Karol Paweł Sulikowski

---

Życiorys

Karol Paweł Sulikowski rozpoczął swoją edukację w 1885 roku w prywatnej szkole Hermana Benniego, która niestety została zamknięta z powodu działań prowadzonych przez Adolfa Dygasińskiego, dotyczących tajnych wykładów w języku polskim. Po tym okresie kontynuował naukę w warszawskim V Gimnazjum Filologicznym. Jego pasja do nauki zaprowadziła go w 1894 roku na Wydział Mechaniczny Politechniki w Charlottenburgu, gdzie bycie ambitnym studentem oznaczało także odbywanie praktyk. W 1896 i 1897 miał okazję pracować w fabryce parowozów L. Schwartzkopfa w Berlinie, a również zaangażował się w współpracę z czasopismem „Dienlich”. Jednakże, w 1902 roku, z powodu nielegalnej działalności politycznej, został wydalony z Niemiec, ale udało mu się ukończyć studia na Politechnice we Lwowie.

Po zakończeniu edukacji odbył staż w warsztatach mechanicznych kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, a następnie nawiązał pracę w Pruszkowie. W 1903 roku Sulikowski przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie praktykował w fabryce maszyn „Steele and Condict” w Jersey City oraz w fabryce pras „E. W. Bliss” w Nowym Jorku. Tam również nawiązał współpracę z Związkiem Wychodźstwa Polskiego, a także z Skarbem Narodowym. Podczas swojej pobytu w Chicago w 1904 roku, miał okazję poznać Romana Dmowskiego, z którym odbył podróż do Detroit i Buffalo, poznając przy tym amerykańską Polonię.

Jego związki z Polską nie osłabły, gdy przeniósł się do Fryburga w Szwajcarii, gdzie stał się sekretarzem Ignacego Mościckiego. Wspierał Mościckiego w badaniach nad przemysłową produkcją kwasu azotowego z powietrza, a także szefował księgowości Towarzystwa Kwasu Azotowego we Fryburgu (Société de l’Acide Nitrique). W latach 1908–1910 Sulikowski był odpowiedzialny za nadzór nad budową fabryki kwasu azotowego dla koncernu „Aluminium A.G. Neuhausen” w Chippis, która korzystała z metody opracowanej przez jego współpracownika.

W 1912 roku Sulikowski powrócił do Galicji, gdzie w 1913 roku założył Spółkę Inicjatywy Przemysłowej, aby produkować kwas azotowy wedle metody Mościckiego. Rozpoczął budowę fabryki w Borach, ale z powodu wybuchu I wojny światowej projekt został przerwany. W latach 1915–1918 zarządzał rodzinnym majątkiem w Popieniu, zastępując swojego brata Adama, który został wzięty do niewoli przez Niemców. W 1919 roku otrzymał spadek po swoim ojcu, folwark Dąbrowa.

Po dokonaniu licznych zmian, ostatecznie dokończył budowę fabryki „Azot” w Borach, zostając jej kierownikiem. Szybko zmierzył się z kryzysem gospodarczym, który zmusił go do wstrzymania produkcji, jednak po reformie gospodarczej Władysława Grabskiego w 1924 roku wznowił ją. Budował dwór w Dąbrowie według projektu Jana Witkiewicza w 1928 roku. Niestety fabryka „Azot” zbankrutowała w 1929 roku, a Sulikowski zamieszkał w Dąbrowie. Od 1930 roku pracował w Zjednoczonych Fabrykach Maszyn i Wagonów Ludwik Zieleniewski i Fitzner-Gamper SA w Siemianowicach Śląskich, po czym przejął rolę radcy technicznego w Urzędzie Patentowym w Warszawie. W 1932 roku wrócił do Dąbrowy, gdzie rozwijał swoją karierę administracyjną.

Wybuch II wojny światowej przyniósł wiele zmian; majątek Sulikowskiego w Dąbrowie został przejęty przez Niemców. W 1944 roku część terenu przekazano na budowę lotniska Luftwaffe, a w styczniu 1945 roku jego pałac został zniszczony w wyniku ataku Armii Czerwonej. W lutym tegoż roku, w związku z reformą rolną, Sulikowski został wywłaszczony bez odszkodowania, a w marcu 1945 roku osiedlił się w Łodzi. W grudniu 1950 roku podjął pracę jako tłumacz w Centralnym Biurze Technicznym Przemysłu Maszyn Włókienniczych, a w 1958 roku otrzymał rentę, co pozwoliło mu na udzielanie korepetycji z języków obcych.

Życie prywatne

Sulikowski był synem Karola Sulikowskiego, dyrektora kolei warszawsko-wiedeńskiej, oraz Julii Wandy z domu Krukowieckiej (zm. 1916), córki Aleksandra Krukowieckiego. Jego małżonką była Maria Antonina z domu Przyłuska (1882–1962), doktor chemii, z którą miał troje dzieci: Stefana (ur. 1911), inżyniera mechanika oraz wykładowcę Politechniki Warszawskiej, Zofię Luxemburg (1916–1957) oraz Wandę Teresę (ur. 1925), historyczkę. Jako prawnuk gen. Jana Krukowieckiego, gromadził materiały na jego temat, które ostatecznie przekazał do BUW.

Po jego śmierci, został pochowany na cmentarzu Doły w Łodzi, a później jego szczątki przeniesiono do grobu rodzinnego na cmentarzu w Jeżowie.

---

Oceń: Karol Paweł Sulikowski

---