, „Zarzewie”, „Kurier Poranny” oraz „Nowa Gazeta”. W 1912 roku rozpoczął pracę jako redaktor w „Echu Literacko-Artystycznym”, gdzie pod pseudonimem Maska publikował cykl felietonów o tematyce teatralnej w ramach rubryki Dookoła sceny. Po przeniesieniu się do Pułtuska zajmował się redagowaniem czasopism „Głos znad Narwi” i „Goniec Mazowiecki”. Część swoich utworów literackich publikował również pod przeróżnymi pseudonimami.
Utwory dramatyczne
- Cześnikowa (na motywach powieści Michała Synoradzkiego pt. Zatrute owoce, 1903),
- Zmącony akord (1908),
- Gedali (adaptacja utworu Elizy Orzeszkowej, 1906),
- Światło w ruinach (adaptacja utworu Elizy Orzeszkowej, 1908),
- Argonauci (adaptacja utworu Elizy Orzeszkowej, 1908),
- Baletnice, Łabędzi śpiew, W nocnej kawiarni (1913),
- Ostatni akt (1912),
- Dwa bieguny (1914),
- Wigilia na Zaciszu (1915),
- Wigilia Bożego Narodzenia (1916),
- Królowa śniegu (1917),
- Koteczka (1917),
- Upadek orła (1921).
Zbiory prozatorskie
- Komik : nowele (1911),
- Tętenty miłosne (1921).
Dodatkowo, Sikorski miał także na swoim koncie przekłady literackich dzieł z języka rosyjskiego, w tym utworów autorów takich jak Anton Czechow, Aleksandr Kuprin, Teffi czy Arkadij Awerczenko.
Upamiętnienie
Warto wspomnieć, że postać Antoniego Sikorskiego została uwieczniona poprzez nadanie jego imienia kilku istotnym miejscom.
- Jedną z ulic w Pułtusku upamiętniono jego nazwiskiem,
- natomiast Teatr Stary w Skierniewicach również nosi imię Antoniego Sikorskiego.
Przypisy
- MariaM. Grabowska, Biurko pełne tajemnic [online], Gość Niedzielny Łowicki, 08.09.2018 r. [dostęp 23.10.2024 r.]
- AnetaA. Kapelusz, Ludzie skierniewickiej małej sceny [online], ITS - Informator Tygodniowy Skierniewic, 12.03.2015 r. [dostęp 23.10.2024 r.]
- JózefinaJ. Sikorska-Szlenkier, Antoni Sikorski (1884-1946) - twórca teatru w Skierniewicach, „Rocznik Skierniewicki”, T. 2, 2022 r., s. 255-262.
- a b c d Sikorski Antoni, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973 r., s. 381.
- Pułtusk, Sikorskiego Antoniego, Ulica [online], Mapa Targeo [dostęp 23.10.2024 r.]
- Teatr Stary im. Antoniego Sikorskiego w Skierniewicach [online], Facebook [dostęp 23.10.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Magdalena Dipont | Marcin Ciszewski (pisarz) | Zofia Bałdyga | Ewa Karwan-Jastrzębska | Tigermaan | Zofia Hertz-Łukańska | Wojciech Engelking | Maksymilian Węgrzyn | Szmul Lehman | Maria Anto | Edward Grochowicz | Jan Gałązka (aktor) | Ignacy Dygas | Aleksander Kamiński (malarz) | Roman Gineyko | Julia Rosnowska | Marta Dobosz | Tadeusz Czechowski | Monika Świtaj | Marek StokowskiOceń: Antoni Sikorski (aktor)