Romuald Chojnacki

---

Życiorys

Rodzice Romualda Chojnackiego, Józef Chojnacki, będący kapitanem artylerii Wojska Polskiego Garnizonu fortecy Modlin, oraz Gabriela z Makowieckich, przyczynili się do jego artystycznego rozwoju. Pochodził z Warszawy, gdzie rozwijał swoje talenty malarskie pod okiem Aleksandra Kokulara. W latach 40. XIX wieku odwiedzał Rzym, który stanowił ważne centrum artystyczne, a jego wspólne spotkania z Cyprianem Kamilem Norwidem, kluczową postacią polskiego romantyzmu, miały znaczący wpływ na jego rozwój. Pracownia Norwida przy via Sistina była popularnym miejscem dla artystów z Polski, gdzie dzielili się swoim doświadczeniami i inspiracjami.

W roku 1844 stworzył Portret kolonii polskiej w Rzymie, olejny szkic na tekturze, na którym przedstawione są profile dziewięciu mężczyzn. Podpis na obrazie wymienia między innymi artystów: R. Markowskiego, „Malarza Mikulskiego”, Ksawerego Skarżyńskiego – architekta, oraz malarzy Lucjana Weyssenhoffa, Jana Józefa Dutkiewicza, Cypriana Norwida, Chojnackiego (w formie autoportretu) oraz Antoniego Kolberga. Dzieło to jest obecnie częścią zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie znalazło swoje stałe miejsce. W 2023 roku jego reprodukcja zasłużenie znalazła się w zestawie kart Dixit MNK – dodatku do popularnej gry planszowej Dixit.

Pod koniec lat 40. życia artysty zdiagnozowano nieuleczalną chorobę, prowadzącą do postępującej długotrwałej niesprawności nóg. Z tego powodu zdecydował się na przeprowadzkę do Odessy, gdzie aktywnie uczestniczył w lokalnym życiu artystycznym. Jego działalność współtworzyła odeską szkołę malarską oraz było to miejsce działania tamtejszego Towarzystwa Sztuk Pięknych. Pod jego opieką rozwijał swój warsztat artystyczny Stanisław Chlebowski.

Pobyt Chojnackiego na Krymie zaowocował przyjaźnią z Józefem Ignacym Kraszewskim, który uwiecznił wspomnienia o malarzu w artykule opublikowanym po jego śmierci w „Tygodniku Ilustrowanym” z 1885 roku. Chojnacki zasłynął jako znakomity autor obrazów o tematyce religijnej, historycznej oraz portretowej. Wiele z jego prac znajdowało się w prywatnych kolekcjach na Wołyniu i Podolu, a niektóre z nich są znane jedynie dzięki zapisom historycznym.

W 1845 roku zaprezentował obraz Matka Boska klęcząca w Warszawie. Anna Lebet-Miniakowska, w swoim szkicu poświęconym artyście, wymienia również inne znane dzieła, takie jak Portret dwóch dziewcząt (który w przededniu II wojny światowej znajdował się w zbiorach Ordynacji Krasińskich w Warszawie), Czumaki, Ukraina, Św. Jerzy, oraz Chrystus na krzyżu. Ostatnią znaną pracą artysty była Młoda kobieta w całej postaci, którą wystawiono w 1883 roku w Warszawie; dochód ze sprzedaży tego dzieła Chojnacki przeznaczył na wsparcie Towarzystwa Sztuk Pięknych.

W kontekście techniki malarskiej, historyczka sztuki Helena d’Abancourt de Franqueville zwróciła uwagę na charakterystyczne cechy stylu Chojnackiego, podkreślając zastosowanie różowych tonacji świateł oraz ciemnych szarości w cieniach. W badaniach Marii Nitki, dotyczących twórczości polskich artystów w Rzymie XIX wieku, znalazł się także akt męski autorstwa Chojnackiego, pochodzący ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Zwraca uwagę na to, że jego szkic łamał ówczesne schematy, świadcząc o dużym doświadczeniu malarskim artysty.

Dzieła Romualda Chojnackiego można podziwiać w Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Krakowie, a także w Państwowym Muzeum Sztuki w Saratowie, Państwowym Muzeum Sztuk Pięknych im. A. Puszkina, Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. B. Woźnickiego, Muzeum Historii Lokalnej w Winnicy oraz Muzeum Sztuki w Odessie.

---

Oceń: Romuald Chojnacki

---