Edward Grajnert

---

Życiorys

Edward Grajnert to postać, która w historii polskiej sztuki odegrała znaczącą rolę. Ukończył on prywatne gimnazjum Beniego w Warszawie, a także szkołę rysunkową w stolicy. W latach 1894-1897 kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie zdobył wiedzę pod okiem Teodora Axentowicza. W tym czasie wyróżniał się nie tylko talentem, ale również zdobytą nagrodą w postaci srebrnego i brązowego medalu, a także stypendium Sobańskich, co umożliwiło mu dalszy rozwój.

Po ukończeniu studiów Grajnert wyruszył w podróż artystyczną do Rzymu, Florencji i Wenecji, gdzie spędził osiem lat na doskonaleniu swojego warsztatu. W 1905 roku powrócił do Polski, a swoje życie osiedlił w Warszawie, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel malarstwa w prywatnej szkole kobiet Aureli Conti oraz uczył w progimnazjum polskim w Łodzi. Warto podkreślić, że był autorem przewodników artystycznych, w tym przewodnika po Rzymie oraz podręcznika dotyczącego perspektywy.

Grajnert był artystą, którego twórczość koncentrowała się na malowaniu włoskich pejzaży w rejonie Rzymu, a także na tworzeniu scen mitologicznych oraz portretów. Jego prace były wystawiane w wielu miejscach, w tym w Paryżu, a dwa z jego dzieł można podziwiać w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Śmierć

Tragiczne okoliczności śmierci Grajnerta miały miejsce, gdy wracał z pracy w progimnazjum. Przy ulicy Wólczańskiej towarzyszył mu młody chłopiec. O godzinie 14:30, na rogu ulic Wólczańskiej i Benedykta – dzisiejszej ul. 6 Sierpnia w Łodzi – doszło do brutalnego ataku. Trzech mężczyzn zaatakuło malarza, jednocześnie odpychając chłopca. Dwa z napastników przytrzymały Grajnerta, a trzeci oddał kilka strzałów w jego kierunku, prowadząc do natychmiastowego zgonu artysty.

Na miejsce przybył lekarz, który potwierdził śmierć. Po usłyszeniu wystrzałów z pobliskich zakładów pracy, robotnicy ruszyli w pogoń za mordercami. Jeden z przestępców uciekł ulicą Benedykta, kierując się w stronę Długa, a następnie schował się na posesji. W końcu został schwycony przez robotników, a następnie przewieziony do fabryki Guzego, gdzie złożył zeznania, ujawniając swoje dane osobowe oraz nazwiska wspólników. Przyznał, że dokonanie morderstwa zostało mu zlecone. O godzinie 17:00 wezwano robotników na plac przy ul. Łąkowej, gdzie dokonano na nim egzekucji. Po tej tragedii jego prace zostały uhonorowane wystawą, z dochodami przeznaczonymi na wsparcie jego rodziny.

Życie prywatne

W życiu prywatnym Grajnert był synem literata Józefa oraz Ludwiki z d. Dmochowskiej. W 1899 roku pojął za żonę Jadwigę Helenę z d. Gorzeńską, z którą doczekał się syna, Andrzeja Mariana, urodzonego w 1906 roku. Warto dodać, że miał również brata Józefa, który tragicznie zginął w wyniku morderstwa trzy lata przed Edwardem.

W 1909 roku, na Starym Cmentarzu w Łodzi, w części rzymskokatolickiej, ufundowano mu pomnik, który do dziś przypomina o jego osiągnięciach i tragicznej śmierci.

Znane obrazy

Wśród eksponowanych dzieł Edwarda Grajnerta znajdują się niezwykle interesujące obrazy, które wyróżniają się zarówno tematyką, jak i techniką wykonania. Oto niektóre z jego najbardziej znanych prac:

• portret Edwarda Okunia,
• „Psyche po stracie Amora”,
• „Ruiny Bramy” (1901),
• „Villa d’Este” (1902).

Publikacje

Wśród ważnych dzieł Edwarda Grajnerta znajduje się artystyczno-informacyjny przewodnik po Rzymie, który został opublikowany w 1903 roku w Lwowie przez Druk. Słowa Polskiego. Przewodnik ten zawiera również plan miasta, co czyni go nie tylko praktycznym, ale także niezwykle interesującym źródłem informacji dla turystów oraz miłośników sztuki i historii.

---

Oceń: Edward Grajnert

---