Marie Epstein

Kultura i sztuka

Marie Epstein, właściwie Maria Antonina Epstein, to postać o wielkim znaczeniu dla świata filmu. Urodziła się 14 sierpnia 1899 roku w Warszawie, a zmarła 24 kwietnia 1995 roku w Paryżu. Była nie tylko reżyserką i scenarzystką, ale także archiwistką filmową, która zyskała uznanie w środowisku artystycznym.

Epstein była jedną z pionierów Cinémathèque française, organizacji, która miała olbrzymi wpływ na rozwój kinematografii we Francji oraz na ochronę filmowego dziedzictwa. Jej zaangażowanie w projekty filmowe i archiwalne przyczyniło się do upowszechnienia wiedzy o historii kina.

Nie można również zapomnieć o jej bracie, Jeanie Epsteinie, który sam był znanym reżyserem. Wspólne zainteresowania i pasja do sztuki filmowej łączyły ich przez całe życie. Marie Epstein pozostaje inspiracją dla wielu twórców i miłośników kina na całym świecie.

Życiorys

Maria Epstein przyszła na świat w rodzinie spolonizowanych Żydów. Jej ojciec, Juliusz Eugeniusz Epstein, był żołnierzem, który walczył po stronie Francji w czasie wojny francusko-pruskiej. Po zakończeniu konfliktu wrócił do Polski, gdzie objął dowództwo w fabryce papieru położonej w Soczewce. Matka Marii, Helena Rompel, pochodziła z rodziny polskiego cieśli. W roku 1907, w wyniku śmierci ojca, Maria wraz z matką i bratem opuściła Polskę i osiedliła się w Fryburgu, w Szwajcarii, gdzie zamieszkała w katolickim internacie żeńskim. Wakacyjne chwile spędzała zazwyczaj w towarzystwie rodziny w Fontainebleau. W 1915 roku rodzina Epsteinów ponownie zmieniła miejsce zamieszkania, tym razem przenosząc się do Lyonu.

W latach dwudziestych XX wieku Marie Epstein wyróżniała się jako jedna z nielicznych kobiet w gronie francuskich reżyserów filmowych. Na początku swojej kariery nawiązała współpracę z reżyserem filmów dokumentalnych, Jeanem Benoît-Lévym. Dzięki temu, że poleciła go swojemu bratu Jeanowi Epsteinowi, w 1922 roku zrealizowali wspólnie debiutancki film pod tytułem Pasteur. Od tego momentu Maria zaczęła pisać scenariusze do produkcji swojego brata, w tym m.in. do filmów: Wierne serce (1923), Plakat (1924), Podwójna miłość (1925) oraz Sześć i pół na jedenaście (1926). W wielu z nich wcieliła się również w drugoplanowe role.

Jej kariera rozwinęła się na dobre w latach trzydziestych, kiedy to nawiązała jeszcze bliższą współpracę z Jeanem Benoît-Lévym. Razem produkowali filmy, a Marie pisała ich scenariusze. Jednym z ich najważniejszych osiągnięć była produkcja La Maternelle w 1932 roku, która stała się międzynarodowym sukcesem. Dramat społeczny ten opowiadał o życiu porzuconej dziewczynki, która mieszkała w domu opieki.

W 1936 roku Marie oraz Jean Epstein włączyli się w pomoc Henriemu Langlois i Georges’owi Franju przy zbieraniu kopii filmów w nowo utworzonej Cinémathèque française. Jednak w roku 1940 rodzeństwo Epstein zostało wykluczone z pracy nad filmami, co było częściowo spowodowane ich zaangażowaniem politycznym w Francuskiej Sekcji Międzynarodówki Robotniczej. Dzięki interwencji aktorki Orane Demazis udało im się uniknąć deportacji do obozu koncentracyjnego. Po stracie brata w 1953 roku Maria postanowiła zakończyć swoją działalność filmową i podjęła pracę w Cinémathèque française, gdzie zajmowała się archiwizacją i konserwacją zgromadzonych materiałów.

Realizowała program mający na celu przeniesienie klasycznych francuskich filmów z łatwopalnych taśm celuloidowych na bardziej bezpieczne nośniki z octanu celulozy. Wśród jej osiągnięć znajduje się rekonstrukcja takich filmów jak Koło udręki (1921) oraz Napoleona (1925) w reżyserii Abla Gance’a. Maria pracowała w Cinémathèque aż do lat osiemdziesiątych, a jej asystentką była montażystka Renée Lichtig.

Filmografia

Marie Epstein, uznawana za wybitną postać w historii kina, współpracowała z Jeanem Benoît-Lévym przy wielu projektach filmowych w latach 1925-1953. Oto lista produkcji, w których brała udział jako współreżyser:

  • 1925: La destruction des campagnols,
  • 1926: L’olivier,
  • 1927: Il était une fois trois amis,
  • 1927: L’école d’agriculture de Cibeins,
  • 1929: Âmes d’enfants,
  • 1929: Peau de pêche,
  • 1930: L’hyménée des roses ou l’hybridation artificielle,
  • 1930: Maternité,
  • 1932: Coeur de Paris,
  • 1932: L’École Nationale d’Agriculture de Montpellier,
  • 1933: La maternelle,
  • 1934: Itto,
  • 1934: L’agronomie au Maroc,
  • 1938: Altitude 3.200,
  • 1939: Le feu de paille,
  • 1951: La mystérieuse Fatima,
  • 1951: Quartetto,
  • 1951: Quatorze juillet: un jour férié,
  • 1952: Agence matrimoniale,
  • 1952: Deux maîtres pour un valet,
  • 1952: French Cancan,
  • 1952: La noce à Monaco,
  • 1952: La Ruche,
  • 1952: Le congrès de la danse,
  • 1952: Le malade imaginaire,
  • 1952: Le poignard,
  • 1952: Nymphes de Versailles,
  • 1952: Sous les ponts,
  • 1953: La grande espérance.

Oprócz pracy reżyserskiej, Epstein była również utalentowaną scenarzystką, a jej prace obejmują wiele znanych filmów:

  • 1923: Wierne serce,
  • 1925: Podwójna miłość,
  • 1927: Sześć i pół na jedenaście,
  • 1930: Maternité,
  • 1932: Coeur de Paris,
  • 1933: La maternelle,
  • 1936: Hélène,
  • 1937: La mort du cygne,
  • 1958: La liberté surveillée.

Jej twórczość ma znaczący wkład w rozwój kinematografii, a filmy, nad którymi pracowała, są wciąż cenione przez krytyków i widzów.

Przypisy

  1. a b c Cinémathèque française ↓.
  2. a b Oscherwitz i Higgins 2007 ↓, s. 157.
  3. Czeczot-Gawrak 1963 ↓, s. 27–28.
  4. Czeczot-Gawrak 1963 ↓, s. 21–24.
  5. Czeczot-Gawrak 1963 ↓, s. 22.

Oceń: Marie Epstein

★★★★★
Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:5