Henryk Ross

---

Życiorys

Henryk Ross rozpoczął swoją przygodę z fotografią jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Wówczas pracował jako fotograf prasowy oraz sportowy dla gazet w Warszawie. Jego losy zawodowe zostały jednak na zawsze zmienione przez zawirowania wojenne, w których brał udział podczas kampanii wrześniowej.

Litzmannstadt Ghetto

W latach 1940-1944 był jednym z nielicznych fotografów zatrudnionych w Wydziale Statystycznym getta Litzmannstadt. Do jego głównych zadań należało wykonywanie zdjęć legitymacyjnych oraz dokumentowanie rzeczywistości, w tym fotografowanie zmarłych. Oficjalnie zajmował się m.in. fotografią propagandową, dokumentując spotkania władz getta, fabryki oraz instytucje działające w jego obrębie, takie jak straż pożarna, służba zdrowia i policja. Jednak jego prawdziwa rola była znacznie poważniejsza – za pomocą sprzętu i materiałów, które miał do dyspozycji, dokumentował codzienne życie mieszkańców getta. Dzięki jego pracy powstało kilka tysięcy zdjęć ukazujących okrutną rzeczywistość: głód, masowe groby, publiczne egzekucje oraz deportacje do obozu Kulmhof.

W 1941 roku Henryk Ross ożenił się, co miało znaczący wpływ na jego dalsze losy. Kiedy zaczęła się likwidacja getta, on i jego żona postanowili zabezpieczyć część negatywów, zakopując je w pobliżu swojej kamienicy przy ulicy Jagiellońskiej 12. Po zakończeniu likwidacji getta pozostał na jego terenie, należąc do grupy, która miała zadanie oczyścić ten obszar. Przez cały ten czas, on i jego żona przetrwali, ukrywając się, aż do wyzwolenia Łodzi przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 roku.

Po II wojnie światowej

Po wojnie Henryk Ross wrócił do Łodzi, a zakopane negatywy udało mu się odnaleźć. Z około 6000, które ocalały, około połowa przetrwała w dobrym stanie. Pracował jako fotograf w Łodzi aż do 1950 roku (lub 1956), po czym zdecydował się na emigrację do Izraela. Jego życie zawodowe nie zakończyło się na tym etapie – w 1961 roku był świadkiem w procesie Adolfa Eichmanna, gdzie składał zeznania po polsku. Jego fotografie stanowiły ważne dowody w tej przełomowej sprawie.

Fotografie

Prace Henryka Rossa są uznawane za wybitny zbiór fotografii, które w jedyny sposób dokumentują życie Żydów w gettach. To niezwykłe dzieło, wykonane przez jedną osobę, ukazuje codzienność oraz dramatyzm tamtego okresu.

Po jego śmierci, cenny zbiór został przekazany do Archive of Modern Conflict w Londynie, a następnie znalazł swoje miejsce w Art Gallery of Ontario w Toronto. Dzięki temu prace Rossa mogą być podziwiane przez szerokie grono odbiorców.

W 2004 roku w Londynie wydano album pt. Lodz Ghetto Album, który oparty jest na niesamowitych fotografiach wykonanych przez Henryka Rossa, stanowiąc tym samym ważny wkład w historiografię tego trudnego okresu.

---

Oceń: Henryk Ross

---