Józef Rotstadt

---

Życiorys

Wczesne lata

Józef Rotstadt przyszedł na świat jako syn Jakuba, fabrykanta żydowskiego, oraz Rozalii Blumenthal. Już od 1900 roku zaczynał publikować swoje prace w takich miesięcznikach jak „Przegląd Tygodniowy”, „Niwa Polska” oraz „Goniec Łódzki”. Od 1901 roku aktywnie działał w Stowarzyszeniu Pracowników Handlowych wyznania mojżeszowego w Warszawie, kierując lewicową frakcją rewolucyjną.

W latach 1904-1905 pełnił rolę redaktora w informacyjnym „Roczniku Warszawskim”. Na początku maja 1905 roku dołączył do SDKPiL, a później zasiadał w trzyosobowym zarządzie warszawskich handlowców. W 1906 roku, kierując lubelską organizacją SDKPiL, a następnie łódzką, wdrażał inicjatywy na rzecz współpracy handlowej. Później sprawował urząd sekretarza centralnej redakcji SDKPiL w Warszawie oraz współpracy przy nielegalnym piśmie „Czerwony Sztandar”. Niestety, wyleciał do aresztu pod koniec grudnia 1906, gdzie przebywał na Pawiaku, a następnie w Smoleńsku i Irkucku, aż do uwolnienia pod koniec 1913 roku.

I wojna światowa i czas rewolucji

W trakcie I wojny światowej Rotstadt angażował się w działalność w Wiedniu oraz Genewie, gdzie zasiadał w redakcji „Gazety Robotniczej”, stanowiącej oficjalny organ Komitetu Warszawskiego SDKPiL. Miał okazję poznać Lenina osobiście. Od jesieni 1915 roku wrócił do Warszawy, gdzie stał się jednym z najważniejszych propagandystów SDKPiL. W czerwcu 1916 roku wszedł w skład zarządu Towarzystwa „Wiedza Robotnicza”, a także został redaktorem i znaczącym publicystą „Naszej Trybuny”.

Między jesienią 1916 a listopadem 1917 był uwięziony w obozie w Havelbergu. Po zakończeniu wojny, w listopadzie 1918 roku, uczestniczył w zakładaniu Warszawskiej Rady Delegatów Robotniczych, gdzie nadzorował jeden jedyny numer „Wiadomości Rady Delegatów Robotniczych m. Warszawy”. 16 grudnia 1918 roku był obecny na pierwszym Zjeździe KPRP/KPP w Warszawie. Od końca grudnia 1918 roku działalność jego koncentrowała się na Zagłębiu Dąbrowskim, gdzie współpracował z Okręgowym Komitetem KPRP. 27 stycznia 1919 roku przyjął rolę przedstawiciela partii w Komitecie Wykonawczym Rady Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego, odpowiadając za dział kulturalno-oświatowy. Koordynował również redakcję „Wiadomości Rady Delegatów Robotniczych Okręgu Sosnowieckiego”, jak również periodyku „Komunista”. W maju 1919 roku jako delegat KPRP udał się na Węgry, organizując polskich robotników i żołnierzy w obronie Węgierskiej Republiki Rad. Był redaktorem i wydawcą pisma „Gazeta Czerwona”, a także autorem broszury „Węgry i Polska”. Po upadku Republiki Rad w sierpniu 1919 roku, wznowił swoją działalność w Wiedniu, gdzie redagował „Świt”, a także publikował broszury propagandowe. W 1921 roku stał się ważnym działaczem Komunistycznej Partii Górnego Śląska, współpracując z jej periodykami „Czerwony Sztandar” oraz „Oberschlesiche Rote Fahne”.

W Związku Radzieckim

W 1922 roku Rotstadt osiedlił się w radzieckiej Rosji, gdzie przyjął członkostwo w RKP(b), uzyskując zaliczenie stażu partyjnego od 1904 roku. Jego kariera w ZSRR obejmowała pracę w Komisariacie Ludowym Spraw Zagranicznych Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej, a następnie kierowanie Biblioteką Akademii Socjalistycznej w Moskwie. Angażował się również w Polskim Komitecie Centralnym RKP(b), redagując „Trybunę Komunistyczną”. Wziął udział w IV Kongresie Kominternu, który miał miejsce jesienią 1922 roku. W maju 1923 roku założył Centralne Wydawnictwo Ludów ZSRR, obejmując jego kierownictwo.

18 października 1923 roku złożył przysięgę w Wszechzwiązkowym Stowarzyszeniu Starych Bolszewików, a także stał się członkiem Wszechzwiązkowego Stowarzyszenia Byłych Katorżników i Zesłańców Politycznych. 23 stycznia 1925 roku objął stanowisko sekretarza odpowiedzialnego Polskiej Komisji Historii Partii KC WKP(b) oraz kierownictwo Polskiego Archiwum Komunistycznego. Brał również udział w IV Konferencji KPP w Moskwie w listopadzie i grudniu 1925 roku. W życiu osobistym był mężem Rozalii z Rozradowskich, działaczki SDKPiL, z którą miał córkę i syna, a następnie z Lilą Liebling, również działaczką komunistyczną.

---

Oceń: Józef Rotstadt

---