Edward Józef Dąbrowski, znany pod pseudonimem „Łysy”, urodził się 3 października 1879 roku w Warszawie. Był to człowiek o dość bogatym dorobku historycznym, który swoją działalność w znacznym stopniu poświęcił walkom o niepodległość Polski.
Jako działacz niepodległościowy, Dąbrowski aktywnie uczestniczył w różnorodnych inicjatywach politycznych oraz społecznych. W ramach swojej działalności był również członkiem Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), co podkreśla jego zaangażowanie w walki o wyzwolenie narodowe.
Edward Dąbrowski zmarł 29 stycznia 1946 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie ślad w historii Polski.
Życiorys
Edward Józef Dąbrowski, urodzony 3 października 1879 w Warszawie, pochodził z rodziny Franciszka Dąbrowskiego oraz Marii z Paczyńskich. Jego edukacja rozpoczęła się w szkole handlowej Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, jednak już wkrótce został z niej wydalony z powodu swojej działalności politycznej. Od 1902 roku stał się aktywnym członkiem Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej.
W znaczącym dla historii dniu, 24 kwietnia 1906 roku, Edward Dąbrowski wziął udział w akcji mającej na celu uwolnienie dziesięciu bojowców PPS, którzy zostali skazani na karę śmierci. Akcja była zorganizowana i dowodzona przez Jana Gorzechowskiego, znanego pod pseudonimem „Jur”. W tej samej operacji uczestniczyli również Franciszek Łagowski i Antoni Koll.
W latach 1906–1909 Dąbrowski był osadzony w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Po odbyciu kary, na skutek wyroku skazującego na 6 lat katorgi, udało mu się uciec podczas transportu na Syberię, znalazł schronienie w zaborze austriackim. W okresie 1914–1917 Dąbrowski służył w Legionach Polskich, a po zakończeniu tego okresu podejmował działania w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).
W 1920 roku, w trudnym czasie wojen, ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. W kolejnych latach, szczególnie w latach 30. XX wieku, pełnił funkcję kierownika sekcji oraz członka zarządu Związku Pracowniczego Gazowni Miejskiej w Warszawie. Był także prezesem Związku Zawodowego Dozorców Domowych i Służby Domowej oraz aktywnym członkiem Stowarzyszenia b. Więźniów Politycznych.
W dniu 24 stycznia 1934 roku poślubił Władysławę Getler, która zmarła w 1968 roku. Edward Dąbrowski odszedł z tego świata 29 stycznia 1946 roku. Jego pogrzeb został zorganizowany na koszt miasta Warszawy. Został pochowany, razem z żoną, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze A 21-5-24.
Ordery i odznaczenia
W życiu Edwarda Dąbrowskiego, który zmarł w 1946 roku, odznaczenia i ordery odgrywały istotną rolę, świadcząc o jego poświęceniu oraz zaangażowaniu w sprawy kraju.
- Krzyż Niepodległości z Mieczami, przyznany 12 marca 1931 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę.
Upamiętnienie
Na podstawie wspomnień Jana Jura-Gorzechowskiego powstał film pt. Dziesięciu z Pawiaka, który miał swoją premierę w 1931 roku. Reżyserią tego dzieła zajął się Ryszard Ordyński, a scenariusz został stworzony przez Ferdynanda Goetela. W rolę „Łysego” wcielił się utalentowany aktor Jan Szymański.
Przypisy
- a b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 09.07.2021 r.]
- Dziesięciu z Pawiaka. filmpolski.pl. [dostęp 03.04.2016 r.]
- Wojciech Lada, Polscy terroryści, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 215.
- W rocznicę uwolnienia 10-ciu z Pawiaka. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 95 z 26.04.1936 r.
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 55. [dostęp 09.07.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Andrzej Bittel | Jakub Święcicki | Bronisław Berman | Ignacy Łempicki (chargé d’affaires) | Józef Przyłuski | Krzysztof Wolfram | Józef Dionizy Minasowicz | Józef Rotstadt | Radosław Mleczko | Aldona Machnowska-Góra | Stanisław Wojtera | Tadeusz Różycki | Stefan Lenartowicz | Gerard Pokruszyński | Antoni Remiszewski | Piotr Nowotniak | Maks Kraczkowski | Ewa Choromańska-Perczyńska | Olga Lubecka-Helfgot | Krzysztof WolickiOceń: Edward Dąbrowski (zm. 1946)