Antoni Więckowski (przemysłowiec)

---

Życiorys

Antoni Więckowski, będący wybitnym mistrzem w dziedzinie ślusarstwa, od wczesnych lat dwudziestych XX wieku prowadził swoją niewielką wytwórnię gaśnic oraz chłodnic o nazwie „Tank”, z siedzibą przy ul. Widok 24 w Warszawie. Z kolei jego warsztat naprawy samochodów zlokalizowany był przy ul. Nowogrodzkiej 39. W tym okresie nawiązał pierwsze współprace, w tym z Centralnymi Warsztatami Samochodowymi (CWS) oraz Wojskiem Polskim, które nabywało jego gaśnice. Wkrótce firma zaczęła rosnąć, co wymusiło na Więckowskim przeniesienie produkcji do większych pomieszczeń odpowiednich do skali działalności.

W 1931 roku, wspólnie z Kazimierzem Sochą, zainaugurował działania Zakładów Przemysłowych „Bielany” SA, które powstały przy ul. Kamedułów 71 i gdzie obaj panowie zostali głównymi udziałowcami. W krótkim czasie ta instytucja zyskała na znaczeniu, stając się istotnym zakładem przemysłowym wspierającym Państwowe Zakłady Inżynierii (PZInż) oraz wytwórnię samochodów Chevrolet, zrealizowaną przez koncern Lilpop, Rau i Loewenstein (LRL). Fabryka specjalizowała się głównie w produkcji elementów tłoczonych z blachy, wytwarzając chłodnice, zbiorniki paliwa dla motoryzacji i lotnictwa oraz elementy karoserii dla samochodów i motocykli, a nawet kompletne nadwozia autobusowe.

W 1936 roku zainstalowano drugą w Polsce prasę, co znacząco zwiększyło możliwości produkcyjne. Fiaskiem jednak zakończył się projekt taniego samochodu osobowego, który Więckowski próbował wprowadzić na rynek, nie rezygnując jednak z dalszych działań w branży motoryzacyjnej. W 1937 roku, po uzyskaniu koncesji na produkcję, zlecił inżynierom z PZInż zaprojektowanie pojazdu roboczo nazwanego AW, od swoich inicjałów. Zakupił również tereny pod nową fabrykę w Łomiankach, gdzie planował rozpoczęcie produkcji do 1941 roku.

Niestety, na początku okupacji niemieckiej Więckowski stracił wszystkie swoje aktywa, w tym fabrykę w Bielanach oraz majątek w Mochty-Smok pod Zakroczymiem, który miał być unowocześniony poprzez własną elektrownię. W Warszawie otworzył warsztat ślusarski przy ul. Senatorskiej 33, a w konspiracji służył jako podporucznik w AK. Wytwarzał tam gaśnice i inne elementy dla konspiracyjnej produkcji, co zostało mu później uhonorowane Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Podczas powstania warszawskiego przeszedł przez kanały na Stare Miasto. Po jego upadku trafił do obozu jenieckiego, skąd udało mu się powrócić do Polski po wojnie. Po wojnie krótko działalność na Bielanach zajmował się karosowaniem autobusów, jednak z braku swobód przeniósł się do Mocht. Jego gospodarstwo zostało jednak wkrótce upaństwowione, a sam Więckowski aresztowany. Po uwięzieniu i uwolnieniu próbował wznowić działalność w branży motoryzacyjnej, organizując produkcję nadwozi dla samochodu Syrena przed końcem lat 50-tych. Pracował nad tym wspólnie z pracownikami związanymi z PZInż oraz FSO. Nie związał się jednak z żerańską fabryką, gdyż jego głównym celem pozostało odzyskanie skonfiskowanej własności rolniczej. Niestety, jego starania zakończyły się niepowodzeniem, co towarzyszyło mu aż do końca życia.

Rodzina

Antoni Więckowski miał dwóch synów, którzy odegrali istotne role w jego życiu oraz działalności. Pierwszym z nich był Aleksander, urodzony 12 grudnia 1926 roku. W czasie II wojny światowej aktywnie działał w konspiracji, związaną z Armią Krajową, używając pseudonimu Olek. Wspólnie z ojcem pracował w warsztacie mechanicznym, który znajdował się przy ulicy Senatorskiej. To tam obaj podjęli się tajnej produkcji miotaczy ognia, co było niezwykle ważnym przedsięwzięciem w kontekście prowadzonych działań wojennych.

Drugim synem Antoniego był Apoloniusz, urodzony 9 lutego 1930 roku. Niestety, jego życie również zostało dotknięte trudnymi czasami, jako że był represjonowany w okresie stalinowskim razem z ojcem. Ta historia rodzinna wpisuje się w szerszy kontekst walki o wolność oraz przetrwanie w obliczu systemu totalitarnego, który nie oszczędzał nawet najbliższych krewnych.

---

Oceń: Antoni Więckowski (przemysłowiec)

---