Jan Gall

---

Życiorys

Jan Karol Gall, znany kompozytor, ukończył gimnazjum w Cieszynie. Następnie odbył studia związane z fortepianem oraz teorią muzyki w krakowskiej Szkole Towarzystwa Muzycznego „Muza”. Wśród jego nauczycieli byli m.in. J. Blaschke oraz Kazimierz Hofman. Po ukończeniu edukacji w Krakowie, Gall kontynuował naukę pod okiem Franza Krenna w Konserwatorium Wiedeńskim i Josepha Gabriela Rheinbergera w Monachium.

W latach 1879–81 przebywał w Krakowie, gdzie 19 marca 1879 miał miejsce jego debiut kompozytorski. Wówczas, podczas inauguracyjnego koncertu Chóru Akademickiego, który dopiero co powstał, w sali Redutowej Teatru Starego, zaprezentowano dwie jego pieśni: W gaiku oraz Pieśń leśną.

W roku 1882 Gall prowadził chór w Lipsku, a przebywając w Weimarze, miał okazję poznać wielkiego kompozytora Franciszka Liszta. W 1883 roku uczył się śpiewu u Francesco Lampertiego w Mediolanie. Dwa lata później objął stanowisko dyrektora lwowskiego Towarzystwa Muzycznego, którym zarządzał do 1888 roku.

Po krótkim pobycie w Dreźnie i Lipsku w 1888 roku, Gall wrócił do Krakowa. W 1890 roku rozpoczął pracę jako wykładowca w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, gdzie wykładał historię muzyki. W latach 1891–1895 nauczał śpiewu solowego oraz teorii muzyki. W 1895 roku otrzymał tytuł profesora śpiewu i dyrygenta we Wrocławiu.

Od 1896 roku, aż do końca swojego życia, mieszkał w Lwowie, gdzie prowadził chór „Echo-Macierz” pełniąc rolę dyrygenta oraz kierownika artystycznego.

Życie prywatne

Żoną Jana Karola Galla była Maria z Wójcikiewiczów, która w młodości była uzdolnioną śpiewaczką. Ich synem był Iwo Gall, znany reżyser teatralny i scenograf, który przyszedł na świat w 1890 roku, a jego życie zakończyło się w 1959 roku.

Jan Gall zmarł 30 października 1912 roku. Już dzień później został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, gdzie spoczywają liczni zasłużeni mieszkańcy tego miasta. Warto zauważyć, że 27 października 1935 roku planowano jego ekshumację z pola 51 cmentarza, aby przenieść go do rejonu przeznaczonego dla osób szczególnie zasłużonych.

W 1936 roku we Lwowie ruszyła zbiórka funduszy na budowę pomnika-grobowca ku czci Jana Galla, co świadczy o jego znaczeniu i wpływie w życiu kulturalnym regionu.

Twórczość

„Jan Karol Gall to postać, która znacząco wpisała się w polską muzykę, szczególnie w rejonie twórczości chóralnej. Był autorem około 400 pieśni chóralnych oraz 90 solowych, wśród których znalazły się takie utwory jak Dziewczę z buzią jak malina (słowa Mariana Gawalewicza, będące tłumaczeniem wiersza Henryka Heinego), Gdybym był młodszy, dziewczyno (słowa Adama Asnyka, dedykowane właśnie jemu), Czarowna cicha noc majowa czy kolęda Mizerna cicha (teksty autorstwa Teofila Lenartowicza).

Oprócz tego, Gall był również znany z opracowywania chóralnych wersji pieśni ludowych oraz przetworzeń dzieł Stanisława Moniuszki, takich jak Pieśń rycerska (Czy w razie, czy w zwadzie), Piosnka żołnierza oraz Pieśń wieczorna. Jego dorobek obejmuje także operę Barkarola stworzoną w 1884 roku, komiczną operę Viola inspirowaną twórczością Szekspira, kantaty oraz różne miniatury fortepianowe. Mnogość utworów Gall’a ukazywała się dzięki krakowskiemu księgarzowi i wydawcy Stanisławowi Andrzejowi Krzyżanowskiemu.

Nie tylko komponował, ale również aktywnie działał jako krytyk muzyczny. Jego recenzje pojawiały się na łamach krakowskiej „Nowej Reformy” w latach 1883–1888, co przyczyniło się do krzewienia wiedzy o muzyce w tym czasie. Jego wkład w edukację muzyczną pozostaje niezaprzeczalny, wśród jego uczniów był m.in. Stanisław Budweil.

---

Oceń: Jan Gall

---