Stanisław J. Paprocki

---

Życiorys

Urodziny Stanisława J. Paprockiego miały miejsce w rodzinie, w której rodzicami byli Konstanty (ur. 1863) oraz Maria z Jeziorańskich (1866–1927). Po ukończeniu 7 klas Szkoły Realnej im. St. Staszica, Stanisław kontynuował naukę, kończąc 8 klas IV Rządowego Gimnazjum Filologicznego z siedzibą w Warszawie. W latach 1906–1915 był członkiem Organizacji Młodzieży Narodowej, znanej jako Związek Młodzieży Polskiej „Zet”. Następnie, w latach 1915–1923, studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

W skomplikowanym okresie I wojny światowej, w latach 1915–1918, Paprocki był związany z Polską Organizacją Wojskową. Po wojnie, od listopada 1918 do 1920 roku, ochotniczo służył w Wojsku Polskim, aktywnie uczestnicząc w wojnie polsko-bolszewickiej. W tym czasie pełnił również rolę kierownika wydziału organizacyjnego w Towarzystwie Straży Kresowej. W 1922 roku współzakładał Instytut Badań Spraw Narodowościowych, a od 1927 roku był jego sekretarzem generalnym. W latach 1922-1924 zajmował stanowisko naczelnika Wydziału Opieki nad Młodzieżą w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej.

W maju 1924 roku Paprocki objął funkcję redaktora „Dziennika Berlińskiego”, a później był odpowiedzialny za Wydział Prasowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W 1926 roku rozpoczął inicjatywę, która zaowocowała Związkiem Naprawy Rzeczypospolitej, w którym pełnił funkcję sekretarza. Od maja 1927 roku, pełnił obowiązki sekretarza generalnego w Instytucie Badań Narodowościowych, który wydawał pismo „Sprawy Narodowościowe”, nad którym był redaktorem i dyrektorem naukowym od 1927 do 1939 roku. W grudniu 1935 roku został powołany na dyrektora Biura Polityki Narodowościowej w Prezydium Rady Ministrów oraz współorganizował I Zjazd Polaków z Zagranicy odbywający się w lipcu 1929 roku.

W latach 1928-1937 redagował także „Les Questions Minoritaires”, a od 1934 roku był aktywnym członkiem Prezydium Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Stanisław Paprocki wspierał rozwój wschodnich terenów Polski jako członek władz Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich. W dniu 1 lipca 1925 roku awansował na podporucznika w korpusie oficerów rezerwy piechoty. Zgodnie z ewidencją w 1934 roku, pozostawał zarejestrowany w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Warszawa Miasto III, z przydziałem do 71 pułku piechoty w Zambrowie.

W obliczu wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, przez Rumunię Paprocki dotarł do Francji, gdzie aktywnie brał udział w kampanii francuskiej w szeregach 1 pułku Grenadierów Warszawy. Po klęsce François, udał się do Hiszpanii, a stamtąd do Wielkiej Brytanii. Tam współpracował z Instytutem Wschodnim „Reduta” oraz Instytutem Badania Zagadnień Krajowych, gdzie pełnił rolę sekretarza generalnego. W latach 1949-1951 redagował pismo „Wschód Polski”, które było wydawane przez Instytut Wschodni „Reduta”. Paprocki stał się jednym z fundamentów Ligi Niepodległości Polski oraz członkiem Rady Narodowej.

Od 1952 do 1961 roku, kierował redakcją Biuletynu Prasy Krajowej w Radiu Wolna Europa, który ukazywał się w Monachium. Z kolei od 1966 roku, był korespondentem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Po zakończeniu tak intensywnego życia, Stanisław J. Paprocki znalazł swój ostatni spoczynek na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 183-6-22,23.

Ordery i odznaczenia

Stanisław J. Paprocki był osobą, która otrzymała wiele prestiżowych odznaczeń i medalów za swoje zasługi. Oto lista wyróżnień, które zdobył:

• Krzyż Niepodległości, przyznany 12 marca 1931,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 10 listopada 1928,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany trzykrotnie; ostatni raz 12 maja 1939,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Publikacje

Stanisław J. Paprocki jest autorem wielu publikacji, które poruszają istotne kwestie związane z problemami narodowościowymi oraz mniejszościami w Polsce. Oto wybrane tytuły, które odzwierciedlają jego zainteresowania badawcze oraz działalność naukową:

• Ś.p. Tadeusz Hołówko wobec problemów narodowościowych, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Spraw Narodowościowych 1931,
• Sprawy mniejszościowe w Polsce: wykłady wygłoszone w dn. 16 i 17 października 1933 r. na Kursach Naukowych dla urzędników służby zagranicznej, Warszawa: Ministerstwo Spraw Zagranicznych 1933,
• La Pologne et le problème des minorités : recueil d’informations, Varsovie: Institut pour l’Étude des Questions Minoritaires 1935,
• Polen und das Minderheitenproblem : Informationen in Umrissen, Warszawa: Institut zur Erforschung der Minderheitsfragen, 1935,
• Minority affairs and Poland: an informatory outline, ed. by S. J. Paprocki, Warsaw: Nationality Research Institut 1935,
• Narodowości Rzeczypospolitej wobec zgonu Józefa Piłsudskiego, Warszawa: Instytut Spraw Narodowościowych 1935,
• I Zjazd Naukowy Poświęcony Ziemiom Wschodnim w Warszawie 20 i 21 września 1936 r.: Polesie: (sprawozdanie i dyskusje), Warszawa: Komisja Naukowych Badań Ziem Wschodnich 1938,
• Kwestia ukraińska, Londyn: „Reduta” 1949,
• Struktura narodowościowa Z.S.R.R., Londyn: „Reduta” 1949,
• Stosunek PRL do emigracji, Londyn: Instytut Badania Zagadnień Krajowych 1965,
• Oblicze ideowe młodzieży w kraju: referat wygłoszony 2 grudnia 1967 r., Londyn: Stow. Pol. Kombatantów. Federacja Światowa. Biuro Studiów 1968.

Te prace, pełne ważnych informacji, pokazują zaangażowanie Paprockiego w badanie kwestii tożsamości narodowej i problemów mniejszościowych w Polsce oraz poza jej granicami.

---

Oceń: Stanisław J. Paprocki

---