Stanisław Flato

---

Życiorys

Stanisław Flato, znany również jako Szmul Mojsze Flato, urodził się w rodzinie kupieckiej, której głową był Szymon (Szyji) i Bronisława (Brandli). Swoje edukacyjne kroki stawiał w Warszawie, gdzie w 1928 roku ukończył gimnazjum Ascola. Następnie, do roku 1929, studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Po zakończeniu tych studiów, podjął naukę w Paryżu, gdzie w 1936 roku zdobył dyplom lekarza.

W 1932 roku, Flato wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej. W drugiej połowie lat 30. XX wieku, brał aktywny udział w hiszpańskiej wojnie domowej, działając na jej froncie od grudnia 1936 do lutego 1939. Jego zaangażowanie w sprawy międzynarodowe kontynuował jako doradca Czerwonego Krzyża w Chinach. Następnie, od sierpnia 1939 do września 1945 roku, pełnił funkcję kierownika lekarzy przy Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej.

Pod koniec 1945 roku Flato powrócił do Polski, gdzie w lutym 1946 objął stanowisko zastępcy szefa Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego ds. operacyjnych i technicznych. W 1952 roku został wysłany do rezydentury Zarządu II Sztabu Generalnego WP w Ottawie, w Kanadzie. Na skutek decyzji Ministerstwa Obrony Narodowej, postanowił wrócić do Polski, mimo że już wtedy wiedział o przeprowadzanych masowych aresztowaniach w Oddziale II Szt. Gen. WP. W wyniku tych działań, m.in. aresztowania dotknęły również jego przełożonego, generała Wacława Komara, oraz jego zastępcę, Witolda Feder.

Po powrocie do kraju, Flato został aresztowany 7 lutego 1953 roku. Śledztwo, które wobec niego prowadzili oficerowie Oddziału IV Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego, charakteryzowało się wysokim stopniem brutalności. Wiadomo, że w ciągu pierwszych dwóch dni nie pozwolono mu na sen. Przesłuchania odbywały się przez 17–20 godzin na dobę aż do 23 marca, kiedy to znajdował się w karcerze, co prowadziło do halucynacji. W wyniku tego zmuszony był do składania zeznań, które później odwoływał.

Mimo że śledztwo nie przynosiło oczekiwanych rezultatów, Stanisław Flato został zwolniony z aresztu 6 grudnia 1954 roku. Dwa lata później, w 1956 roku, otrzymał zatrudnienie w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Dzięki dużemu uznaniu, jakim cieszył się wśród chińskich władz, był głównym pośrednikiem w organizacji wizyty I sekretarza KKC PZPR Edwarda Ochaba w Pekinie, która miała miejsce w październiku 1956 roku. Rok później objął stanowisko radcy ambasady PRL w Pekinie.

W 1957 roku Stanisław Flato powrócił do Polski, gdzie objął urząd wicedyrektora Departamentu II MSZ, odpowiedzialnego za kraj azjatycki. W ministerstwie pracował aż do przejścia na emeryturę w 1968 roku. Zmagał się z problemami zdrowotnymi związanymi z sercem, a jego życie zakończyło się w 1972 roku, podczas wizyty w Berlinie Wschodnim, gdzie spotkał się z córką.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Flato był osobą, która miała zaszczyt otrzymać liczne odznaczenia i ordery świadczące o jego wkładzie w rozwój kraju oraz niezwykłych osiągnięciach. Wśród wyróżnień, które zdobył, znajdują się:

• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 17 października 1946,
• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari, przyznany 16 lipca 1946,
• Srebrna odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, przyznana w 1966 roku.

---

Oceń: Stanisław Flato

---