Józef Jan Zimmerman

---

Rodzina

Józef Jan Zimmerman był dzieckiem Jana i Cecylii, z domu Pawłowskiej. Jego ojciec, który pełnił funkcję zarządcy w zakładzie garbarskim Temler i Szwede w Warszawie, odszedł z tego świata, gdy Józef miał zaledwie cztery lata.

Po tym wydarzeniu, jego matka zdecydowała się na podjęcie pracy w przedszkolu (zwanym również ochronką) znajdującym się przy zakładach „Częstochowianka” w Błesznie, które dzisiaj jest częścią Częstochowy.

W dniu 30 lipca 1912 roku ożenił się z Władysławą Martynowską, która była nauczycielką. Władysława była córką Aleksandry z domu Korzon oraz Franciszka Ksawerego Martynowskiego, który był znanym dziennikarzem, historykiem i krytykiem sztuki.

Józef i Władysława doczekali się dwojga dzieci: Jana Zimmermana, który wybrał zawód inżyniera chemika oraz Anny Hulewicz, która pracowała jako architekt.

Lata nauki

Naukę rozpoczął w wyjątkowych warunkach, co miało znaczący wpływ na jego rozwój artystyczny. Swoje pierwsze kroki stawiał w Rosji, gdzie mieszkał u rodziny, najpierw w Humaniu, a następnie w Nowozubkowie, w pobliżu Briańska. Maturę złożył w prestiżowej szkole prywatnej I. Lamparskiego w Częstochowie.

Jego edukacja artystyczna zainicjowała się w latach 1903–1908, kiedy to uczęszczał do Warszawskiej Szkoły Rysunkowej. W kolejnych latach, między 1913 a 1914 rokiem, podjął roczne studia w Szkole Artystycznej Plenerowej Antoniego Austena, zlokalizowanej w malowniczym Parku „Sielce” na obrzeżach Warszawy, w obecnych czasach znanej dzielnicy Mokotów.

W ramach poszerzenia swoich horyzontów, uczestniczył także w Kursach Wakacyjnych dla nauczycieli, które odbywały się w Bydgoszczy oraz Krakowie. Jego starania i umiejętności zostały docenione, gdy w 1927 roku przed Komisją Egzaminacyjną Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie uzyskał dyplom nauczyciela rysunków, uprawniający go do pracy w szkołach ogólnokształcących oraz seminariach nauczycielskich.

Praca zawodowa

W 1902 roku Józef Jan Zimmerman podjął pracę w Rysowni Fabryki Żyrardowskiej, zlokalizowanej w Żyrardowie. Jego talent i umiejętności przyczyniły się do współpracy w zakresie projektowania wzorów tkanin, co miało miejsce z firmą z Częstochowy. W latach 1907–1919 pracował w zakładzie malarsko-dekoracyjnym prowadzonym przez Bronisława Maruszewskiego, gdzie pełnił rolę rysownika. W 1915 roku podjął się również nauczania, sprawując funkcję nauczyciela rysunków w Gimnazjum Realnym Męskim i Żeńskim, które całkiem świeżo powstało, przy zgodzie okupanta pruskiego.

W wyniku upaństwowienia w 1919 roku, gimnazjum zmieniło nazwę na Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Wilnie, a Zimmerman kontynuował tam pracę jako wykładowca aż do 1939 roku. Od 1932 roku, a także w kolejnych latach, nauczał także w Gimnazjum Mechanicznym oraz w szkołach powszechnych. Za swoje zasługi w dziedzinie edukacji, w dniu 7 maja 1938 roku, został uhonorowany Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.

Podczas II wojny światowej, kiedy Niemcy zakazały Polakom kształcenia młodzieży, Zimmerman aktywnie uczestniczył w tajnym nauczaniu. W tym okresie, w sposób oficjalny, pracował jako kancelista w GrundstuckGesellschaft. Po wojnie kontynuował swoją misję edukacyjną aż do końca życia, ucząc w różnych szkołach białostockich, takich jak Liceum Plastyczne oraz Technikum budowlane. W czasach międzywojennych, jego profesjonalne umiejętności obejmowały również biegłość w grafologii.

Praca artystyczna

Najstarszym znanym przykładem twórczości plastycznej Józefa Jana Zimmermana jest zachowany szkicownik, który stanowi nieocenione źródło wiedzy o jego wczesnych pracach. Najwcześniejsze dzieła malarskie artysty powstały w 1908 roku, w trakcie jego pobytu u krewnych w Błesznie. Są to dwie nieduże prace olejne, które przedstawiają tematy pejzażowe. W dniu 2 maja 1911 roku, artysta został członkiem Towarzystwa „Zachęty” Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 1925 do 1939 roku, należał również do Zrzeszenia Polskich Artystów Plastyków.

Najdłuższy okres twórczy Zimmermana przypada na czas jego pobytu w Białymstoku, który zainaugurował obrazem „Aleja Kasztanowa”. Powstał on bezpośrednio po jego przyjeździe do miasta w 1915 roku i został zaprezentowany na Salonie Jesiennym w tym samym roku w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Artysta wziął także udział w wystawach organizowanych przez Zachętę, prezentując m.in. obraz „Maki” w 1924 roku oraz w 1930 roku, na wystawie zbiorowej prac Zrzeszenia Polskich Artystów Plastyków, gdzie wystawił dwa obrazy: „Wenecja Bydgoska” oraz „Motyw z Parku w Bydgoszczy”. W latach dwudziestych i trzydziestych Zimmerman aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym Białegostoku, biorąc udział w licznych wystawach prac lokalnych plastyków.

W 1955 roku, w Muzeum w Białymstoku, zorganizowano wystawę pośmiertną prac artysty, co dodatkowo doceniło jego twórczość. W roku 1997, Muzeum Historyczne Oddział Muzeum Okręgowego w Białymstoku zaprezentowało wystawę pod tytułem „Życie kulturalne Białegostoku w latach 1919–1939”, na której pokazano w sumie 25 prac malarza Józefa Zimmermana.

Tematyka jego prac koncentrowała się głównie na studiach natury, które były malowane w plenerze i w sposób oddający wiernie jej urodę.

---

Oceń: Józef Jan Zimmerman

---