Józefa Wnukowa, z domu Lasota, to postać niezwykle ważna w polskim świecie sztuki. Urodziła się 2 kwietnia 1911 roku w Warszawie, a swoje życie zakończyła 23 stycznia 2000 roku w Sopocie. Była to artystka nie tylko uzdolniona w zakresie malarstwa, ale również z pasją zajmująca się tkaniną artystyczną.
Wnukowa pełniła także rolę pedagoga w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku, która obecnie jest znana jako Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku. Jej wkład w edukację artystyczną był niezwykle istotny, a jej prace do dziś pozostają inspiracją dla wielu młodych artystów.
Życiorys
Józefa Wnukowa była utalentowaną artystką, córką adwokata Hermana Lasoty. Jej rodzina poniosła tragiczną śmierć we wrześniu 1939 roku, kiedy to podczas bombardowania Warszawy zginęli jej rodzice oraz brat Henryk. Ukończyła gimnazjum humanistyczne w stolicy w 1928, a od 1930 roku kontynuowała edukację w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie. W latach 1932-1937 studiowała w Akademii Sztuk Pięknych, w pracowniach znanych wykładowców, takich jak M. Kotarbiński oraz L. Pękalski.
W latach 1937-1938 miała możliwość podróżować do Włoch i Francji, a od 1938 do 1944 mieszkała we Lwowie. Pełniła istotną rolę w Lwowskim Związku Artystów, a od 1941 roku była członkiem Związku Artystów Zachodniej Ukrainy. Po zajęciu Lwowa przez Niemców, w 1941 roku, Józefa wraz z mężem Marianem Wnukiem zaangażowała się w pomoc Żydom z kręgu artystycznego, zwłaszcza tym, którzy znajdowali się w getcie. W 1943 roku wstąpili do lwowskiego oddziału „Żegoty”.
Rok 1944 przyniósł nowe wyzwania, gdyż wzięła udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka Armii Krajowej, a także jako przewodniczka po kanałach, przyjmując pseudonimy „Magda” oraz „Malarka”. Po wojnie, po krótkim pobycie w Domu Pracy Twórczej w Łańcuchowie (od listopada 1944 do czerwca 1945), osiedliła się z mężem w Gdańsku.
W Gdańsku, Józefa współtworzyła Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Pięknych (z siedzibą w Sopocie w latach 1945–1954), obok m.in. Janusza Strzałeckiego, Krystyny oraz Juliusza Studnickich, Jacka i Hanny Żuławskich. W szkołach prowadziła Pracownię Tkaniny na Wydziale Malarstwa i Zakład Artystyczno-Naukowy tkaniny dekoracyjnej. W 1981 roku przeszła na emeryturę.
Józefa była artystką, która czerpała inspiracje do swoich pejzaży z licznych podróży, w tym do Wietnamu, Norwegii oraz Polinezji. Była autorką cykli artystycznych, takich jak „Ptaki” i „Św. Franciszek na Kaszubach”, a także monumentalnych tkanin wykładzinowych zdobiących zamki w Gołuchowie i Książu. Wzięła udział w pracach nad elewacjami gdańskich kamieniczek w 1953 roku oraz stropem w ratuszu gdańskim w 1970 roku. Warto także zaznaczyć, że była matką chrzestną statku MS „Artur Grottger” w 1988 roku.
Józefa Wnukowa zmarła w Sopocie i została pochowana na lokalnym cmentarzu komunalnym w kwaterze AK-1-36.
Ordery i odznaczenia
Wśród wielu wyróżnień, które otrzymała Józefa Wnukowa, znajduje się szereg honorowych odznaczeń, które podkreślają jej wpływ oraz zaangażowanie.
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1978),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1956),
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1953),
- Medal Księcia Mściwoja II (1997),
- Odznaka „Za Zasługi dla Gdańska” (1960).
Te odznaczenia świadczą o jej znaczącej roli w rozwijaniu kultury i nauki oraz o głębokim oddaniu dla społeczeństwa.
Nagrody
Józefa Wnukowa, znana ze swojego przemożnego wpływu na sztukę, otrzymała kilka znaczących wyróżnień w swojej karierze artystycznej.
- Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za obraz reprezentujący Pierwszomajową manifestację z 1905 roku, który był wystawiony na Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w 1952 roku,
- Nagroda Państwowa II stopnia, przyznana w 1955 roku, w uznaniu dla całokształtu twórczości w dziedzinie tkaniny dekoracyjnej,
- Nagroda Artystyczna Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki przyznana w 1994 roku.
Przypisy
- Mateusz Szczepaniak, „Założyli u nas oddział lwowski »Żegoty«”. Historia Mariana i Józefy Wnuków POLIN Polscy Sprawiedliwi [dostęp 03.07.2024 r.]
- Laureaci medalu księcia Mściwoja II [online], bip.gdansk.pl [dostęp 21.10.2024 r.]
- a b c d e WNUK JÓZEFA, malarka, artystka tkactwa, pedagog – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 02.07.2024 r.]
- Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22.07.1955 r. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 02.07.2024 r.]
- Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23.07.1952 r. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 02.08.2024 r.]
- Wnuk Józefa – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 12.09.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Antoni Tarnowski (tancerz) | Lubomir Tomaszewski | Marianna Gdowska-Timoszewicz | Wanda Grodzieńska | Arkadiusz Bazak | Halina Korngold | Andrzej Rejman | Maciej Kuroń | Jasia Reichardt | Łukasz Krupiński | Anna Rajecka | Jan Budzyński (aktor) | Aleksandra Szwed | Andrzej Bukowiński | Stanisław Bareja | Jan Kukliński | Marie Epstein | Magdalena Gross | Siewier Gansowski | Stanisław Kamiński (inspicjent)Oceń: Józefa Wnukowa