Henryk Hartenberg to postać, która zapisała się w historii polskiej kultury i polityki. Urodził się 27 grudnia 1914 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się 19 grudnia 1987 roku w Łodzi.
Był on nie tylko poetą, ale również aktywnym działaczem komunistycznym, który wpłynął na życie literackie oraz społeczne swojego czasu.
Życiorys
Henryk Hartenberg był synem rzemieślnika krawieckiego, Maurycego Hartenberga oraz Felicji z domu Gottfryd. Swoje wczesne lata spędził w Warszawie, gdzie w latach 30. XX wieku pracował jako kuśnierz, co miało znaczący wpływ na jego późniejsze życie.
Działalność polityczna
W latach 1931–1938 aktywnie uczestniczył w działaniach Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. Równocześnie, w okresie 1931–1939, był członkiem Związku Zawodowego „Igła”. Angażował się również w Międzynarodową Organizację Pomocy Rewolucjonistom, wspierając działania lewicowe. Po wybuchu II wojny światowej, Hartenberg zdecydował się na wyjazd do ZSRR, a od 1941 roku przebywał w Kujbyszewie, gdzie został zmobilizowany do Armii Czerwonej, uczestnicząc w walkach w różnych oddziałach.
W latach 1943–1946 pełnił funkcję oficera Ludowego Wojska Polskiego, a po zakończeniu wojny przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej. Od grudnia 1948 roku był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jego aktywność polityczna obejmowała szereg wysokich stanowisk w strukturach partyjnych. W latach 1946–1948 zasiadał w egzekutywie Komitetu Powiatowego PPR w Kamiennej Górze, kierując Wydziałem Organizacyjnym KP PPR do 1948 roku, a następnie KP PZPR do 1950. Pracował jako sekretarz organizacyjny Komitetu Powiatowego PZPR w Bolesławcu oraz jako I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Śródmieście-Prawa we Wrocławiu.
Jego kariera w partii obejmowała również aktywności w Komitecie Miejskim we Wrocławiu oraz w łódzkich strukturach partyjnych, aż w końcu w 1970 roku przeszedł na emeryturę związaną z działalnością partyjną. Wykształcenie zdobył na Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie, co umożliwiło mu dalszą karierę w polityce.
Działalność literacka
Karierę literacką rozpoczął w latach 50., debiutując w prasie jako poeta przypuszczalnie w 1958 lub 1961 roku. W 1961 roku opublikował swoje pierwsze fraszki: „Dla kariery” oraz „Łódzkim snobom” w „Głosie Robotniczym”, gdzie regularnie publikował wiersze do 1985 roku z pewnymi przerwami.
Jego twórczość literacka znalazła uznanie wśród czytelników, co zaowocowało publikacjami w takich czasopismach jak „Odgłosy”, „Płomyk”, „Poezja”, „Tygodnik Kulturalny”, oraz „Fakty i Myśli”. Hartenberg brał aktywny udział w organizacjach takich jak Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Liga Obrony Kraju, a także Stowarzyszenie „Wisła–Odra”. Był również członkiem zarządu łódzkiego oddziału Związku Literatów Polskich i Związku Patriotów Polskich w ZSRR w latach 1943–1946.
Po zakończeniu pełnej działalności literackiej, spoczął na cmentarzu komunalnym Zarzew w Łodzi, pozostawiając trwały ślad w polskiej kulturze i literaturze.
Publikacje
Henryk Hartenberg, uznawany za jednego z wybitniejszych poetów drugiej połowy XX wieku, ma na swoim koncie szereg znaczących publikacji, które w przemyślany sposób ukazują jego twórczy widnokrąg. Poniżej przedstawiamy listę jego książek:
- Cień ptaka. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1964),
- Prawo plemienia. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1967),
- Szybkie życie. Opowiadania (Wydawnictwo Łódzkie 1971),
- Stromy jest czas. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1974),
- Dzień po dniu. Poezje 140 (Państwowy Instytut Wydawniczy 1977),
- Wyjście z ciemności. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1979),
- Pożar w chmurach. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1983),
- Znaki pamięci. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1986),
- Misterium. Poezje (Wydawnictwo Łódzkie 1988),
- Etiudy wieczorne. Poezje (Państwowy Instytut Wydawniczy 1989).
Wszystkie te dzieła odzwierciedlają nie tylko jego osobiste przeżycia, ale również szeroką refleksję nad naturą i rzeczywistością, w której tworzył.
Odznaczenia
Henryk Hartenberg był uhonorowany wieloma odznaczeniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w życie kraju oraz o jego zaangażowaniu w różnorodne dziedziny. Wśród wyróżnień, które otrzymał, znajdują się:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1959 roku,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1980 roku.
Przypisy
- a b c d e Henryk Hartenberg, [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 03.09.2023 r.]
- RomanR. Gorzelski RomanR., Henryk Hartenberg (1914-1987), „Dziennik Łódzki” (299), bc.wbp.lodz.pl, 23.12.1987 r. [dostęp 03.09.2023 r.]
- nekrolog, „Dziennik Łódzki” (299), bc.wbp.lodz.pl, 23.12.1987 r. [dostęp 03.09.2023 r.]
- a b c d e Lesław M.L.M. Bartelski Lesław M.L.M., Polscy pisarze współcześni 1939-1991, Gdańsk 2000 r.
- a b c d e f g h JadwigaJ. Czachowska JadwigaJ., AlicjaA. Szałagan AlicjaA., Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994 r., ISBN 978-83-02-05636-9 [dostęp 03.09.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Tadeusz Olszewski (1920–1943) | Stefan Dąbkowski | Włodzimierz Hellmann | Sławomir Melak | Aleksander Olchowicz | Zenon Bancer | Ewa Spychalska | Jan Chyliński | Grzegorz Marek Poznański | Urszula Zielińska | Jerzy Machlejd | Zofia Gomułkowa | Ryszard Faszyński | Joachim Moszyński | Wojciech Kętrzyński (1918–1983) | Andrzej Ananicz | Lech Jaworski | Robert Kwaśniak | Ignacy Matuszewski | Andrzej KralczyńskiOceń: Henryk Hartenberg