Izolda Kowalska-Kiryluk


Izolda Zofia Kowalska-Kiryluk, znana również jako Krystyna lub Ziuta, to postać, która odcisnęła swoje piętno na historii Polski. Urodziła się 20 stycznia 1916 roku w Warszawie i zmarła w tym samym mieście 20 września 1984 roku.

Była polską działaczką, która angażowała się w działalność licznych organizacji społecznych i politycznych, takich jak KZMP, MOPR, KPP, PPR oraz późniejsze PZPR. Jej wkład w życie publiczne był nie do przecenienia.

W wojsku, Izolda Kowalska-Kiryluk osiągnęła stopień podpułkownika, co świadczy o jej znaczącej roli w strukturach wojskowych. W latach 1945–1950 pełniła funkcję sekretarza generalnego Ligi Kobiet, gdzie miała wpływ na działania na rzecz praw kobiet w Polsce.

Życiorys

Izolda Kowalska-Kiryluk przyszła na świat w rodzinie Henryka oraz Natalii. Po ukończeniu gimnazjum zdecydowała się na kurs pielęgniarski, co pozwoliło jej na rozpoczęcie pracy w szpitalu dziecięcym. Już w okresie nauki angażowała się w działalność polityczną, przynależąc do Związku Młodzieży Socjalistycznej Szkół Średnich, a następnie wstępując w szeregi KZMP, MOPR oraz KPP. W wyniku jej aktywności politycznej, 23 marca 1933 roku została zatrzymana przez policję podczas naklejania plakatów komunistycznych, jednak szybko zwolniono ją pod dozór policji.

W jesieni 1939 roku przeniosła się do Białegostoku, który znajdował się pod kontrolą Armii Czerwonej, gdzie podjęła pracę jako pielęgniarka. Latem 1941 roku wróciła do Warszawy, będąc w stałym kontakcie z organizacją Rewolucyjne Rady Robotniczo-Chłopskie „Młot i Sierp”. Od stycznia 1942 roku była członkinią PPR. Z kolei w sierpniu 1942 roku dołączyła do Komitetu Warszawskiego PPR, skąd zarządzała łącznością z PPR w warszawskim getcie oraz angażowała się w akcje pomocowe dla jego mieszkańców.

Na koniec marca 1943 roku wyjechała do Krakowa, gdzie pełniła funkcję sekretarza Komitetu Obwodowego PPR. Niedługo po tym została aresztowana i osadzona w Nowym Sączu, a następnie w obozie w Szebniach koło Jasła, skąd zdołała uciec. Po powrocie do Warszawy współorganizowała konspiracyjną Warszawską Radę Narodową. Z dniem 19 lutego 1944 roku reprezentowała Komitet Warszawski PPR na jej pierwszym posiedzeniu. Od maja do sierpnia 1944 roku była Pierwszą sekretarz Komitetu Warszawskiego PPR.

W trakcie powstania warszawskiego zaangażowała się w organizację oddziałów AL oraz w działania na Starym Mieście, gdzie straciła swojego męża Bolesława. Od 30 września 1944 do 20 stycznia 1945 była Pierwszą sekretarz Komitetu Warszawskiego PPR na Pradze. Po zakończeniu tego okresu, 31 grudnia 1944 roku, została posłanką do Krajowej Rady Narodowej.

Po wojnie, od stycznia 1945 roku, pełniła funkcję instruktora w Wydziale Organizacyjnym KC PPR. Od maja 1945 do maja 1950 roku zajmowała stanowisko sekretarza generalnego Ligi Kobiet, a także była zastępcą kierownika Wydziału Kobiecego KC PPR. W roku 1948 wzięła ślub z Stanisławem Kirylukiem, działaczem komunistycznym, który później objął stanowisko ambasadora Polski w Chinach. Brała też aktywny udział w Zjeździe Zjednoczeniowym PZPR w grudniu 1948 roku. Następnie, od 1 sierpnia 1950 roku do 31 maja 1952 roku, pełniła funkcję dyrektora Departamentu Kadr w Ministerstwie Przemysłu Rolnego i Spożywczego.

W latach 1952–1959 przebywała w Pekinie wraz z mężem; po powrocie pracowała jako redaktorka miesięcznika „Chiny”, a później „Miesięcznika Polskiego”. Od 1 listopada 1973 roku znajdowała się na rencie dla zasłużonych. Izolda Kowalska-Kiryluk zmarła w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A32-tuje-5).

Ordery i odznaczenia

Izolda Kowalska-Kiryluk jest osobą, która otrzymała wiele wspaniałych odznaczeń w uznaniu za swoje zasługi. Wśród honorów, które ją uświetniają, znajdują się:

  • Order Sztandaru Pracy I klasy,
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
  • Złoty Krzyż Zasługi (11 maja 1946),
  • Krzyż Partyzancki,
  • Warszawski Krzyż Powstańczy,
  • Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946),
  • Pamiątkowy Medal z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej,
  • Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1960).

Przypisy

  1. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], www.katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 26.04.2023 r.]
  2. Odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym [w:] „Stolica”, nr 20, 01.08.1982 r., s. 15 [dostęp 27.08.2024 r.]
  3. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 30.11.2019 r.]
  4. Zmarli, Stolica, nr 3 (1922), rok XL, Warszawa, 20.01.1985 r., s. 16.
  5. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
  6. M.P. z 1947 r. nr 71, poz. 477 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.
  7. Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 2, 20.02.1960 r., s. 2.
  8. a b Encyklopedia Warszawy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1975, s. 495.
  9. Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30.12.1983 r., s. 3.
  10. Katalog kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 30.06.2009 r.]

Oceń: Izolda Kowalska-Kiryluk

Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:6